Şikayet hakkı tartışması!

Kayseri’de liseli Cansel Buse K.’nın öğretmeninin istismarı SONRASI intihar etmesine ilişkin davada çıkan karar kanunlardaki bazı boşluk ve belirsizlikleri de gündeme getirdi. Kayseri Ağır Ceza Mahkemesi, sanık öğretmenin ‘Reşit olmayanla cinsel ilişki’ suçunu, intihar eden mağdurenin şikâyeti olmadığı gerekçesiyle düşürmüştü. Peki, illâ mağdurun mu şikâyetçi olması gerekirdi? Uzmanlara göre sadece mağdurun değil ailesinin de şikâyet hakkı var. Ayrıca yeni bir düzenlemeyle eğitici, koruyucu konumdaki kişilerin reşit olmayan kişilerle ilişkisinde ceza artırımı yapılması gerekir.

‘Aile de edebilir’

Prof. Dr. Ersan Şen

‘Şikâyet üzerine’ ifadesi illa ‘mağdurun şikâyeti’ anlamına gelmez. ‘Reşit olmayan’ mağdurlar için ailenin de şikâyet hakkı var. Kanun maddesinde bir belirsizlik varsa düzeltilmesi gerekir. Ayrıca diğer cinsel suçlarda bu suçların eğitici, öğretici veya vasi tarafından işlenmesi durumunda ceza artırımına gidiliyor. Reşit olmayanla cinsel ilişki suçunda böyle bir artırım yok. İnsanlar çoluk çocuğunu öğretmenlere emanet ediyor. Öğretmenlerin çocuklara karşı nüfuzunu kullanarak böylesi bir ilişkiye girmesi fazlasıyla cezalandırılmalıdır.

‘Ceza artırılmalı’
Prof. Dr. Mahmut Koca

‘Bu suçta şikâyet hakkına hem suçun mağduruna hem de mağdurun veli veya vasisi sahiptir. Mağdurun ‘şikâyetçi değilim’ dediği hallerde, ailenin şikâyet hakkı ortadan kalkar. Bu suçun mağdurla arasında eğitim, öğretim, bakım ve gözetim yükümlülüğü bulunması bu suçun işlenmesini kolaylaştırıyor. Bu nedenle bu suç bakımından da öğretmen, öğrenci ilişkisinin varlığı cezayı artıran bir hal olarak kabul edilebilir ve diğer cinsel suçlardaki artırım formülü burada da kullanılabilir.

‘Nüfuz’ istismarı

Avukat İrem Çiçek

Yargıtay’ın şikâyetin sadece ‘mağdur’ tarafından yapılabileceğine dair içtihatları var. Ancak ceza hukuku genel hükümlerinde şikâyet hakkının hem mağdura hem de suçtan zarar görenlere tanındığına dair açık hüküm var. Bir ailenin çocuğuna karşı işlenen suçtan zarar görmemiş olması düşünülemez. Suç öğretmen tarafından işlenmişse bir ‘nüfuz’ istismarı söz konusu. O takdirde suç ‘nitelikli’ hale gelir. Cinsel suçlarda suçu işleyene göre artırım var, öğretmen-öğrenci ilişkisinde artırım neden olmasın?

‘Nitelikli suç’

Avukat Aslı Kazan

‘Reşit olmayan kişi ‘Ben şikâyetçi değilim’ demediği sürece ailenin de şikâyet hakkı var. Aile çocuk üzerindeki koruma ve kollama yetkisine dayanarak bu şikâyeti yapabilir. Bunun dışında bir öğretmenin reşit olmayan öğrencisiyle ilişkiye girmesi, öğrencinin arkadaşıyla ilişkiye girmesi gibi değildir. Öğretmenin nüfuzu söz konusudur. Dolayısıyla ‘nitelikli’ hal sayılıp kanundaki ek bir düzenlemeyle ceza artırımı yapılması gerekir.

‘İtiraz edeceğiz’

Av. Kamil Avşaroğlu

(Cansel Buse’nin ailesinin avukatı): Mahkeme ailenin şikâyetini dikkate alarak ceza vermesi gerekirdi. Biz bu yönde talep ve beyanda bulunduk.
Aile ilk duruşmada şikâyetçi olduklarını beyan etti. Ama mahkeme mağdurenin şikâyetini aradı. Mağdurenin intihardan önceki tutum ve davranışları şikâyetinin var kabul edilmesi gerektiğini beyan ettik. Temyiz aşamasında buna detaylıca itiraz edeceğiz.

‘Yargıtay’ın kendi içtihadı’

Prof. Dr. Hakan Hakeri:

Bu suçlarda Yargıtay çocuğun şikâyetini esas alıyor. Yani çocuk 16-17 yaşında cinsel ilişkiye girmiş, kendisinin rızası var, şikâyeti de yok. Ama ailesi şikâyetçi. Yargıtay bu şikâyeti kabul etmiyor. Çocuğun kendi şikâyeti olması gerekir diyor.
Yargıtay’ın kendi içtihadı. Kanunda böyle bir şey yok. Kanundaki ‘şikâyet’ kavramı hem mağduru hem de ebeveyni kapsar. Çünkü bizim hukukumuzda anne babanın da çocuklarına karşı işlenen suçtan zarar gördükleri kabul edilir. Diğer cinsel suçlarda öğretmen veya bakıcı tarafından işlenen cinsel suçlarda ceza arttırılıyor. Bir öğretmenin reşit olmayan öğrencisiyle ilişkiye girmesi durumunda da bu ceza artırımlarına gidilmesi gerekir. Çünkü öğretmenin öğrenci üzerinde bir nüfuzu ve yetkisi var.