'İsteğimiz birleşme'

İstanbul’a ilk ziyaretini gerçekleştiren Papa Francis, Ortodoks Kilisesi’nin kuruluş yıldönümü olarak kabul edilen Aziz Andreas Yortusu ayinine katılmak için dün sabah saat 09.45’de Fener Rum Partikhanesi’ne geldi. Fener Rum Patriği Bartholomeos’un yönettiği ayin öncesi, patrikhane çevresi ve Papa’nın yol güzergâhında güvenlik önlemleri alındı. Papa için tahsis edilen Renault Symbol marka mütevazi araca Cumhurbaşkanlığı koruma araçları eskortluk yaptı. Kilisenin çanları eşliğinde patrikhaneye giren Papa kendisi için ayrılan bölüme oturduktan sonra Bartholomeos’un yönettiği ayini izledi.
İncil’den dua ve ilahilerin okunduğu 2 saat süren ayinde Yunanistan Dışişleri Bakanı Evangelos Venizelos’ın yanı sıra Süryani Ortodoks Kilisesi İstanbul Metropoliti Yusuf Çetin, Türkiye Musevileri Hahambaşı İsak Haleva, Patrikhanenin avukatı Keban Hatemi, Ak Parti İstanbul Kadın kolları Başkanı Özlem Zengin Topal ve merhum gazeteci Mehmet Ali Birand’ın oğlu Umur Birand da vardı.
Şaraplı ekmek ikram edildi
Papa Francis, 2 saat süren ayinin bir bölümünde dua okurken, ayinin son bölümünde komünyona geçildi ve Patrik Bartholomeos tarafından kilisede bulunanlara, ayin sırasında kutsanan şaraplı ekmek ikram edildi. Ayinin ardından Papa ve Patrik Bartholomeos, patrikhanenin balkonuna çıkarak el ele avludaki kalabalığı selamladı. İki ruhani lider bu sırada birbirlerine karşılıklı olarak iyi niyet mesajlarını sundu. Avluda bulunan kalabalık ise balkondaki iki ruhani lideri alkışladı. Papa ve Patrik, ayinde kiliselerin birliği için güçlü mesajlar verdi.
‘Ayrı hareket etme lüksümüz yok’
Kilisler arası tam birliğin kurulması için en temel prensibin karşılıklı saygı olduğunu vurgulayan Papa Francis, “Bu, ne birinin diğerinin yönetimi altına girmesi ne de asimile olmak demektir. Katolik Kilisesi’nin arzu ettiği tek şey ve benim Roma Episkoposu olarak isteğim sevgi ve merhamet içinde yönetilen Kilise’nin Ortodoks Kiliseleri ile birleşmesidir” dedi.
Açlık ve işsizlik gibi sorunlara da değinen Papa, bu sebeplerin suç eylemlerini ortaya çıkardığına dikkat çekerek, Ortadoğu’ya ilişkin şu mesajları verdi: “Yakınımızdaki bazı halklar insanlık dışı bir savaşa maruz kaldı. Her türde şiddet kullanmak, Tanrı’ya karşı büyük bir günah. Çatışmalardaki kurbanların sesi, Katolikler ve Ortodokslar arasındaki birlik yolunda ilerlememiz için bizi sürüklüyor.”
Fener Rum Patriği Bartholomeos, ayindeki hitabında, “Ziyaretten dünya barışı ve dinlerin arasındaki diyalog için iyi meyveler çıkar. Ayrı hareket etme lüksüne sahip değiliz. Hristiyanları kavuşturanlar hangi kiliseye bağlı olduklarını sormuyor” ifadelerini kullandı.

‘Ziyarete damga vuran an’

Geçen akşam patrikhanede gerçekleştirilen ayine katılan Papa ayin sonunda Patrik Bartholomeos’tan kendisini ve Roma Kilisesi’ni kutsamasını istedi, bunun üzerine Patrik, Papa’nın başını öptü. Patrikhane temsilcileri bu durumu hem bir ilk, hem de ziyarete damga vuran en önemli an olduğunu söyledi. Dini temsilciler, Bartholomeos’un Papa’yı başından öpmesinin, 1054 yılında birbirlerini karşılıklı aforoz ederek kesin olarak ayrılan Katolik ve Ortodoks kiliselerinin yeniden birleşmesi yolunda en önemli jest olduğunu vurguladı. Vatikan Basın Sözcüsü Peder Federico Lombardi ise Roma’da daha önce bir araya gelen iki liderin, Vatikan’daki Papa’nın ofisinde buluşması sırasında böyle bir jestin yaşandığını, ancak bunun kamuoyu önünde olmadığını belirtti. Bir patrikhane yetkilisi ise Patrik Bartholomeos’un, kiliselerin ayrılmasının ardından Papa Francis’in papalık tahtına oturması törenine katılan ilk İstanbul Ortodoks Patriği olduğunu dile getirdi.

‘Ermeni sınırı açılsın’

İtalya yolunda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Papa, “Benim asıl kalbimde olan, Türkiye-Ermeni sınırının açılması. Keşke o sınır açılsa, o kadar güzel bir şey olur ki. Ben o bölgede, sınırların açılmasını kolaylaştırmayan jeopolitik problemler olduğunu biliyorum, ama bu halklar arasında uzlaşma olması için dua edelim” dedi.

Mutafyan’ı unutmadı

İstanbul’daki temaslarının ardından Vatikan Temsilciliği’nden ayrılan Papa Francis, programında olmamasına karşın Zeytinburnu’ndaki Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi’ne giderek, burada tedavi gören Ermeni Patriği Mesrob Mutafyan’ı da ziyaret etti. Ziyarette Papa’nın yatalak durumdaki Mutafyan’ın elini öpüp, haçı alnına götürdüğü öğrenildi.

GELİŞMELERE YÖNELİK ORTAK DEKLARASYON: ‘Kovulmalarını kabul edemeyiz’

Ayinin ardından Papa Francis ve Patrik Bartholomeos Hristiyan birliği ve Ortadoğu’daki gelişmelere yönelik ortak bir deklarasyona imza attı. İki ruhani liderin ortak deklarasyonunda Hristiyan birliğine vurgu yapılarak “Her şeyden önce de Katolikler ve Ortodoksların birliğini öne çıkarmak ve ilerletmek konusunda istikrarlı kararlılığımızı ifade etmek isteriz” denildi.
Irak, Suriye ve Ortadoğu’da yaşanan savaşlara da değinilen bildiri de “Irak, Suriye ve bütün Ortadoğu’daki olaylardan duyduğumuz ortak endişeyi tekrarlamaktayız. Barış ve istikrarın bölgede tesisi için beraberce irademizi ifade ederek problemlerin diyalog ile çözülmesini arzu etmekteyiz. Tüm ıstırap çeken halkların vatanlarında yaşayabilmelerini sağlamak için şartları oluşturmaya davet ediyoruz. Ortadoğu’da iki bin yıldan beri İsa Mesih’in adını anan Hristiyanların oradan kovulmalarını kabul edemeyiz. İnsanların hunharca kurban edildiği bir ortamda insan hayatının değeri sıfırlanmıştır. En trajik olan bu olaylara gösterilen ilgisizliktir” görüşlerine yer verildi.

Diyaloğa davet
Barışın gerçekleşmesi için dinler arası diyaloğun altı da çizilerek, şu düşüncelere yer verildi: “Bölgedeki acil durum iyi niyetli bütün insanların dayanışmasını ve Müslümanlarla karşılıklı saygı ve dostluk ikliminde yapıcı bir diyalogun sürdürülmesini zaruri kılmaktadır. Müşterek değerler ile samimi kardeşlik hislerinden kaynaklanarak, Müslümanlar ve Hristiyanlar; adalet, barış, bireylerin haysiyet ve haklarına saygı ilkeleri çerçevesinde işbirliği yapmaları, yüzyıllarca beraberce yaşadıkları bu bölgede savaşın feci neticelerini bertaraf edilmesinde tek yoldur. Biz Hristiyan önderler olarak, bütün dini önderleri dünyada barış ve dayanışmanın gerçekleşebilmesi için dinler arası diyaloga teşvik ve davet etmekteyiz. Bu aynı zamanda bütün dünyada savaşların mutsuz ettiği halklar için de geçerlidir.”