Güvenlik toplantısına intihar saldırısı

Türkiye’nin önemli yatırımlarının bulunduğu Somali’ye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyaretine bir gün kala başkent Mogadişu’da intihar saldırısı düzenlendi. Başkent Mogadişu’nun merkezinde meclise ve başkanlık sarayı “Villa Somalia”ya yakın SYL otelde 70 kişilik Tük delegasyonu Somalili yetkililerle Erdoğan’ın ziyareti öncesinde programın detaylarını görüşmek için toplantı yapıyordu. AFP’ye konuşan Somalili kaynaklara göre otelin içindeki Türk delegasyonunun büyük bir kısmı Erdoğan ve işadamlarının ziyareti öncesinde hazırlık yapan güvenlik personeliydi.

‘Sahte kimlik’ iddiası
Toplantı devam ederken görgü tanıklarına göre, bir araç otelin kapısına yapıştı. AFP haber ajansına konuşan Abdükadir Munin adlı görgü tanığı “Bir araba anayoldan hızlanarak geldi, SYL otelin kapısına kırdı. Bir anda büyük bir patlama duyduk, etraf duman ve şarapnel parçalarıyla doldu. İnsanlar yere yattı” dedi. Reuters’a konuşan başka bir görgü tanığı ise iki polisin cesedinin otelin ağır hasar görmüş kapısının önünde yerde yattığını belirtti.
Mogadişu polisinden Muhammed Adan “Saldırganlar patlayıcılarla yüklü bir araç kullanarak otelin kapısını hedefledi fakat içeriye ulaşamadılar. Patlama çevreye kısmi bir zarar verdi” açıklamasını yaptı. Adan’ın verdiği bilgilere göre iki saldırgan ve üç güvenlik görevlisi patlamada öldü. Voice of America için çalışan Somalili gazeteci Harun Maruf, bazı iddialara göre saldırganlardan biri kontrol noktasından sahte kimlik kartıyla geçmeye çalıştığını belirtti. Somali polisi bu iddianın araştırıldığını duyurdu.

‘Olağanüstü önlem alınmıştı’
Maruf Twitter hesabında, görüştüğü polis kaynaklarının ‘bir saldırganın aracı patlattığını, ikincisinin de güvenlik tarafından vurularak öldürüldüğünü’ bilgisini verdiğini paylaştı. Türk heyetinden kimsenin yaralanmadığı bildirildi. Reuters’a konuşan polis yetkilisi Farah Nur, “Otel kalabalıktı, Türk delegeler otelin içerisinde güvende” açıklamasını yaptı. Saldırının ardından otelin etrafı ulaşıma kapatıldı, çevredeki meraklı insanların yaklaşmasını engellemek için polis havaya ateş açtı. Somali’deki iç karışıklık nedeniyle sıkı kontrol altında tutulan, kale gibi korunan başkanlık sarayının bu kadar yakınında bir terör saldırısının gerçekleşmesi, Erdoğan’ın ziyareti öncesinde ciddi soru işaretleri yarattı. AFP haber ajansı Erdoğan’ın ziyareti öncesinde oteli de kapsayan, başkanlık sarayı çevresinde ‘olağanüstü sıkı’ güvenlik önlemleri alındığını belirtti.

‘Hedef Somalili yetkililer’
Somalili cihatçı grup Eş Şebab saldırıyı üstlendi. Reuters haber ajansına konuşan Eş Şebab’ın askeri operasyon sözcüsü Şeyh Abdiasis Ebu Musab “Otele saldırdık ve orada toplantı yapan birkaç Somalili polisi öldürdük” dedi. Musab açıklamasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti ya da Türk delegasyonunun otelde bulunmasına değinmedi. Deutsche Welle’nin haberine göre otele yakın meclisi koruyan, Afika Birliği askerleri saldırıdan sonra geniş güvenlik önlemleri aldı. 2007’den beri Somali’de görev yapan Afrika Birliği Misyonu (AMISOM) başkent Mogadişu’da resmi binaların güvenliğini de sağlıyor.

Eş Şebab örgütü için ‘Türkler meşru hedef’

Somali’deki karışıklık ortamından yararlanan silahlı örgüt Eş Şebab 2006 yılında kuruldu. Vahhabi görüşü benimseyen ve uluslararası toplumdan destek alan hükümeti ortadan kaldırmak için savaşan cihatçı örgüt dağınık bir liderlik yapısına sahip. 2012’de El Kaide’ye katılan Eş Şebab’ın bu tarihten sonra Somali’nin güneyindeki faaliyet alanı genişledi. 2010’da Uganda’nın Kampala kentinde 70 kişinin öldüğü stadyuma çifte bombalı saldırı ve Kenya’nın başkenti Nairobi’de Eylül 2013’te Westgate alışverişi merkezinde 60’dan fazla kişinin öldüğü baskın Eş Şebab’ın en kanlı eylemleri sayılıyor.

Bir polis ölmüştü
Temmuz 2013’te örgütün Mogadişu’da Türk büyükelçiliğine düzenlediği intihar saldırısında bir Özel Harekat polisi ölmüştü, beş polis yaralanmıştı. Ankara 6. Sulh Ceza Mahkemesi, saldırıya ilişkin soruşturma kapsamında, Eş Şebab’ın biri Etiyopya doğumlu beş yöneticisi için gıyabi tutuklama ve yakalama emri çıkarılmasına karar vermişti. Eş Şebab Nisan 2013’te Kızılay konvoyuna saldırı düzenleyip 3 Türk’ü yaralamıştı. Şubat 2014’te, Somali’ye yardım çabaları nedeniyle ‘Türkleri meşru hedef’ ilan eden Eş Şebab Sözcüsü Şeyh Ali Deere “Müslüman halkın en büyük düşmanı Hıristiyan birliği NATO ve onun parçası olan Türkiye’dir” açıklamasını yapmıştı. Geçen nisan ayının başında Eş Şebab, Türk büyükelçiliği inşaatına roketatarla düzenlediği saldırıda üç kişi yaralanmıştı.

Yıllardır kaos sürüyor
1991’de Devlet Başkanı Siad Barre’nin devrilmesinin ardından Somali yıllar boyunca kaosa sahne oldu. 2012’de uluslararası toplumun desteğiyle hükümet kurulsa da ayrılıkçı Somaliland ve Putland bölgeleleriyle sorunlar devam ediyor. Hint Okyanusu kıyısındaki Somali’de cihatçı örgütler 2006’dan beri yükselişte. 2012’de El Kaide’nni Somali kolu Eş Şebab, en büyük rakibi Hizbul İslam’ı büyük ölçüde devreden çıkarmayı başardı. Eş Şebab, Somali’nin güneyinde etkili.

Yabancı liderler gitmiyor

Erdoğan’ın ziyareti yabancı liderlerin nadiren ziyaret ettiği Somali için önemli bir temas. Nitekim ülke ağır bir kıtlıkla boğuşurken 2011’de başbakan sıfatıyla Somali’ye giden Erdoğan, 20 yıldan uzun süredir ülkeyi ziyaret eden Afrika dışından ilk lider olmuştu.