Yasaklı belgesel Köşk’ün sitesinde

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Çankaya Köşkü’nde bir ilke daha imza attı. Atatürk’ün isteği üzerine Rus yapımcılarca çekilen, ancak 1969’da TRT’de gösterildiği sırada dönemin TRT Genel Müdürü Adnan Öztrak’ın gece baskınıyla yayından kaldırılan ‘Türkiye’nin Kalbi Ankara’ belgeseli, Köşk’ün internet sitesinde yayımlanmaya başladı. Belgeselde Enternasyonal Marşı da çalınıyor.
Cumhuriyet’in 10. kuruluş yıldönümü dolayısıyla bir belgesel çekilmesini isteyen Atatürk’ün bu isteği üzerine Sovyetler Birliği’ne teklif götürüldü ve Sergey Yutkoviç, Türkiye’ye gelerek belgeselin çekimlerine başladı.
Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye-Sovyetler Birliği dayanışmasının vurgulandığı belgeselde, Cumhuriyet’in 10. kuruluş yıldönümü törenleri de geniş biçimde yer aldı. Filmin, Sovyetler Birliği Milli Savunma Bakanı Voroşilov’un Türkiye’yi ziyaretiyle ilgili olan bölümünde Enternasyonal Marşı da çalınıyor. Belgesel, cumhuriyeti anlatan ilk belgesel olması açısından da büyük önem taşıyor. Belgesel TRT’deki gösterimi sırasında Genel Müdür Öztrak’ın TRT’yi basmasına ve filmi engellemesine neden olmuştu.
Atatürk’ün 31. ölüm yıldönümü dolayısıyla 10 Kasım 1969’da TRT’nin özel yayını sırasında gösterilen filmin ardından TRT Program Daire Başkanı Mahmut Tali Öngören’in görevine önce ara verildi ardından görevinden atıldı. O gecenin yayın sorumlusu  gazeteci Varlık Özmenek ise disiplin cezasına çarptırıldı ve 12 Mart’ın ardından o da TRT’den atıldı.

O gece neler oldu?
Varlık Özmenek, o gece yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Filmi bilen ve bulan kişi benim. Sovyet Büyükelçiliği’nden istedik.  Filmin orijinalini bulup bize getirdiler. Film gösterildiği sırada yayın odasındaydık. Filmin ortalarına doğru Öztrak stüdyoya geldi ve ‘Bu film ancak Moskova’da seyrettirilebilir. Yayını kesin’ diyerek yayını durdurdu. Bu olay galiba dünya televizyon yayıncılık tarihinde de bir ilk oldu. Öztrak geldiği zaman ben anladım ki filmi bilmiyor. Öbür gün yer yerinden oynadı ve savcılık hareket geçti. Diğer gün de TRT Yönetim Kurulu toplandı. Öngören’in görevine son verilirken, bana disiplin cezası verildi. Savcılık ise daha sonra takipsizlik verdi.”