Türkiye el yıkamada dünyayı solladı
16.10.2021 - 07:00 | Son Güncellenme:
Sağlık Bakanlığı, el hijyeninin Kovid-19 ve diğer solunum yoluyla bulaşan hastalıkları düşürdüğünü, çocuklarda ishale bağlı ölümleri %50 önlediğini kaydetti. Prof. Dr. Gürkan Mert ise araştırmalara göre dünyada insanların yüzde 40’ının el yıkamadığını, Türkiye’de ise bu oranın yüzde 55-60’larda olduğunu söyledi.
AA-DHA Hastalıkları önlemenin ve hayat kurtarmanın en önemli yollarından biri el yıkama olduğundan her yıl 15 Ekim Dünya El Yıkama Günü olarak kutlanıyor. Pek çok hastalık vücuda eller yoluyla bulaşıyor. Solunum ve damlacık yoluyla bulaşan hastalıklar öncelikle ellerden insanlara geçiyor. El hijyeninin önemine dikkat çeken Sağlık Bakanlığı da güne özel yaptığı açıklama yaptı. Açıklamada, el yıkamanın birey ve toplum sağlığının korunması ve hastalıkların önlenmesinde basit, ucuz, toplumda her bireyin uygulayabileceği son derece etkili bir yöntem olduğu belirtildi. Yeterli el hijyeninin, bugün tüm dünyanın mücadele ettiği Kovid-19 başta olmak üzere solunum yoluyla bulaşan ve besin kaynaklı hastalıkların azaltılmasında, toplumda sıklıkla görülen gastroenteritler, dışkı ile bulaşan hastalıklar, paraziter ve mantarlara bağlı gelişen hastalıkların önlenmesinde basit ancak en etkili korunma yöntem olduğu vurgulanırken sadece el yıkama ile çocuklardaki ishal vakalarının ve ishale bağlı ölümlerin yaklaşık yüzde 50’sinin önlenebileceği ifade edildi.
NE ZAMAN EL YIKANMALI?
Kovid-19 salgını ile mücadelede de maske, mesafe ve temizlik tedbirleri içinde en önemli unsurlardan birinin ellerin sık sık yıkanması olduğuna işaret edilen açıklamada şunlar kaydedildi:
“Ellerimiz gün boyunca kirlenir. Bu nedenle, eller gün içerisinde sık sık su ve sabun ile iyice yıkanmalıdır. Eller, yemek yemeden önce ve yemek yedikten sonra, hastaya temas etmeden önce ve hastaya temas ettikten sonra, tuvaleti kullandıktan sonra, çocukların altını değiştirdikten sonra, üst solunum yolu sekresyonları ile temas ettikten sonra, bozulmuş gıda ve çöplere dokunduktan sonra, toplumda ortak kullanılan araçların kullanımından sonra (toplu taşım araçları, para alışverişi, telefon vb.) ayrıca kedi, köpek ve diğer tüm hayvanlarla temas ettikten sonra mutlaka doğru yöntemle yıkanmalıdır. Etkin bir el hijyeni, her seferinde doğru yıkama tekniğinin uygulanması ile sağlanabilir. Doğru el yıkama tekniğiyle kişi ve toplum sağlığının korunmasına önemli bir katkı sağlanmaktadır.”
20 SANİYE AYIRIN
Sağlık Bakanlığı’nın “Dünya El Yıkama Günü” dolayısıyla düzenlediği etkinlikte de konuşan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aslınur Özkaya Parlakay, “Okuldan ya da işten eve döndüğümüzde, yemekten önce ve sonra, tuvalete girdikten sonra, sokak hayvanlarını sevdiysek, öksürük ve hapşırıkta sonra mutlaka ellerimizi yıkamamız gerekiyor. Çocuklarımıza doğru yıkamanın sıvı sabunu ve köpüğü damlattıktan ya da katı sabunla eli köpürttükten sonra 20 saniye sürmesi gerektiğini anlatmakta fayda var. Çocuklar, iki kez ‘iyi ki doğdun’ şarkısını söyleyince bu süreyi ortalayabiliyoruz” dedi.
TÜRKİYE İYİ DURUMDA
El temizliğinin öneminin koronavirüsle birlikte arttığını belirten Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Gürkan Mert ise yaptığı açıklamada, el yıkama oranları üzerine farklı ülkelerde yapılan araştırmalara dikkat çekti:
“Başka ülkelerde yapılmış çalışmalar insanların yüzde 40’ının el yıkamaya uymadığını gösteriyor. Bu son 2 yıl içerisinde yapılmış bir çalışma. Farklı ülkelerden örneklemeler alınmış. 1000-1500 kişi izlenmiş. Bu kişilere nasıl ve ne sıklıkla ellerini yıkadıkları sorulmuş. El yıkama uyumu yüzde 38.8 çıkmış. İnsanlar ellerini koronavirüse rağmen yıkamıyor. Türkiye’de ise soru-cevap şeklinde bir anket tarzında araştırma yapılmış. Türkiye dünyadaki oranın çok çok daha üstünde, bizde el yıkamaya uyum yüzde 55-60 civarlarında. Dünya ortalamasının çok üzerindeyiz.”
2.3 MİLYAR KİŞİNİN EVİNDE SUYU YOK
Dünya El Yıkama Günü dolayısıyla UNICEF’in paylaştığı bilgi notunda, sabun kullanarak el yıkamanın Kovid-19 da dahil olmak üzere bulaşıcı hastalıklarla mücadelede kritik öneme sahip olduğu belirtilirken, dünya genelinde her 10 kişiden 3’ü veya diğer bir deyişle 2.3 milyar kişinin evde su ve sabunla el yıkama olanağına sahip olmadığı vurgulandı. UNICEF, bu durumun en çok en az gelişmiş ülkeleri etkilediğine dikkat çekerek ve dünya ile ilgili şu verileri paylaştı:
Evde temel el hijyeni olanaklarına erişimi olan dünya nüfusu 5 milyardan 5.5 milyara, başka bir deyişle yüzde 67’den yüzde 71’e yükseldi.
Mevcut eğilimler devam ederse 10 yılın sonunda yine de 1.9 milyar insan temel el hijyenine erişemiyor olacak. Buna hiçbir hizmete erişemeyen 670 milyon kişi de dahil.
En az gelişmiş ülkelerde 10 kişiden ortalama 6’sı evde temel el hijyeni olanaklarından yoksun.
Dünya genelinde her 5 okuldan 2’sinde öğrencilerin su ve sabunla el yıkayabilecekleri temel hijyen hizmetleri bulunmuyor.
En az gelişmiş ülkelerdeki 10 okuldan 7’sinde çocukların ellerini yıkaması için herhangi bir olanak yok.
Dünya genelinde her 3 sağlık kuruluşundan birinde, hastanın, sağlık çalışanının bulunduğu ve tedavinin hastayla temas halinde yürütüldüğü bakım noktalarında el hijyeni tesis mevcut değil.
2030’a kadar dünyanın en az gelişmiş 46 ülkesindeki tüm evlerde el hijyeni sağlamanın maliyeti tahminen 11 milyar ABD dolara eşdeğer.
Hijyeni teşvik etmenin hükümetlere maliyetinin kişi başına yılda 25 cent’e eşit olduğu tahmin ediliyor.
