Hollanda’ya iki nota

Türkiye ile Hollanda arasında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun uçuş izninin iptali, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın sınır dışı edilmesi ve Rotterdam Konsolosluğu önünde toplanan Türk vatandaşlarına polisin sert müdahalesi nedeniyle ortaya çıkan kriz yeni bir boyut kazandı.

Hollanda’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Daan Feddo Huisinga, cumartesi günü çıkan krizin ardından dün üçüncü kez Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak kendisine iki nota verildi. Hollanda’ya ilk nota Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Kaya ile Türk diplomatik misyonunun cumartesi günü maruz kaldığı kaldığı muamele nedeniyle verildi. Nota ile Hollanda’dan resmi ve yazılı özürün yanı sıra ihlallerde bulunan görevliler hakkında adli, idari ve cezai yaptırımların uygulanması istendi. İkinci nota ise Hollanda’da toplantı hakkını kullanan Türk vatandaşlarına polis tarafından uygulanan orantısız güç nedeniyle verildi.

Türkiye ile Hollanda arasında cumartesi günkü gelişmeler nedeniyle ortaya çıkan kriz boyutlanarak devam etti. Hollanda’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Daan Feddo Huisinga, cumartesi günü saat 15.30’da Dışişleri Bakanlığı’na çağrılmıştı.

Huisinga’ya, Çavuşoğlu’nun uçuş izninin iptalinin kınandığı aktarıldı. Ayrıca izinli olan Hollanda’nın Ankara Büyükelçisi Cornelis Van Rij’in bir müddet Ankara’ya dönmemesi iletildi.

Pazartesi beklenmedi

Kaya ile Hollanda’daki Türk diplomatik misyon temsilcilerinin cumartesi akşamı maruz kaldıkları uygulamanın kınanması için de Hollanda’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Daan Feddo Huisinga, pazar sabahı 05.00’te Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Tatil günü olmasına rağmen Huisinga’nın pazartesi günü beklenmeyerek, sabahın ilk saatlerinde Dışişleri Bakanlığı’na çağrılması, dikkat çekici bulundu. Huisinga’ya, Kaya ile ona eşlik eden Türk diplomatlarının maruz kaldığı diplomatik teammüllere uymayan uygulamaların protesto edildiği aktarıldı.

Huisinga, son olarak dün 10.00’da üçüncü kez Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak iki nota verildi.

1. NOTA: Yazılı özür bekleniyor

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan bilgilendirmede, Hollanda’ya verilen iki notayla ilgili bilgi verildi. ilk notada şu ifadeler kullanıldı: “Türk vatandaşlarıyla bir araya gelmek üzere 11 Mart 2017’de Hollanda’yı ziyaret eden Aile ve Sosyal Politikalar Bakanımız Sayın Fatma Betül Sayan Kaya ile Hollanda’daki diplomatik ve konsüler misyonlarımıza ve mensuplarına yönelik muamelenin, 1961 tarihli Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi ile 1963 tarihli Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi’nin açık ihlalini teşkil ettiği vurgulanmıştır. Bu bağlamda, diplomatik nezaket ve uluslararası teamüle uymayan söz konusu muameleler için Hollanda makamlarından resmi bir yazılı özür beklendiğinin altı çizilmiştir.”

2. NOTA: Orantısız güç kullanıldı

İkinci notayla ilgili olarak şöyle denildi: “Hollanda güvenlik makamlarının olaylarda barışçıl toplantı hakkını kullanan kişilere orantısız müdahalede bulunduğu, insanlık dışı ve aşağılayıcı yöntemler kullanarak vatandaşlarımızı kötü muameleye maruz tuttuğu belirtilmiştir. Uygulamaların temel insan haklarının, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden kaynaklanan yükümlüklerin ve ilgili sözleşmelerde tanımlanan uluslararası sorumlulukların ağır ihlalini oluşturduğu vurgulanmıştır. Müdahale neticesinde zarar gören vatandaşlarımızın durumu hakkında bilgi verilmesi talep edilmiştir. Vatandaşlarımızın Rotterdam Başkonsolosluğumuza erişiminin engellenmiş olmasının diplomatik teamüllere aykırı olduğu vurgulandı.”

Yeni tepki formülleri

Ankara, Hollanda ile yaşanan krizde diplomasi literatüründe fazla rastlanmayan yeni tepki formülleri üretti. Türkiye’nin ağır tepkisi, farklı uygulamalarla Hollanda’ya yansıtıldı. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler askıya alınmadı, büyükelçi düzeyindeki seviye düşürülmedi.

Ancak izinli olan Hollanda’nın Ankara Büyükelçisi’nin bir süre dönmemesi isteği resmen Hollanda hükümetine iletilerek fiilen ilişkiler maslahatgüzar düzeyine çekildi. Yine tepkinin ağırlığı nedeniyle maslahatgüzar pazar günü sabahın ilk saatlerinde Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı.

Polisin bekleyişi sürüyor

Hollanda hükümetinin Türk bakanlara yönelik engellemelerinin ardından zirveye tırmanan diplomatik gerilim sonrası protesto eylemlerinin adresi haline gelen Hollanda’nın Ankara Büyükelçiliği’nde polisin bekleyişi devam ediyor. Hollanda Caddesi’ni iki yönlü olarak trafiğe kapatan ve yaya girişine izin vermeyen polis önceki günlerde olduğu gibi dün de geniş güvenlik tedbirleri aldı. Caddenin giriş ve çıkış yollarında çok sayıda Çevik Kuvvet ekipleri ile sayısı 10’dan fazla TOMA bekletildi. Elçilik binası çevresinde bulunan barikatın dışında da tedbirler alan ekiplere sivil polisler de destek veriyor. Büyükelçik binasının olduğu Hollanda Caddesi üzerindeki işletmeciler ise polise barikatın ne zaman kaldırılacağını sordu. Barikatın bulunduğu bölgede işletmesi bulunan mekan sahipleri, “Olayların ardından perişan olduk” diye konuştu. (PAŞA ALYURT Ankara)