Gelibolu'dan dünyaya barış mesajı

Yüzyılın en kanlı çarpışmalarının yaşandığı Gelibolu Yarımadası’nın Anzak Koyu, yine 13 bin kilometre uzaktan gelen Avustralyalı ve Yeni Zelandalılara ev sahipliği yaptı. 15 Mart’ta iki camiye yönelik silahlı saldırıların ardından gelip gelmeyecekleri merak konusu olan Anzak torunları, terörün tuzağına düşmeyeceklerini söyledi. Tarihi Gelibolu Yarımadası’nın büyüleyici atmosferinde sabahlamak için önceki gün akşam saatlerinden itibaren polis kontrolünde alana gelen bin 200 Anzak torunu, Şafak Ayini için geleneksel olarak uyku tulumu ve battaniyelerine sarıldı. Günün ilk ışıklarıyla uyku tulumlarından çıkan Anzaklar, deniz kenarına yürürken Şafak Ayini 05.30’da Merasim Kıtası’nın tören alanına gelmesiyle başladı. Türkiye’yi Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Yeni Zelanda’yı Meclis Temsilcisi Trevor Mallard, Avustralya’yı Genelkurmay Başkanı Angus Campbell temsil etti.

Atatürk’ün mektubu okundu

Törende Albay Güven Kılavuz tarafından, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934 yılında Anzak annelerine hitaben yazdığı şu mektup okundu: “Uzak memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar; burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; gözyaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”

“Gelibolu hikâyesi, kolektif tarihimizde silinmez bir iz bıraktı. Bu, ulusumuzun temel hikâyelerinden biridir, birçoğumuz için çok büyük şeyler ifade eden” diyerek konuşmasına başlayan Avustralya Genelkurmay Başkanı Angus Campbell, Şafak Ayini anma mesajında şunları söyledi: “Türkiye, Yeni Zelanda ve Avustralya bu yerde yaşananlarla sonsuza dek sürecek bir bağ kurmuştur. Bu şafakta, bu günde bir asırdan fazla bir süredir, onları hatırlamak için Avustralya ve Yeni Zelanda’dan ve dünyadaki diğer şehir ve kasabalardan bir araya geldik. Onların bu fedakârlığı karşısında, biz de en azından bu fedakarlığı yapıyoruz. Unutmayacağız.”

Avustralya’da büyüyen Türk kızı Nazan İnce de (sağda) törenin ilgi odaklarından biriydi. İnce, “TV’den izlediğim Şafak Ayini’ne katılmak istedim” diye konuştu.

‘Atatürk’ü çok seviyoruz’

Camilere silahlı saldırı düzenlenen Christchurch kasabasından gelen Jane King, “Hangi terör eylemi insanlığın önüne geçebilir ki? Terör kendi kanında boğulacaktır. Türkiye’ye güveniyoruz ve Türk insanına inanıyoruz. Lideriniz Atatürk’ün bize yazdığı mektupta belirttiği gibi kendimizi buraya ait hissediyoruz. Atatürk’ü çok seviyoruz” dedi. Yeni Zelandalı John Samford ise, “Bu eylemler bizi korkutursa insanlık duygumuzu yitirmiş oluruz. Korkmuyoruz, yine geleceğiz” dedi.

‘Maori pelerini’ büyük ilgi çekti

Şafak Ayini’nin en ilgi çeken detayı, Brode Montrye’nin pelerin gibi üzerine astığı giysi oldu. Gelibolu’nun renklerinden esinlenerek hazırlanan Napuwae’yi anlatan Montrye, “Bu Yeni Zelanda’nın yerel halkı Maorilerin geleneksel giysisi. Gelibolu’nun gökyüzü ve deniz mavisi, yeşil ormanı, kahverengi toprağı ve elbette dökülen kanın kırmızısı. Bu renkler bizi birbirimize bağlamaya devam edecek” dedi.

Anma duası yaptılar

Konuşmaların ardından anma duası yapıldı. Ayin sırasında, ataları için dua eden Anzaklar hüzünlendi. Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın yanı sıra savaşa katılan ülkelere ait çelenkler, tören alanındaki Anzak yazısının bulunduğu kaideye bırakıldı. Şafak ayini, Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşlarının çalınması ve bayraklarının göndere çekilmesiyle sona erdi.

Yeni Zelanda’nın Christchurch kentinde 15 Mart’ta iki camiye düzenlenen ve 50 kişinin katledildiği silahlı saldırının ardından Anzakların Türkiye’ye gelip gelmeyeceği merak konusuydu. Milliyet’e konuşan Anzaklar, Türkiye’ye gelmek konusunda bir an bile tereddüt etmediklerini söyledi. Avustralya’dan gelen Annika Rogers, “Çok mistik bir atmosferde adeta 104 yıl önceye gidiyoruz. Buruda olduğum için kendimi şanslı hissediyorum. Türkiye’ye gelmek için bir an tereddüt etmedik” dedi.

İki anıtta iki tören

Anzak Koyu’ndaki anma töreninin ardından bin 200 kişilik grup, dedelerinin mezarlarında toplanmak üzere dağıldı. Yaklaşık 900 Avustralyalı, 104 yıl önce Çanakkale’de hayatlarını kaybeden dedelerini anmak üzere Lone Pine (Yalnız Çam) Anıtı’na yürüdü. Bir saat süren yürüyüşün ardından anıta varan grup, atalarının mezarlarına çiçekler bıraktı. Törene Avustralya Genelkurmay Başkanı Angus Campbell ile Yeni Zelanda Meclis Başkanı Rt Hon Trevor Mallard katılırken Türkiye’yi Çanakkale Vali Yardımcısı Celil Ateşoğlu temsil etti. İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Jennifer Anderson’un da bulunduğu törende Avustralya ve Türkiye milli marşları çalındı.

Yeni Zelandalılar ise Conk Bayırı’ndaki anıt önünde toplandı. Vali Yardımcısı Ali Candan ile Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir’in katıldığı tören, Yeni Zelandalıların yaptığı geleneksel haka dansı gösterisiyle sona erdi.

Avustralyalı ve Yeni Zelandalılar, 104. yıl dönümünde Şafak Ayini’ne katıldı.