Pandemi kazanımları 25 yıl geri çekiyor

Meltem Günay - Birleşmiş Milletler Kadın Birimi tarafından hazırlanan ‘Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarında İlerleme Toplumsal Cinsiyete Hızlı Bakış 2021’ Raporu, Kovid-19 pandemisinin dünyanın her yerinde kadın ve kız çocuklarında yarattığı hak kayıplarının altı çizildi. Pandeminin son 25 yılda edinilen sınırlı ilerlemeyi geri çektiği vurgulanan raporda, ‘Hiç bir kadını ve kız çocuğunu geride bırakamayız’ vurgusu yapıldı.

Eşitsizlik arttı

Raporda, Kovid-19’un bir sonucu olarak küresel olarak eşitsizliğin arttığı belirtilirken, “Kovid-19’a karşı herkes güvende olana kadar hiç kimse güvende değil. 2021 Eylül ayı ortalarında küresel olarak uygulanan yaklaşık 5.8 milyon aşı dozunun yüzde 77’si yüksek veya orta gelirli ülkelere yalnızca yüzde 0.3’ü düşük gelirli ülkelere gitti.

2021 yılı temmuz ayında cinsiyete göre ayrıştırılmış en son verilere göre İsrail’de kadınların yüzde 60’ı ve Avusturya’da yüzde 52’si Kovid-19’a karşı tam doz aşılanmışken, Venezuela’da bu oran yüzde 0.9 ve Papua Yeni Gine’de ise yüzde 0.16. ABD’de Kovid-19’a bağlı olarak 2018-2020 arası kadınların beklenen yaşam süresi ortalama 1.5 yıl kısaldı.” denildi.

Pandeminin ekonomik katılım ve siyasette seslerini duyurmak dahil kadın haklarının ve onlara tanınan fırsatların genişlemesine yönelik son 25 yılda kaydedilen sınırlı ilerlemeyi geri çektiğinin altının çizildiği raporda, “Genç kadınlar erkek meslektaşlarına oranla daha belirgin istihdam kayıpları ve iş piyasalarından uzun vadeli dışlanma riskiyle karşı karşıya kaldı. 2019’un dördüncü çeyreği ile 2020’nin dördüncü çeyreği arasına ait mevcut verilere göre eğitimde, öğretimde veya istihdamda yer almayan genç kadınların sayısı 48 ülkenin 28’inde artış gösterdi. Engelli kadınlar ve kız çocukları dahil, ayrımcılığın çeşitli biçimleriyle karşı karşıya kalan kadınlar özellikle etkilenmektedir. Kadınların lider pozisyonlarında oldukları yerlerde pandemiye müdahale sıklıkla daha hızlı ve sosyal ihtiyaçlarla daha uyumlu olmakta, fakat her düzeyde ve sektörler arasında kadınlar karar alma süreçlerinde erkeklerle aynı alana sahip değil” bilgilerine yer verildi.

Raporda, küresel olarak kadınların sağlık iş gücünün yüzde 75’inden fazlasını oluşturduğu ve bunun da onları pandemiyle mücadelede vazgeçilmez kıldığı belirtilirken şunlara dikkat çekildi;

“Ancak yine de kadınlar sağlık yöneticilerinin yalnızca yüzde 28’ini teşkil ediyor. Kadın örgütleri, birçok ülkede Kovid 19’a karşı topluluk müdahalelerinde ön saflarda yer almalarına rağmen azalan fonlar ve daralan sivil alanlarla mücadele etmektedirler. Kadınların pandemi müdahalesine etkili katılımı, liderlikleri için güçlü desteğe bağlıdır. Daha geniş bağlamda, toplumsal cinsiyet eşitliğindeki ilerlemenin erozyona uğramasının önüne geçilmesi, uygulama için yeterli fonlarla desteklenen ve kadın haklarını savunan güçlü yasaları ve politikaları gerektirir. Kovid-19 görev gücünde toplumsal cinsiyetin dengeli temsili, müdahale ve toparlanma çabalarında toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemenin kullanılması ve pandeminin toplumsal cinsiyete dayalı etkileri hakkında daha fazla farkındalık kadın hakları ve kadınların eşit katılımının ilerlemesinde için şarttır. Ancak 137 ülkeden 334 Kovid-19 görev gücünün bir analizinde, bunların yalnızca yüzde 4’ünde eşit cinsiyet dağılımı olduğu ve 18 ülkedeki görev gücünde ise hiç kadın bulunmadığı tespit edilmiştir.”