‘Gençlerin gelecek için hayalleri yok’

Çiğdem Yılmaz - İngilizce Neet (Not in Education Employement or Training) kelimesinden gelen ve ‘ne istihdamda ne eğitimde’ anlamına gelen ev gençleri kavramı tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de özelikle sosyal bilimler literatüründe sıklıkla karşımıza çıkmaya başladı. Bu gençlerin sayısı artarken Milliyet bu kavramı masaya yatırdı. Hem uzmanlar hem de ev gençleri durumu, yaşadıklarını anlattı.

Türkiye ilk sıralarda

Pandeminin etkisiyle gençler iyice hayattan umutlarını yitirirken, kendilerini kapana kısılmış gibi hisseden ev gençleri artıyor. Uzmanlar ise uyarıyor: “Gelecekle ilgili hedef, amaç ve hayalleri ise yok denecek kadar az. Belirsizlikler, büyük bir korku, isteksizlik ve motivasyonsuzluğa yol açmış.”

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 Nisan ayı verilerine göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı, bir önceki aya göre 275 bin kişi artarak 4 milyon 511 bin kişiye ulaştı. Ev gençlerinin sayısı her geçen yıl artarken, OECD 2020 verilerine göre ise 36 üye ülke arasında ev genci oranının en yüksek olduğu ülke Türkiye. Verilerde bu işsizlerin büyük kısmını kadınların oluşturduğu tespit edildi. Türkiye’de ve dünya genelinde yapılan araştırmalara göre de; gençlerin önemli bir kısmı ya eğitimine devam etmiyor ya bir iş arayışında değil ya da herhangi bir konuda kendilerini geliştirmek için imkanlar peşinde koşmuyor. Peki kimdir bu ev gençleri? Ne yaparlar? Nasıl geçiniyorlar? Hayalleri neler? Gelecekten bir umutları var?

İsim nereden geliyor?

Ev genci kavramı, İngilizce Neet yani (Not in Education, Employement or Training) kelimesinden geliyor ve ‘ne istihdamda ne eğitimde’ anlamında kullanılıyor. Son yıllarda özellikle sosyal bilimler literatüründe ‘Ev genci’ kelimesine sıklıkla rastlanılmaya başlandı.  Toplumdaki ev genci oranı hesaplanırken, herhangi bir sebepten dolayı eğitimine ara vermek zorunda kalan ve işgücü piyasasına dahil olmayan kişiler bu istatistiklere dahil ediliyor ve rakamlar Türkiye için pek de parlak sayılmıyor. Bu gençler büyük çoğunlukla 15- 29 yaş aralığını kapsıyor. Bu demektir ki aslında, karşımızda aktif olarak iş ya da okul hayatında olması beklenilen bir yaş grubu var. Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, “2019 verilerine göre Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Şili, Kolombiya, Japonya, Kore ve İsrail’in de içlerinde bulunduğu OECD (İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı) ülkelerine göre ev gençlerinin genç nüfusa oranı ortalama olarak yüzde 12.8. Aynı yıl Türkiye’deki oran yüzde 28. Ancak 2021’e geldiğimizde ise bu oran yüzde 33’lere yaklaşıyor. Böylece Türkiye, bu ülkeler arasında ev genci oranının en yüksek olduğu ülkelerin başında gelmiş oluyor. Peki Türkiye’deki ev gençleri kimler? Öncelikle işsizlik oranının yüksek olması ve ekonomik eşitsizlikler ilk sebepler. Kadınlardaki oran erkeklere göre çok daha yüksek ve bu durum toplumumuzda varolan toplumsal cinsiyet eşitsizliğini daha da belirginleştiriyor. Ayrıca kırsal kesimde yaşayanlar, hane içi düşük gelir düzeyine sahip olanlar ile mülteci ya da engelli gibi toplumu göz ardı edilen ötekilerinin bu durumdan daha çok etkilendiği görülmektedir” dedi.  

‘Kapana kısılmış gibi’

Gençlerin kendilerini kapana kısılmış gibi hissettiklerini aktaran Dr. Tuğba Aydın Öztürk, “Ekonomik açıdan ailelerine bağımlı olmaktan rahatsızlar. Gelecekle ilgili hedef, amaç ve hayalleri yok denecek kadar az. Bu durum uzun yıllardır çok sayıda ülkenin sosyal politika amaçları arasında öncelikli yerini alıyor. Çözüm ancak merkezi ve yerel idareler arasında uygulanacak işbirliği ile akademi ile iş hayatı arasında köprü kurabilmek ile mümkün. Gelecek hakkındaki belirsizliklerin, gençlerde korku, isteksizlik ve motivasyonsuzluğa yol açmış olduğunu üzülerek gözlemliyoruz” diye konuştu.

Koronavirüs sürecinde sayıları daha da arttı

Gençlerin beklentilerini anlamanın zor olduğunu vurgulayan Dr. Öztürk, şunları anlattı: “Pandemi tüm yaş gruplarında olduğu gibi, gençlerin içinde bulunduğu yaş dilimini de olumsuz etkiledi. Pandemi de ev genci sayının arttı. Bunlar sadece ekonomi kaynaklı değil, aynı zamanda psikolojik, sosyolojik ve siyasal temeli olan endişeler. Günümüzde gençleri anlamak yalnızca bir istihdam sorunu olarak algılanmamalı. Gençlerin kurum aidiyetini nasıl geliştiririz ya da gençler yurtdışında çalışmak istiyorlar gibi bilgilerin çok daha ötesine geçmemiz ve onları gerçekten dinlemeye başlamamız gerekiyor.”

YARIN... EV GENÇLERİ ANLATIYOR: UMUTSUZLAR