‘Patrikhane ziyareti savaşın dini boyutu’

Gülden Çoktan - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile cuma akşamı bir araya gelen Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin cumartesi günü Fener Rum Patrikhanesi’ne yaptığı ziyaret de en az İstanbul ziyareti kadar yankı yarattı. ‘Rusya-Batı Çatışmasında Fener Rum Patrikhanesi’ kitabının yazarı Deniz Berktay, patrikhane ziyaretinin, Rusya-Ukrayna savaşının, genel olarak da Rusya ile Batı arasındaki çatışmanın bir dini boyutunu gösterdiğini söyledi 

RUSLARIN KABE’Sİ: KİEV 

Zelenskiy’nin Patrikhane ziyaretini Milliyet’e değerlendiren Berktay şunları söyledi: “Ukraynalıların çok büyük bir kısmı Ruslar gibi Ortodoks. Fakat Ukrayna’daki Ortodoks cemaat, ikiye bölünmüş durumda. Kalabalık bir kısmı halen Moskova Patrikhanesi’ne bağlı. Buna karşılık bir bölümü özellikle daha milliyetçi olan kesim Fener Rum Patrikhanesi’ne bağlı. Ukrayna eskiden beri ABD ile Rusya arasındaki çıkar çatışmasının en önemli bölgesiydi. Bunu zaten bu savaş göstermiş oldu. Öbür taraftan Ukrayna, Fener ve Moskova Patrikhaneleri arasında en önemli çatışma merkezi durumunda. Ukrayna, Rusya açısından çok büyük anlam ifade ediyor. Bu savaşı anlamak için buna da bakmamız lazım. Ukrayna’nın Rusya açısından bir taraftan jeopolitik diğer taraftan da milli ve dini önemi var. Çünkü Rus milletinin tarih sahnesine bugünkü Ukrayna topraklarından çıktığını söyler. Kendilerinin milli çıkış noktası olarak görür. Rus Ortodoksların en büyük haç merkezi olan Peçersk Manastırı da Kiev’de bulunuyor. Kiev, Rusların hem Ergenekon’u hem de Kabe’sidir” 

İlginizi Çekebilir

Rusya: ABD, Ukrayna'da Vietnam'daki gibi bir hüsranla karşı karşıya

Ukrayna’da Batı yanlısı çevrelerin ve Ukrayna’yı Rusya’nın nüfuzundan çıkararak Batı’ya eklemek isteyen Batılı ülkelerin, eskiden beri Ukrayna’daki Ortodoks cemaatin, Moskova’dan tamamen kopartılması gerektiğini savunduğunu aktaran Berktay, şöyle devam etti: “Ortodoks dünyasına baktığımız zaman Katolik dünyasından farklı olduğunu görüyoruz. Katolik dünyasının tek bir bütün olmasına ve başında bir tek Papa’nın olmasına karşılık Ortodoks dünyası, daha parçalı bir yapıda. Fener Patriği, kesinlikle Papa’nın Katolik dünyasında sahip olduğu yetkilere sahip değil. 2018 yılında Fener Partikhanesi, Ukrayna’nın kendi dini alanına girdiğini ilan etti. Bu olay, Fener Patrikhanesi ile Moskova patrikhanesi arasındaki ilişkileri kopardı diyebiliriz. Ortodoks dünyasındaki en büyük bölünmeye yol açtı. Rus Ortodoks kilisesi ise, ‘dünyadaki en kalabalık Ortodoks kilisesi biziz. Fener ise sadece İstanbul’daki birkaç bin Ortodoks’un temsilcisi’ diyor. Ukrayna’daki Batı yanlısı çevreler, hem de Batılı ülkeler, Ukrayna’yı Rusya’nın etki alanından tamamen çıkartıp Batı’nın etki alanına sokmak için Fener Patrikhanesi’ni kullanmak istiyorlar. Ve bu politika 1940’lardan beri böyle.” 

SAVAŞIN DİNİ CEPHESİ

Fener ve Moskova arasındaki çatışmayı “ABD ile Rusya arasındaki çatışmanın dini cephesi” olarak yorumlayan Berktay, Kiev’in, Rus Ortodokslarının haç merkezi olarak gördüğü Peçersk Manastırı’nı Fener’e devretmeye çalıştığını fakat Ukrayna’nın özellikle Güney ve Doğu bölgelerinde Rus yanlısı eğilimler eskiden beri çok güçlü olduğuna dikkat çekti. Berktay, “Ukrayna’da Rus yanlısı olmayıp da kiliseye bağlı olan çok sayıda insan var. Dolayısıyla Ukrayna’daki bütün Ortodoks cemaatini şu an da Fener Patrikhanesi’ne bağlamaya kalkmak, Ukrayna’da önemli çalkantılara neden olabilir” dedi.