İznik Gölü hem kuruyor hem kirleniyor
30.10.2022 - 07:00 | Son Güncellenme:
Türkiye’nin beşinci büyük doğal gölü olarak kabul edilen İznik gölü, gün geçtikçe kirleniyor. Evsel, sanayi ve tarımsal kirlilik baskısı altındaki İznik gölü, bir yandan da küresel ısınmadan kaynaklı kuraklık tehdit altında bulunurken, uzmanlar ise son yıllarda yanlış tarım uygulamaları ve yeraltı sularının aşırı kullanımının da ekolojik yapıyı olumsuz etkilendiğini belirtiyorlar.
Mert İnan - İznik gölünü besleyen Derbent deresi, Nadir suyu, Ana dere, Küçükköy deresi, Çınarlık ve Kıran deresi gibi kaynakların; gübre, ilaç kalıntıları yanı sıra evsel ve sanayi atıkları nedeniyle kirlendiğini, yıllar içinde oluşan kirlilik yükünün göle taşındığına da dikkat çeken uzmanlar, siyanobakteri riskinin de belli dönemlerde ortaya çıktığının altını çiziyorlar.
‘Kirlenme devam ediyor’
İznik gölünde siyanobakteri riskinin zaman zaman ölçümlerle ortaya konulduğuna belirten İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Meriç Albay, “İznik gölü maalesef ölçüsüzce gübre ve tarım ilaçları yanı sıra sanayi atıkları nedeniyle kirlenmeye devam ediyor. Bugüne kadar yaptığımız ölçümlerde yüksek miktarda tarım ilacı kalıntıları tespit ettik. Sadece kirlenen derelerden değil, yağmur suları da tarım ilaçlarını göle taşıyarak kirlilik yaratıyor. Göldeki azot, fosfor yükü artmaya, İznik gölü kirlenmeye devam ediyor. Bölgedeki ileri biyoloji arıtma tesisleri yetersiz. 2019’da yaptığımız pestisit ölçümlerinde, göl çevresinde pestisit kullanımının kontrol altına alınamadığı, ekolojik ve su kalitesi sorunlarının artacağını belirttik ancak o günden bugüne değişen bir şey olduğuna şahit olmadık” dedi.
Milliyet’e konuşan Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD) bilim danışmanı Dr. Erol Kesici ise İznik gölü ile sulanan alanlarda yetiştirilen marul, kıvırcık yapraklı salata örneklerinin nikel, kadminyum, kurşun düzeyleri kontrol edilmesi gerektiğine dikat çekerek, şunları söyledi:
“Sanayi ve evsel yakıt kaynaklı kimyasallar göl suyunu kirletiyor. Özellikle son 10-15 yıldır ülkemiz iç sularında ve İznik gölünde kirliliğe ve ısınmaya bağlı siyanobakteri (mavi-yeşil alg) artışı görülmekte ve balık ölümlerine neden olmakta. Göl etrafında 300 metre genişliğindeki mutlak koruma alanında zirai ilaç, gübre kullanımı yasağı uygulanmalı. Gübre sanayii muazzam su ihtiyacı maalesef İznik gölünden karşılanıyor. Geçtiğimiz 8 Haziran’da İznik İnciraltı Halk Plajı’nda insan sağlığına tehdit oluşturan Escherichia Coli oranı 260 birim gibi çok yüksek seviyede tespit edilirken, yaz döneminde bu oranının 10 birim değerine düşmesini anlamış değiliz. İznik gölünde akademinin ciddi ölçümler yaparak durumu ortaya koyması gerekir.”
Bazilika ortaya çıktı
İznik Çevre Platformu üyesi Emrah Sevinç ise İznik gölündeki su seviyesinin gün geçtikçe azalmaya devam ettiğini dile getirirken, “Yaz döneminden sonra, kurak geçen sonbahar, gölün su seviyesinde ciddi azalmaya neden oldu. Kıyıdan 20 metre açıkta bulunan Bazilika gün yüzüne çıktı. Dalgıçların inceleme yapabildiği Bazilika halihazırda kıyıdan yürünebilir durumda. Bölgede yanlış taarım faaliyeti de söz konusu.
Son dönemde çok fazla su isteyen şeftali ve kivi ekimi rağbet görüyor. Suya ihtiyaç duyan ağaç ve sebzelerin dikilmesinin yanı sıra, gübre fabrikaları ile Orhangazi’deki sanayi tesislerinin sürekli gölden su çekmesi ekolojik dengeyi bozduğu gibi, su seviyesinin azalmasına neden oluyor. İznik gölü kirlilik açısından kritik eşikte duruyor. Şayet gerekli önlemler alınmazsa birkaç yıl içinde göl suyu atık suyuna dönüşebilir” diye konuştu.
