Kalbe Mertis ishale Cemiz
09.05.2018 - 01:30 | Son Güncellenme:
Mert İnan - İstanbul
Yazılı ilk fitoterapi kitabı ‘Tercüme-i Müfredat-ı İbn-i Baytar’da günümüze ulaşmayan bazı bitkiler de yer alıyor. O bitkilerden ‘Mastaki’nin öksürüğe, Mertis’in ağrıya Cemiz çiçeğinin ise ishale iyi geldiği kitapta anlatılıyor.
Dünyanın en eski yazılı fitoterapi eseri olarak kabul edilen İbn-i Baytar’ın kitabı, geçtiğimiz günlerde İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenen Uluslararası Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Kongresi’nde gündeme gelmiş ve merak konusu olmuştu. İlk kez Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nin öncülüğünde Türkçe’ye çevrilen bu eser; Prof. Dr. Cevdet Erdöl tarafından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’a hediye edilmişti. 13.yüzyılda İbn-i Baytar tarafından kaleme alınan 415 sayfalık kitabın içeriğinde bitkilerin şifa amaçlı kullanımına ilişkin bilgiler yer alıyor. Bugüne kadar hiç duyulmayan bitki isimlerinin de yer aldığı eserde, bazı bitki türlerinin günümüze ulaşamadığı anlaşılıyor. Kitapta sıralanan binlerce bitki arasında dikkat çekenlerin başında “Mastaki” adı verilen çiçek geliyor. İbn Baytar, Mastaki’nin öksürük ve ter kokusuna iyi geldiğini kaleme alırken, bal ile karıştırılması durumunda da kabızlığı geçirdiğini belirtiyor.
Mertis adlı bitkinin ise lacivert renkte bir taşa benzediğini dile getiren Baytar, bu ürünün soğuk suya karıştırıp içilmesi durumudna kalp ağrılarına iyi geldiğini aktarıyor. Cemiz çiçeğinin incire benzediği, sütünün çok olduğu, bir dirhem yaprağının ishal sorununa iyi geldiği de belirtiliyor. Bulugan adı verilen yaprağın ise doğum yapan kadınlarda süt salgısını artırdığı ifade ediliyor.
193 şifalı bitki
Baytar’ın 13. yüzyılda kaleme aldığı fitoterapi kitabında sağlığa yararlı bitkileirn yanı sıra, insan sağlığına zararlı olan yaprak ve otlar da detaylı olarak kaleme alınıyor. 1223 yılında Anadolu’ya gelerek incelemelede bulunan İbn Baytar’ın eserinde 193 adetten fazla bitki ve türevinin insanlarda yarattığı etkiye de değiniliyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl ise önsözünü yazdığı kitabın içeriği hakkında; “Önümüzdeki günlerde bahsedilen bitkilerin Latince isimlerini de yeni bir eserde bir araya getireceğiz. İbn-i Baytar’ın eserinde ilginç, bizim bugüne kadar hiç duymadığımız bitki isimleri yer alıyor. Bazı bitki türlerinin günümüzde bulunmadığını tespit etmiş durumdayız. Bitki bilimci arkadaşlarımıza da eseri inceleteceğiz” diyor.
