Eskiye dönüş zor

Wall Street Journal gazetesi, Türkiye’nin eski Yugoslavya’dan kalan boşluğu doldurmak için devreye girdiğini yazdı. Srebrenitsa katliamının 15. yıldönümü törenlerine Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığını vurgulayan gazete, bu törenin, ABD ve AB’nin bölgeye istikrar getirme çabalarının boşa çıkmasının ardından Ankara’nın boşluğu doldurma girişimini gösterdiğini yazdı. Yazıda özetle şu ifadeler yer aldı:
“Saraybosna’da görevli Batılı bir diplomat Butmir süreciyle ilgili olarak ‘ABD ve AB olarak elimizden gelen her şeyi yaptık ama başarılı olamadık’ dedi. Diplomat başarısızlığın sebebini şöyle açıkladı: ‘Rusya, Bosna’daki Sırp toplumunun, Türkiye de Müslüman toplumunun liderlerini ikna etmedikçe, anlaşmaya varmamız mümkün değildi.’
Türkiye’nin Belgrad Büyükelçisi Süha Umar, sürecin geçen yıl durmasıyla, Ankara’nın Sırp, Boşnak ve Hırvat liderlerin müzakerelerde bulunmasını sağlamak için devreye girdiğini belirterek, ‘Müdahale etmek zorundaydık’ dedi.
Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç’in de törenlere katılması bekleniyor. Belgrad, Mart ayında ilk kez katliamı resmen kınamıştı. Batılı diplomatlar bu adımın Türkiye aracılığıyla atıldığını ve Sırbistan’ın AB’ye katılım sürecini kolaylaştırmayı amaçladığını söylüyor.

BATI MEMNUN
Batılı ülkeler, Türkiye’nin Balkanlarda artan varlığını, Ortadoğu’nun aksine, memnuniyetle karşılıyor. Türk diplomatlar eski Yugoslavya ülkeleri arasındaki arabuluculuk girişimlerini Türkiye’yi Batı için daha değerli bir müttefik haline getiren aktif dış politikanın bir örneği olarak tanımlıyor.
Son 18 ayda Türkiye Sırbistan’ın Batı yanlısı hükümetiyle güçlü ilişkiler kurdu ve eski Yugoslav komşularla bir dizi üçlü görüşme düzenledi.
Batılı diplomatlar, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun, geçen yıl Sırbistan’daki Müslüman çoğunluklu Sancak bölgesindeki iki siyasi grup arasında yaşanan ve şiddet olaylarına yol açan gerginlikte de başarıyla arabuluculuk ettiğini belirtti.
Türkiye, Sancak’ta bir karayolu inşaatının yanı sıra havaalanının yenilenmesini ve sanayi projeleri geliştirilmesini de üstlendi. Erdoğan’ın bugün bölgedeki bir Türk kültür derneğinin açılışını yapması bekleniyor.

TÜRKLER TEK AKTÖR
Bosna, Yabancı Yatırımları Teşvik Ajansı’nın verilerine göre Türkiye, 2009 yılında ülkedeki en büyük dördüncü yatırımcı oldu. Türk Hava Yolları, 2008’de Air Bosna’nın yüzde 49’luk hissesini aldıktan sonra, Sırbistan’ın en büyük havayolu şirketi JAT’la da görüşmeler yaptığını duyurdu.
Ancak beş yüzyıl boyunca Osmanlı hâkimiyetinde bulunan bölgede, Türkiye’nin artmakta olan rolünü kabul etmeyenler de var. Bosna Hersek içindeki Sırp bölgesinin (Republika Srpska) lideri Milorad Dodik, Ankara’nın çok fazla tarihsel yükle geldiğini ve sadece Bosnalı Müslümanların çıkarları için uğraştığı yorumunu yapmıştı.
Bazı Sırp gazeteleri, Tadiç’i Türkiye’nin arabuluculuğunu kabul ettiği için eleştirirken Bosna’daki etnik Sırpları yalnız bırakmakla suçluyor.
Yine de, Bosna Hersek Yüksek Temsilciliği’nden eski strateji analisti Kurt Bassuener, ‘Son altı ayda Türkiye’nin tek başına gösterdiği diplomatik çabayı diğerleriyle karşılaştırırsanız, Türklerin bir iş başarabilen tek aktör olduğunu görürsünüz’ dedi.”

TURİZMCİLER ŞİKÂYETÇİ
Srebrenitsa, katliamın 15. yıldönümü için anma törenlerine hazırlanırken, yerel turizmciler her yıl yapılan bu törenden şikâyetçi. Financial Times gazetesine konuşan Amer Mehmedoviç isimli bir tur şirketi sahibi, “11 Temmuz törenlerinden bıkıp usandığını” söyledi ve “Bu imaj yüzünden insanlar Srebrenitsa’ya şüpheyle yaklaşıyor” dedi. Mehmedoviç, “Burayı spa merkezi olarak bilenler yok oldu ve artık insanlar burayı başka şekilde tanıyor” dedi.