Soğutma 48 saat yapılmalı

MERT İNAN İstanbul  - Ormanları küle çeviren yangın devam ederken, afet bölgelerinde önemli bir başka sorun daha yaşanıyor. Ülkenin dört yanında çıkan yangın nedeniyle ekipler oradan oraya savrulurken, bu durum yangın sonrası soğutma işlemlerinde aksaklığa yol açıyor. Orman yangınları sonrası en az 48 saat devam etmesi gereken soğutma işlemlerinde ister istemez aksaklıklar oluşurken, söndürülen birçok alanda yeniden alevler yükseliyor.

Başta Manavgat olmak üzere Marmaris ve Bodrum ormanlarında yaşanan bu sorunu Milliyet’e yorumlayan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay şu bilgileri verdi:

“Ülkemizin dört bir yanında yangınlar devam ediyor. Ekipler, sürekli olarak farklı bölgelere kaydırılmak zorunda. Bu durumda 48 saat sürmesi gereken soğutma işlemleri de yapılamıyor. Çok fazla yangın var ve yerden müdahale ekiplerimiz yetersiz kalıyor, yetişmiyor. Yangından sonra soğutma işlemi karadan arazöz ve ekiplerin gözlemiyle yapıldığından bu noktada sorunlar yaşanıyor. Soğutma ve soğutma sonrası gözlemi havadan yapamazsınız. Söndüğünü zannettiğiniz ormanda için için yanan kökler ve ağaç dalları rüzgar etkisiyle yeniden tutuşabiliyor. Rüzgar ateşi harladığı gibi, hava sıcaklıklarının yanan bölgelerde 50 derecenin de üzerine çıkmasıyla alevler yendiden etrafı sarmaya başlıyor.”

‘Kimyasal olmamalı’

Söndürme işlemi için farklı kimyasal maddelerin kullanımının gündeme gelmesine de değinen Prof. Dr. Tolunay, “Havadan söndürmede genellikle deniz suyu kullanılır ancak denizden alınan suyun içindeki sodyum, potasyum gibi elementler toprağa zarar vermez. Söndürmede kullanılan tuzlu su çok düşük miktarlarda kalıyor. Yanan bir bölgedeki toprağın zarar görmesi için en az 300-400 tanker dolusu tuzlu su boşaltmanız gerekir. Yangınlara daha kısa sürede etki etmesi için bir takım kimyasal bileşenlerin kullanılması ise kesinlikle doğru bir işlem değil. Yangın sonrası ekolojik yaşamın devam etmesi için kimyasal söndürücülerden tamamen uzak durulmalı. Doğru olan yöntem suyla söndürmedir” dedi.

‘Kendini yeniler’

Fidan bağışı konusunda kafalarda oluşan soru işretlerine ilişkin de Prof. Dr. Tolunay, şunları söyledi:

“Vatandaşlarımız ‘Fidan bağışı yaptım, hemen yarın gidip dikilecek’ şeklinde bir yanlış düşünceye sahip. Daha önceden yapılan bağışlar sonrası hazır hale getirilen fidanlar ihtiyaç duyulması halinde, yeterli tohum olmayan bölgelere dikilecektir. Orman Genel Müdürlüğü yangınlar bittikten sonra, yanan ağaçları temizlemeye başlayacak. Haritalarda nerede, hangi ağaç türlerinin yandığına bakılacak. Tohum olduğu tespit edilen yerlerde ekosistem kendini yenileyecek ve buralara dokunulmayacak. Ancak genç kızıl çamların olduğu ve yeterli tohum olmayan yerlere önceki yıllarda toplanan fidanlar dikilecek. Sadece yanan ağaçların kesilip sahadan toplanması bir yıl sürecektir.”

‘Sistem yeniden düzenlenmeli’

Eski İstanbul Orman Bölge Müdürü Faruk Çebi de, büyük bir afet yaşandığını, ekiplerin böylesi bir felakete yetişmekte zorlandıklarını belirterek şunları söyledi: “Ekip ve insan sayımız belli. Türkiye maalesef büyük bir felaket yaşıyor. Yangınlar devam ettiğinden soğutma işlemi için gereken 48 saat kuralında ister istemez aksaklık olabiliyor. Cam kırığından yangın çıkan yerlerde, için için yanan dallardan rüzgar etkisiyle yeniden alevler yükselebiliyor. Orman yangını söndürüldükten sonra en az iki gün soğutma işlemi yaparız ancak onlarca yerde yangın olunca ekipler de sürekli farklı afet bölgelerine sevk ediliyor. Yangın sistemleri şartlara göre yeniden değiştirilmeli. Soğutma işlemleri için Orman Bölge Müdürlüğü ve itfaiye ekiplerini yanı sıra belediyeler başta olmak üzere kamu kurumlarındaki personel ve arazözler seferber edilebilir” ifadelerini kullandı.