Soğuk Savaş silahı Elvis

“Rock’n Roll’un kralı”, 33 Hollywood filminin yıldızı ve bir kültür ikonu olan Elvis Presley, aynı zamanda ABD’nin en ünlü Soğuk Savaş gazisiydi. Berlin Krizi döneminde, 1958-60 yılları arasında askere alınarak Almanya’da bir tank birliğinde görev yapan Astsubay Elvis’in “Ülkemin bana verdiklerine samimi bir minnet duyuyorum. Şimdi bunun karşılığını biraz olsun vermeye hazırım” gibi kahramanca sözleri basında yer alıyordu.
Ancak kriz döneminde hayata geçirilen “halkla ilişkiler kampanyası”nın ardında bambaşka bir hikaye yatıyor.
Amerikalı tarihçi ve yazar Jon Wiener, bu ay piyasaya çıkan “How We Forgot The Cold War” (Soğuk Savaş’ı Nasıl Unuttuk) adlı kitabında Soğuk Savaş sırasında Elvis üzerinden Doğu Almanya ve ABD arasında geçen ideoloji mücadelesini ve her şeyden habersiz Kral’ın gerçek görüşlerini anlattı.

‘Baştan çıkarma aracı’
Mart 1958’de askere çağrılan Elvis, Almanya’da kritik bir tank birliğine atandı. Sovyetler Birliği’nin harekete geçeceğinden endişelenen ABD, Doğu ve Batı Almanya arasındaki geçiş olan “Fulda Boşluğu”na tank yığıyordu. Amerikalı stratejistler, Kızıl Ordu’nun dağlık bölge arasındaki düzlük bir geçiş olan Fulda Boşluğu’ndan geçerek tüm Batı Almanya’yı ele geçirebileceğini düşünüyordu. Elvis, Kasım 1958’de Grafenwöhr’deki manevralara katılırken Sovyet lideri Nikita Kuruşçev de ABD’ye Berlin’den altı ay içinde çekilme ultimatomu vermişti.
NATO da Elvis’e “Alman gençleri arasında popüleritelerini arttırma aracı” gözüyle bakıyordu. Bu kritik dönemde Doğu Almanyalı yetkililer, Elvis’i bir silah olarak görmeye başladı. Savunma Bakanı Willi Stoph, Elvis’in Rock’n Roll’unu “gençleri nükleer savaşa hazır hale getirmek için bir baştan çıkarma aracı” olarak tanımladı. Nisan 1959’da Doğu Almanya Komünist Parti lideri Walter Ulbricht, “Presley gibi birinin insanları kendinden geçiren şarkılarına karşı sesimizi yükseltmek yeterli değil. Bunun yerine daha iyi bir şey önermeliyiz” dedi.

Elvis’e karşı Lipsi
Komünist Parti’nin geçlerini kurtarmak için geliştirdiği icat “Lipsi” dansı oldu. Rumba ve eski tip vals adımlarının karışımı olan dans, Doğu Avrupa’da yayılmaya çalışıldı. Komünist liderler, kadın ve erkeklerin ayrı dans ettiği Rock’n Roll yerine eşli dansları uygun görüyordu. Komünist Parti’nin gençlik örgütlerinin dans salonlarına “Eşsiz dans etmek yasaktır” uyarıları asıldı. Ancak tüm propogandaya rağmen Lipsi, Elvis’in yerini alamadı. 1959’da Doğu Almanyalı gençler Elvis protestoları düzenlemeye başladı. Leipzig, Dresden ve 13 kenttte “Elvis” sloganlarıyla gösteriler düzenlendi. Güvenlik güçleri Elvis hayranlarını sert bir şekilde bastırdı, Leipzig’de 15 gösterici altı ay ile dört buçuk yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

SAVAŞ KARŞITIYDI
Üsteğmeni William J. Taylor’a göre, Elvis aslında savaşa inanmıyordu. İkilinin arasında geçen bir konuşmada Elvis “Üsteğmenim, dünyada neler oluyor” diye sormuştu. Taylor da “Her an savaşa çatışmaya gönderilebiliriz. Almanya, Ruslar için hedef değil ama (dönemin başkanı John F.) Kennedy, sert görünmek istediği için yine de savaşmak zorunda kalabiliriz” cevabını verdi. Bunun üzerine Elvis “Kimse Kore gibi bir savaş istemiyor. Bir politikacı sert görünmek istediği için dünyanın öbür ucuna giderek öldürülmek... Zaten biz burada ne yapıyoruz ki?” dedi.