‘Türk yönetimi kontrolünde açılacak’

Rum tarafının Kıbrıs’ta muhtelif yabancı şirketlere doğal gaz arama ruhsatı vermesinin ardından Türkiye dün KKTC açıklarında arama yapmak üzere Yavuz sondaj gemisini Akdeniz’e uğurladı. KKTC de 45 yıldır kapalı tutulan Maraş’ı turizme açacağını duyurdu.

Eski KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ve avukat Murat Hakkı Kapalı, Maraş’ın açılmasına ilişkin yapılan çalışmayı Milliyet’te anlattı. Kararı oldukça geç alınmış olarak değerlendiren Ertuğruloğlu, “Hükümetin kapalı Maraş ile ilgili envanter çalışmasıyla, mülkiyet sahiplerinin belirlenmesi, ne kadar malın ortak olduğu belirlenecek. Toprağın büyük bir çoğunluğu Evkaf İdaresi’ne ait. Bunca yıldır Maraş müzakerelerde pazarlık konusu yapılacak diye kapalı tutuldu, ancak artık Rumlarla Doğu Akdeniz’de yaratmaya çalıştıkları sorunlar ve bundan sonrası için federasyonun müzakere edilemeyeceği anlaşıldı. Oldukça geç alınmış bir karar. Rumlarla ortaklık kurulması mümkün değil. Çünkü onlar masadaki federasyondan üniter bir devlet modeli yarattı” dedi.

‘Garantörlerin yüzü yok’

BM gözetimindeki Maraş bölgesinin tek taraflı olarak, Türk tarafının gözetiminde açılmasının uluslararası anlamda yaptırımlara tabii tutulup tutulmayacağına ilişkin Ertuğruloğlu, şunları söyledi: “Rumların bütün icraatları tek taraflı. Onlara uygulanmayan herhangi bir yaptırımın Türklere uygulanması etik değil. BM’ye çağrıda bulunabilirler, ancak BM’nin alacağı kararların yaptırım gücü yok, tavsiye niteliğindedir. Türkler menfaatlerini gözeterek kapalı tutulan Maraş’ı açacak. Önce mal tespiti yapacak, ardından sosyal yaşam ortamı yaratılarak ekonomimize katkı sağlayacağız. Yeni hükümetin dış politikasında öne çıkanın dış politika. Türkler azınlık değil ve diğer garantörlerin tepki koyacak bir yüzü yok. Türkiye ile birlikte beka sorunumuz kalmayacak.”

‘Rumların da menfaati gözetilecek’

Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvuranların avukatlığını yapan Kapalı, Maraş hukuki sürecinin nasıl işleyeceğini şöyle anlattı:
“Taşınmaz Mal Komisyonu vasıtasıyla Rum hak sahiplerine malları kademeli olarak iade edilebilecek. BMGK’nın 550 sayılı kararı kapalı Maraş’ın BM gözetiminde açılmasını öngörüyor. KKTC’nin attığı adımla kapalı Maraş, BM gözetiminde değil, Türk yönetimi kontrolünde açılacak. Çözümü belli olmayan konu ise, 2005’te Gazi Mağusa Mahkemelerinin verdiği, ‘Maraş vakıf malıdır’ kararının hali hazırda tanınması ve uygulanması gerektiği. Türk tarafının seçtiği yol işin sonunda Rumlara haklarının iade edilmesi. Bakanlar kurulu kararı ise, çok boyutlu, uzun sürecin ilk adımı. Bu sürecin sonunda hem vakıfların hem de Rum hak sahiplerinin menfaatleri gözetilerek adım atılacaktır. Açıklamada somut bir adım ve bağlayıcı ifadeler kullanılmadı.”

Mallar için tazminat ödendi

Kapalı Maraş ile ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde görülen ilk pilot dava Loizdou Davası oldu. Bu dava sonunda 1996’da emsal karar çıktı. Karara göre; Loizdou’ya taşınmaz malının iadesinin yapılması kararlaştırıldı. Kararın ardından malların iadesi için başvurular arttı ve 2005’e kadar binden fazla başvuruya ulaştı. 2010’da Demopoulos kararıyla, Taşınmaz Mal Komisyonu, uluslararası anlamda tanındı. 2010’dan sonra Taşınmaz Mal Komisyonu’na yapılan 6 bin 500 dava başvurusundan 500’ü kapalı Maraş ile ilgili oldu. Bu davaların önemli bir bölümü sulh yoluyla çözüldü. Tazminat ödenmesi karşılığında mallar Türkleştirildi.