Karyalıların ektiği zeytinlere saygı

İSMAİL ŞAHİN DATÇA - Muğla’nın Datça ilçesinde bulunan Uluslararası Knidos Kültür Sanat Akademisi (UKKSA) çevre felaketine dikkati çekmek için ‘ağaca saygı’ adı altında bir sosyal sorumluluk projesine imza attı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen mozaik sanatçıları yaptıkları eşsiz tasarımlarla Anadolu’ya ilk gelen halklardan olan Karyalılar tarafından dikilen asırlık ağaçları çevreleyerek koruma altına aldı.

Ulaşılamaz ülke

M.Ö. 2 binli yıllarda bu bölgeye Trak uygarlığından ayrılarak gelen Karyalılar, ilk yerleşimlerini karadan ulaşımı yüksek dağlar ve sık ormanlarla kesilen bugünkü Datça yarımadasının kıyılarına kurmuşlar. Adını da ‘uç ülke, sarp ülke’ anlamına gelen ‘Karya’ koymuşlar. Ticaret ve savaşmak için kullandıkları gemilerini şimdi binlerce turistin çektiği büklere yani koylara demirlemişler. 235 kilometrelik sahil şeridinde olan bu 52 cennet koyu doğal bir sığınak olarak kullanmışlar.

Zamanla bu bölge nüfusu 70 bine kadar ulaşmış. Karyalılar çoğaldıkça üretime yönelmişler. 8 bin yıl önce Suriye’de Samiler’le başlayan zeytin tarımı, sarp ve ormanlarla kaplı yolu dahi olmayan Karya’ya diğer Ege kıyıları ve adalarından geç de olsa gelmiş, ilk zeytin fidanları yarımadaya dikilmiş. Bölgenin kara ile bağlantısı ise 50-60 yıl öncesine kadar yokmuş. Kağnılarla Marmaris’e kadar gitmek bile üç günü buluyormuş.

Asırlık ağaçlar

Bölge şimdilerde İstanbul’dan otomobille 9-10 saatte ulaşılabilen bir turizm cenneti haline geldi. Knidos uygarlığının 2000 yıl önce sanata verdiği önemi aynı topraklarda yaşatmaya çalışan Nevzat Metin tarafından kurulan UKKSA bu yıl bir sosyal sorumluluk projesi başlatarak Karyalıların ektikleri asırlık zeytin ağaçlarını koruma altına almaya başladı. ‘Pandemi Günlerinde Sanat’ teması ile bu yıl 11’incisi düzenlenen, ‘Knidos’un Sır’ı Sanat Festivali’ kapsamında, Türkiye’nin çeşitli vilayetlerinden 13 mozaik sanatçısı, ‘Ağaca Saygı’ çalıştayında bir araya geldi. UKKSA bahçesindeki zeytin ağaçlarını mozaiklerle kaplayan sanatçılar, Palamutbükü yolu üzerinde bulunan ve yaklaşık 1620 yaşında olan bir zeytin ağacını da mozaikleriyle koruma altına aldı.

UKKSA Sanat Yönetmeni Emine Özkarslıoğlu, iklim değişikliği ve beraberinde getirdiği doğa katliamlarına karşı en güzel mücadelenin sanat ve sanatçıların eserleriyle verilebileceğini söyleyerek, “Proje Nevzat Metin ve benim ortak hayalimdi, çok şükür gerçek oldu” dedi. Proje koordinatörü mozaik sanatçısı Süha Semerci, “Çevre katliamına tepki olarak bu proje doğdu” açıklamasında bulundu. Datça yarımadasında daha fazla asırlık ağacı koruma altına almak istediklerini belirten UKKSA Yönetim Kurulu Üyesi Filiz Erman Immich de, “Bu projeyi kendi kısıtlı imkanlarmızla hayata geçirdik. Devletten, yerel yönetimden ve özel sektörden destek görürsek projeyi genişletmeyi planlıyoruz. Bunun da datçanın tanıtımına katkı sağlayacağına inanıyoruz” diye konuştu.

KELEBEK ETKİSİ

Palamutbükü yolunda Kumyer mevkiindeki 1620 yıllık zeytin ağacının 7.35 metre uzunluğundaki ön mozaiği Gaziantep’ten Gülçin Sökücü tarafından yapıldı. Sökücü çalışmasında gözleri kan ve hırsın sembolü olan kırmızı bantla bağlı bir insan silueti ve bir kelebeği betimlediğini söyledi.

Çalıştaya mozaik sanatçıları Süha Sermerci, Sinan Erdem, Gülşah Dalkılıç, Gülgün Gümüş, Duygu Özker Özkan, Bursa Sarı, Mustafa Kâhya, Deniz Abana, Sibel Akkaba, Rabia Alagöz, Gülçin Sökücü, Yeliz Özcan ve İlknur Altıntaş Yağmur katıldı.