Uşak, doyurucu ama 'tuzsuz'

Üç güzel kız duruyor karşımda, cıvıl cıvıl. Gençlerin rahat rahat oturacağı, sohbet edeceği yerleri olmamasından şikâyetçiler


Uşak bir ilkler şehri. İlk şeker fabrikası burada kurulmuş, elektrik ilk buraya verilmiş. Ama sonrası gelememiş... Ah şu "ama"lar olmasa... Evliya Çelebi'nin dediği gibi "Âşıklar şehri" ama sanata destek yok. Bir Belediye Oda Tiyatrosu var (200 kişilik), salon kirası çok yüksek geliyor yöneticisine. Şehrin ileri gelenlerinden destek istiyorlar, ama yok.
"Dışarıdan gelip de oyun sergileyenlerden ücret alınmıyor, ama bizden ayda tam 300 milyon alınıyor" diyorlar. Kültür Merkezi inşaatı 10 yıldır devam ediyormuş ve eğer ilgilenen olmazsa 10 yıl daha sürermiş. 2 yerel televizyonu, bir günlük gazetesi, haftalık gazeteleri ve radyoları var ama... Onların yöneticileri de "ama" diyerek başlıyorlar cümlelerine.

Define avcıları
Üstelik Uşaklılar için "Karun kadar zenginler" diye bir söz vardır. Zira Karun, yani Lidya Kralı Kroisos bu topraklarda yaşamış. Güre beldesinde kazılar halen devam ediyor. "Her yerde define avcıları vardır, ama Uşak'ta daha çok vardır" diyorlar. Tabii Uşak Arkeoloji Müzesi'nin Müdürü, avcılara nefes aldırmadıklarını anlatıyor. Müdür Kazım Akbıyıkoğlu yıllarını vermiş müzeye. Uşak'ta firmalar hep aile şirketi. Kuşaktan kuşağa geçiyor. Bu yüzden gelişmenin olmadığından, yeni fikirlere kapalı olduklarından, gençlere imkân tanınmadığından şikâyetçi konuştuğum Uşaklılar.
Üniversiteyi başka şehirde okuyanlar, genellikle Uşak'a dönmüyorlarmış. Dönen de uyum zorluğundan şikâyetçi. İşsizlikten de... Afyon Kocatepe Üniversitesi'nin Eğitim, İşletme ve İktisat fakülteleri Uşak'ta. Öğrenciler gazeteleri indirimli fiyatla okumak istediklerini söylüyorlar.

Ah şu 'ama'lar...
Üç güzel kız duruyor karşımda. Gülşah Aydın (16), Zeliha Korkut (17) ve Nurfan Özdemir (18). Ortaokuldan beri yakın arkadaşlarmış. Giyimleri, duruşları, cıvıl cıvıl halleri birbirinden hoş. Gençlerin rahat rahat oturacağı, sohbet edeceği yerleri olmamasından şikâyetçiler. Cafelere giden kızlara pek iyi gözle bakılmadığı için vakit geçirilecek tek yer (yine) Mecburiyet Caddesi, yani İsmet Paşa Caddesi... Orada "turluyor" gençler. Gülşah, okumayı sevdiğini anlatıyor. Babası ona bir defa kitap almış, ama "kitap Uşak şivesiyle yazılmış bir kitaptı" diyor. Birçok şeyi merak ediyor; mesela satanizm hakkında bilgi sahibi olmak için kitap almak istemiş, gazetelerden bu konuyla ilgili rastladığı her şeyi okumuş, ama ailesi "satanist olmak isterse" diye konuyla ilgili kitap almasını istememiş. "Sadece öğrenmek istiyordum ne olduğunu, yoksa öyle bir eğilimim yok, ne oluyor, neden oluyor diye merak ediyordum" diyor...
Tanışmalar, sohbetlerden sonra hatırımda kalacak şey, hastane yemeği kadar doyurucu, bir o kadar tuzsuz Uşak şehri oldu. Bir de "ama..."



Türk Sporu, "kabız" sponsorluk yasası'nın çıkmasını bekleyedursun, Uşak çoktan evermiş özel sektör ile sporu... Evermiş, mürüvvetini görmüş, bebeleri kucağına almak üzere. Devlet desteği mi ?.. O da ne?..
Burası sanayi kenti. Deri, seramik, tekstil... Bir de kurucuları Uşaklı, inşaat şirketi adı USAŞ İnşaat ... Genel Müdür ve kurucu ortak Asım Kalelioğlu, müthiş bir girişimci, kafadan sporcu... Boş vakitlerinde baraj falan yapıyor. En son keşfi ise Fuyang Fuxing şirketinin şahsında Çinli sanayicilerle birlikte atık pet şişeden tekstil elyafı üretme fikri. İşe yaramaz gibi görülen şeyleri değerlendiriyor ya; Uşakspor da onlardan biri. Kalelioğlu diyor ki, "Biraz paramız vardı. Siyaset bize göre değil, sevdiğimiz spora kaynak yarattık".

Sporun destekçisi USAŞ
Kaynak ama, öyle hacıağa gibi değil... Gitmiş bir bilenden öğrenmiş işi Kalelioğlu. Gençlerbirliği Başkanı İlhan Cavcav'a, "Bize Amerika'yı yeniden keşfettirme. Nasıl yaptığını anlat" demiş. Aldığı taktikleri olduğu gibi Uşakspor'a uygulamış ve ikinci lig B kategorisindeki takıma bu yıl A kategorisi hedefi koymuş.
Şirket'in spor etkinlikleri bu kadarla kalmıyor. Uşak'ta bir spor mabedi kuruluyor, onun destekçisi de USAŞ... Orman Bakanlığı'ndan alınan 207 dönümlük Kalfa Korusu'nda olimpik yüzme havuzları, sporsalonları, çim sahalar, tenis kortları, basket, voleybol sahaları kuruluyor. Bir de cirit sahası hazır. Çünkü Uşak'ta "ata sporu" cirit oluyor.
Cirit "ata sporu", futbol "çağın sporu", basketbol ise Emniyet Müdürü Habib Şahin'in sporu Uşak'ta. Gerçi Emniyet Müdürü kendisini spora kelepçelemiş bir bürokrat ya... Uşak Emniyetspor Gücü'nün de sponsoru var elbet. Adı Serdar Sağıroğlu. Henüz 25 yaşında ve tekstilci. Ben kendisine sordum, "Sizin kotranız var mı?" diye; "yok" dedi. "Peki bu parayla kotra alsanız daha iyi değil mi?" Meğer Sağıroğlu eski basketçiymiş. Bu işe gönül vermiş. Hayattaki en büyük arzusu Emniyetspor'u ikinci ligde görmekmiş. Şimdi Uşak sokaklarında biri Rus, biri Ürdünlü, bir düzine selvi gibi adam dolaşıyor ve Uşaklı gençleri basket maçlarına bekliyor.
Sorunlar yok mu?.. Var elbet... Sporda da var, ekonomide de, mutfakta da... Nasıl düzeleceğini 11 yaşındaki Uşak birincisi ve parasız yatılı sınavı Türkiye altıncısı Nuri Atasoy özetliyor, ben de yazacağıma söz veriyorum:
"Büyüklerimiz Türkiye'ye daha iyi yönetsinler"...



Anne babasıyla geldi Milliyet'in TIR'ına. Elinde biraz önce alınmış bir simit. Kucağıma gelmeyi reddetti. Ben çağırdıkça, o daha bir sokuldu babasına. 'Biraz canı sıkkın da' dedi babası. 'İşsiz kaldık, ne hanımla bende, ne çocuklarda tad tuz kalmadı'. 'Ekonomideki bozukluktan mı işten çıkarttılar' dedim. 'Yok sendikadan' diye cevap verdi. Babanın adı Doğan Kardeş'ti. Oğlunun adı 'Ali'. Baba oğulu biraz sonra yaşları ve görünümleri farklı ama dertleri aynı onlarca insan izledi. Kimi türbanlıydı, kimi solcu, kimi yağlı işçi tulumunu çıkarmadan gelmişti. Kimi, kendi deyimiyle 'geçen bayramda aldığı takımlarıyla.' Hepsinin derdi aynıydı. Sendika üyesi olduktan sonra işten çıkartılmışlardı.
Dünyaya iplik ve battaniye ihraç eden Uşak'ta, tekstil organize sanayiinde çalışan yüzlerce işçi, sendika üyesi oldukları için işten çıkartılmıştı. Gülden Özdemir ve Aladdin Gedik, 'sadece işsiz kalsak iyi, elimizden işe girmeden önce boş senet almışlardı. Ya onların üstünü doldurup bize karşı kullanırlarsa' diye endişelerini dile getiriyordu. Uşak'ta görev yapan gazeteci arkadaşlarıma, 'Peki işten çıkartan fabrikaların patronlarıyla, sendika işini ve boş senetleri konuştunuz mu' diye sordum. Yanıtları ilginçti: 'Sizin işiniz değil deyip, cevap vermiyorlar.'

400 yerine 150 dolar
Uşak'ta iki yabancı yatırım var. Biri Belçikalı Balta Orient. Yünü buradan Belçika'ya yolluyor, orada yün halıya çevriliyor. Diğeri önümüzdeki ay faaliyete geçecek çoğunluk hissesini Çinlilerin elinde bulundurduğu bir elyaf fabrikası. Yabancı yatırımlar şehirdeki insanın umudu olmuş. 'Her türlü kolaylığı sağlıyoruz, malum emek de ucuz, geliyorlar' diye konuşuyorlar. Yabancıların ayda 400 dolarlık maaş düşünerek Uşak'a geldiklerini ancak, ülkedeki ücret durumunu gördükten sonra 150 dolar civarında maaş verdiklerini söylüyorlar.
Yağmurla girdiğimiz Uşak'tan yine yağmurla çıkıyoruz. Gözümün önünden Ali'nin babasına sokulan hali gitmiyor. Sıcaklığın sembolü battaniyenin üretim başkenti Uşak'tan 'üşüdüm, üstümü örtsene anne' türküsüyle çıkıyoruz...



Örgütlenmek böyle bir şey işte. Acı içimizde bıçak gibi dönerken, yan komşunun kızının evlerinde pişen yemekten bir tabak getirmesi, ya da birinin hiç arzulamadığı, hiç gündeminde olmadığı halde sırf acımızı biraz olsun unutturmak için bizimle fedakârca sevişmesi gibi.
Benim de zorlasam zorlasam ne kadar gündemimde olabilir Uşak Organize Sanayi Sitesi'ndeki sendikal sorunlar, işsiz kalan yüzlerce tekstil işçisi? Emekli öğretmen Mehmet Tevfik Çamcı'nın karısını, o emektar sevgiliyi kaybettikten sonra kendini adadığı mücadelenin, bağış bağış, damla damla inşa ettiği kanser hastanesinin akıbeti? Ben kendimi ne sanıyorum? Bu kadar mı nefsimi terbiye ettim de, kendime dert ediniyorum. "Ben eğitim yolunda sürünmeyi seviyorum" diyen işçi kızı, öğretmen adayı Seval Çakır'ın harcını nasıl ödeyeceğini? Ben de bu koskoca haritada, bir noktada kendi sıkıntılarımla halvet tüketmiyor muyum ömrü mü?
Ama, ben de onlar kadar, sizin kadar, siz Uşaklılar kadar huzursuz ve gelecek korkusundan mustarip olduğum için o noktada, yanaşıp size bir çizginin içinde kaybolmak istiyorum. Bu çizgi bizim anlatımız olacak. Türkiye demokrasisinin kısa ya da uzun tarihi.
Yüzlerce kişi Uşak belediye meydanında, bizi il sınırında karşılayan kısa yağmurda oluşmuş bir mantar, mantarlar gibi bittik dün. Nasıl zehirliydik nasıl zemberek.

Ben size fena bağlandım
Güldük de biriniz şeyi anlattığında. Hani dediniz ya, eskiden babalarınız top oynadınız diye sizi hırpalarmış da, geçen gün Uşakspor seçmelerine 7 bin baba çocuklarını bizzat göndermiş, götürmüş.
Bir diğeriniz "Kızların hepsi şarkıcı olmak istiyor, kızımın sesi benim bile kulaklarımı tırmalıyor ama susturamıyorum" diye anlatınca hepimizin keyfi gıcır. Kentteki işsizliğe rağmen.
19 yaşındaki Özge Sugertin itiraz ediyor. O her gün Külçüoğlu adındaki özel kütüphaneye gidip gazete, kitap okuyormuş. Külçüoğlu'nda her gün bütün masalara günlük gazeteler ve bir tane taze gül bırakılırmış. İşte bu ya, gül ve gazete.
Uşak'tan giderken bir veda mektubu değil bu, bir ilanı aşk.
Belki hiç gündemizde değildi ama o kadar iyiydiniz ki, ben size fena bağlandım.

BUGÜN: Kuşadası - Atatürk Anıtı önü - Saat 13.00
YARIN: İzmir - Gündoğdu Meydanı - Saat 13.00
Yarın başlayacak İzmir, Muğla, Bodrum etabında yazarlarımız Derya Sazak, Meliha Okur, Ahmet Tulgar, Serin Duruş'tan Hüseyin Özcan ve Alper Mestçi ile fotomuhabirimiz Yurttaş Tümer Milliyet okurlarıyla buluşacaklar.



GÜNCEL


İsveç'in dünyaya dönük yüzü gitti
Rektör, öğretim üyesini kapı kolu gibi kullanıyor
Milliyet yazarlarının Uşak izlenimleri
İtirazlara rağmen bilirkişi yapıldı
'Başkaları utansın'
Bahattin Uzan yakalandı
Vatandaş karakola kadar gitmeyecek
Tavernacı Atak'ın arşivini çalmışlar
AKP'li başkana taciz infazı
10 dakikalık fırtına Ayvalık'ı fena yıktı
Serin Duruş