Yeni sistem soru işaretleriyle geldi

Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz’ın açıkladığı yeni sistemle, liselere geçiş modeli 13 yılda beşinci kez değiştirilmiş oldu. Ana hatlarıyla 1998’de 8 yıllık kesintisiz eğitimle birlikte getirilen sınav sistemine benzetilen yeni modelde bazı noktaların muğlak bırakılması tartışmalara neden oldu.

Yılmaz’ın, “yeni sistemin temel felsefesi” diye açıkladığı, “isteğe bağlı sınav” düzenlemesi aslında 2013’e kadar uygulanıyordu. Hükümet, 2013’te SBS’yi kaldırana kadar isteyen öğrencinin girdiği liselere geçiş sınavları, TEOG’la birlikte zorunlu hale getirilmişti. Yani yeni modelle birlikte hükümet, 4 yıl önce kendi getirdiği sistemi yine kendisi kaldırmış oldu. Sınava 8 ay kala değiştirilen yeni sistemde hâlâ pek çok başlıkta sorular yanıtsız. İşte o sorular:

- Adrese dayalı yerleştirmede kullanılacak “eğitim bölgeleri” neye göre belirlenecek?

Bu soruya ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı. Türkiye’de her ilçede aynı okul türünden en fazla 1 lisenin olduğu illerin de bulunduğu göz önünde bulundurulursa, bu öğrencilerin tercih yelpazesinin oldukça dar olacağı düşünülüyor. Ancak bakanlık kaynakları eğitim bölgelerinin, çok geniş bir alanı kapsayacağını ve öğrencilerin tercih edebilecekleri lise sayısının düşünülenden çok fazla olacağını kaydediyor.

- Adrese dayalı yerleştirmede her okul türüne göre beş tercihte bulunulacak. Bu ne anlama geliyor?

Fen ve sosyal bilimler liseleri ile proje okulları kapsamında olan Anadolu liseleri sınavla; güzel sanatlar ve spor liseleri ise yetenek sınavıyla öğrenci alacak. O halde öğrencilerin tercihte bulunabileceği okul türleri otomatik olarak proje okulu olmayan bir başka deyişle 2005’ten itibaren Anadolu liselerine dönüştürülen eski düz liseler ile imam hatip ve meslek liseleri olacak. Bakan Yılmaz’ın açıklaması, öğrencilerin açıkta kalmamak için bu lise türlerinden en az birini tercih listesinde bulundurmak zorunda olacağı şeklinde yorumlandı. Ancak bakanlık kaynakları yeni sistemde öğrencinin sözkonusu beş tercihini istediği tüm okul türlerinden karışık olarak yapılabileceğini bildirdi.

- 600 nitelikli okul hangileri?

302 fen, 93 sosyal bilimler lisesi ve 200’e yakın proje okulu var. Bu okullar sınavla öğrenci alacak. Bu okullar arasında çok sayıda imam hatip lisesi de bulunuyor.

- Soruların müfredattan çıkacak olması, özel derslere bağımlılığı artırmayacak mı?

6, 7 ve 8. sınıf müfredatından soru çıkacak olması, öğrencilerin bilgilerini geriye dönük yeniden canladırmasını gerektirecek. Bunun da geçmişten beri en etkili yolu dershaneler. Dershaneler kaldırılmasıyla maddi imkânı olanlar özel ders almak, olmayanlar ise merdiven altı diye tabir edilen “izinsiz” dershanelere gitmek zorunda kalacak.

- Adrese dayalı sistemde okullara yerleştirme nasıl olacak?

Öğrenciler, ortaokuldaki başarı puanlarına göre okullara yerleştirilecek. Ancak bu durum da hormonlu not endişesini beraberinde getirecek.

- Adrese dayalı sistemde beş tercihten birine yerleşemeyen öğrencilerin durumu ne olacak?

Mecburen açık liselere ya da özel liselere gitmek durumunda kalacaklar. Açık liseye gitmek istemeyen öğrenci ise istemediği okulu tercih edecek