Hayallerim işim oldu

34 yaşında TÜBİTAK’ın Teşvik Ödülü’naü kazanan Yardımcı Doçent Dr. Ömer İlday, genç yaşına karşın alanındaki uzman ve otorite isimlerden biri ve Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü öğretim üyesi. “Ultra hızlı optik ve lazerler alanında kip-kilitli fiber lazerler ve uygulamaları konularındaki uluslararası düzeyde üstün nitelikli çalışmaları” nedeniyle Teşvik Ödülü verildi. Klasik eğitim sistemiyle küçük yaşlarda arasının iyi olmadığını söyleyen İlday’ın en büyük destekçisi ailesi ve özellikle de eşi.
“İlkokul yıllarından itibaren fizik ve evrenle ilgili konulara çok meraklıydım. O yıllarda bilimsel kitap bulmam çok zordu, ne bulursam okuyordum. Ailem destek oldu. Bilim merakını teşvik eden bir ortamda büyüdüm” diyen İlday, çocukluğunda birbirine kolayca kenetlenen küçük parçalardan oluşan oyuncak LEGO’ya da meraklı olduğunu söylüyor. İlday, fiziğe olan ilgisinin nasıl başladığını ise şöyle anlatıyor:

Hayallerimi yaşıyorum
“Çocukluğumda soyut kavramlarla başladı bilime ilgim. Evrenin boyutları nedir, yaşı kaçtır gibi sorularla başladı. Bir mikroskobum oldu, bakterileri gözlemlemek çok heyecanlandırdı. Elektronik devrelerle tanışınca müthiş keyif aldım. O yaşlarda bilimin birçok alanına ilgi duydum.
İstanbul’da doğdum, Göztepe’de büyüdüm. Kadıköy Anadolu Lisesi’nin ardından, Boğaziçi Üniversitesi Fizik bölümünde okudum. Bugün ise her gün hayallerimi yaşıyorum!”
Optik camiasının prestijli dergisi Optics Letters’ın editörleri arasında yer alan Ömer İlday, Türkiye’de fiziğe ilginin az olmasına şaşırdığını belirterek, şunları söyledi: “Özellikle son 10 yılda bilimsel araştırma, teknolojik, endüstriyel atılımların fizik alanında ne kadar müthiş fırsatlar ürettiği konusunda derin bir bilgi eksikliği var. İnsanlar bana ‘bu konuda iş imkanları var mı’ diye soruyor. O kadar çok iş ve bu işi yapacak kalifiye insana o kadar çok ihtiyaç var ki, bu ironik, trajikomik bir soru.”

Önemli keşfi var
Similariton lazerini 2003’te keşfeden İlday, geçen yıl da Nature Photonics’de yayınladığı çalışmasıyla “soliton-similariton” adını verdiği yeni bir tür lazerin, dünya literatüründe yer almasını sağladı. “Şu anda beni oldukça heyecanlandıran yeni bir keşfimiz daha var, bu çalışmadaki fiziksel kavramları, bu sefer lazer ile malzemenin nano seviyede şekillendirilmesine uyguladık” diyen İlday, söz konusu çalışmayı da içeren araştırmaları için TÜBİTAK’tan 1.5 milyon liralık destek aldığını da sözlerine ekliyor.
Endüstri ile işbirliğinin önemli olduğunu söyleyen İlday, ASELSAN, METEKSAN Savunma ve FiberLAST firmalarıyla ortak projeleri olduğunu belirtiyor. Keşiflerinin hassas lazer sensör sistemlerinde kullanılabileceğine değinen İlday, “Bu konuda METEKSAN Savunma şirketiyle Savunma Sanayi Müsteşarlığı destekli ortak projemiz var. LADAR’lar (lazer tabanlı radarlar) için özel fiber lazerler geliştiriyoruz. LADAR’lar çok uzaktan geniş bir bölgenin 3 boyutlu ve çok hassas görüntüsünü çıkartmaya yarıyor” diyor.
İşi ve hobileri arasında net bir sınır olmadığını söyleyen İlday, “İşimle, zevkim ve hobim iç içe geçmiş durumda” dedi ve şöyle devam etti:

Bilim kurgu meraklısı
“Bu işle nefes alıyorum ve çok keyif alıyorum. Öyle olmasa bu kadar çok çalışmazsınız. Son bir kaç yıldır bilim kurgu kitapları okuyorum. Playstation’ım var ama vakit bulup oynayamıyorum, ancak zihin temizlemek için gerekli olduğunu düşünüyorum.”

Sırada ‘atomik saat’ projesi var
TÜBİTAK desteğiyle Ulusal Metroloji Enstitüsü ile başka bir proje daha yürüten İlday, “Atomik saatlerden daha hassas optik atomik saatler yapıyoruz. Bunun bize geri dönüşü teknolojik pek çok alanda olacak. Bu çalışmanın daha hassas radar sistemlerinin yolunu açacağını düşünüyoruz.”