İŞTE ABD VE TÜRKİYE ARASINDAKİ FARKLAR

ABD - En az 6-12 ay staj gerekiyor

ABD’de madenci olmak için önce 40 saatlik bir kursa katılmak gerekiyor. 32 saati sınıfta, 8 saati madende verilen dersleri başarıyla tamamlayanlar sertifika alıyor. Sertifika sahipleri ancak 6-12 ay yer altında staj yaptıktan sonra madencilik yapabiliyor.

TÜRKİYE - Gaz maskesini bilmeyen var

Madene ve işin durumuna göre kurslar var. Bu kursların süresi 3 hafta ile birkaç ay arasında değişiyor. Fakat kamudaki işletmeler dışında buna uyulmuyor. Maden işçileri direkt üretime sürülüyor. Staj yok. Gaz maskesinin nasıl kullanılacağını bilmeyen işçiler var.

ABD - Vardiya öncesi kontrol ediliyor

Yasalar madenlerde ‘pre-shift’ uygulamasını mecburi kılıyor. Her vardiyadan önce özel eğitimli bir veya daha fazla kişi madeni adım adım dolaşarak gaz ve toz seviyesini, havalandırmanın durumunu kontrol ediyor.

TÜRKİYE - Taşeronda yapılmıyor

Ön kontroller bazı madenlerde yapılıyor fakat taşeron olan yerlerin hiçbirinde yapılmıyor. Yapılanların da büyük bir bölümü yasak savmak için gerçekleştiriliyor. ‘Sıcaklık arttı’ deniliyor. Bunlar bile gözardı edilebiliyor.

ABD - Sığınmak için alternatifler

Madenlerde her bir işçiye yaklaşık 300 metrede yaşam odaları da dahil çeşitli ‘sığınma alternatifleri’ bulunması mecburi...

TÜRKİYE - Yaşam odaları zorunlu değil

‘Yaşam odası’ adı altında bir yasal mecburiyet yok fakat iş güvenliğiyle lgili yasalara baktığımızda bunun da olması gerekiyor.

ABD - İletişim için iki yönlü telsizler

Madencilerin iki yönlü iletişim sağlayan telsizler taşıması gerekiyor. Birçok şirket yalnızca telsiz değil madencilerin yerini de gösteren cihazlar kullanıyor.

TÜRKİYE - Haberleşmede sıkıntı mevcut

Bizde gaz maskeleri bile 3-4 yıllıkken, telsiz gibi tedbirler birçok madende yok. Haberleşme konusunda madenlerde ciddi sıkıntı yaşanıyor.

ABD - Oksijen tüpleri duvara asılıyor

Madenciler yer altına en az 1 saat oksijen sağlayan tüplerle giriyor. Ayrıca maden boyunca duvarlara ekstra oksijen tüpleri asılıyor.

TÜRKİYE - Kalitesiz olan tercih ediliyor

Oksijen tüpü yok çünkü pahalı. Araç-gereçten vazgeçiliyor, kalitesiz olanlar tercih ediliyor, havalandırmalara gereken özen gösterilmiyor.

ABD - En fazla 1 saat mesafede 2 ekip

Her madene özel kurtarma planları geliştiriliyor. Ayrıca madenlere en fazla 1 saat mesafede iki kurtarma ekibi bulunması da şart.

TÜRKİYE - Ceset çıkarma çalışması gibi

Tahlisiye ekipleri, Türkiye’de son derece başarılılar. Fakat maalesef madendeki şartlar nedeniyle bazen ceset çıkarma çalışmalarına dönüşebiliyor.

ABD - Taşeron belirli şartta çalışıyor

Madenlerde belirli şartlarda taşeron çalıştırılabiliyor. Ancak tüm kural ve kanunlar taşeron madenciler için de geçerli...

TÜRKİYE - Düşük ücretle çok çalışıyorlar

Taşeron çalışanlar daha düşük ücret alıyorlar. Fakat bundan daha önemlisi taşeronlar çok daha fazla çalışıyorlar.

ABD - Hem hükümet hem de eyalet

Madenler federal hükümet ve eyalet tarafından ayrı ayrı olarak denetleniyor.

TÜRKİYE - Denetimler gerçekleşmiyor

Bağımsız denetim yok, sendikaların da dahil olduğu denetimler de gerçekleştirilmiyor.

ABD - Madene inmek reddedilebilir

Mevcut kanun maden işçilerine, güvenliklerinden şüphe ettikleri anda yer altına inmeyi reddetme hakkı tanıyor. Şirketlerin böyle bir durumda işçiyi kovması, soruşturması ya da cezalandırması yasak. İstisnai olarak böyle girişimler olduğunda her seferinde işçi kazanıyor.

TÜRKİYE - ‘Bir şey yok’a güveniliyor

Bu kadar açık şekilde bir yasa yok ama can güvenliği yoksa girmemesi lazım. Eğer can güvenliği olmadığına dair somut veriler varsa işçi madene girmeyebilir. Fakat işçiler korkuyorlar, bir de teknisyen ya da mühendis, “Bir şey yok” dediyse ona güveniyor.

ABD - Senede 60 bin dolar kazanıyor

Bir madenci yılda 60 bin dolar (125 bin TL) kazanıyor. Cecil Roberts, uzmanlığı olan kişiler için bu miktarın 100 bin doların (210 bin TL) üstünde olduğunu söylüyor.

TÜRKİYE - Maaş 1200 ila 1800 TL arası

Türkiye’de maden işçilerin aylık maaşları 1200 ila 1800 TL arasında değişiyor. Ayrıca rapor almaları durumunda ise hem yövmiyelerinden hem de primlerinden kesiliyor.