‘Yer’i çözdü sırada geri dönüşüm var

37 yaşındaki Paternotte mesleğini “tesadüfen” seçmiş olsa da kendisini endüstri mühendisliğine adayan genç bir bilim kadını. “Aklımda bilim üzerine çalışmak yoktu, veteriner olmak istemiştim” diyen Paternotte’nin endüstri mühendisliğini seçmesinde dershanedeki fizik öğretmeni etkili olmuş. Ankara Atatürk Anadolu Lisesi’ndeki eğitiminin ardından Bilkent Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nü burslu olarak kazanan Paternotte, Belçika’daki doktora eğitiminin ardından yeniden Bilkent’e döner.
Kızları yaşam enerjisi
Yoğun bir araştırma temposu içindeki Paternotte’nin yaşam enerjisi, kızları 5.5 yaşındaki Lina ve 1.5 yaşındaki Naomi. İş çıkışı kızlarına kavuşur kavuşmaz hemen parka gittiklerini belirten Paternotte, “Onlar uyuyunca ben de işlerime devam ediyorum” diyor.
Endüstri mühendislerinin herhangi bir işin nasıl daha iyi yapılabileceğini araştırdıklarını vurgulayan Paternotte, “Mesela mutfağa bir şey götürdüm, geri geldim. Bir daha gitmem gerekiyorsa, ‘Ah diyorum, onu da alıp gelseydim keşke.’ Bu bir en kısa yol problemi” diyor. Endüstri mühendisliğinin cazip bir meslek olduğunu kaydeden Paternotte, “Bir fabrikada da çalışabilirsiniz, bir insani yardım kuruluşunda da. Her yerde bir sürü planlanacak şey var” diye konuşuyor.

Araç rotalama problemi
TÜBİTAK’ın bilim insanlarına desteğinin çok önemli olduğunu söyleyen Paternotte, “Çok fazla hesap yapmam gerekiyor. Özel algoritmalar kullanmamız gerekiyor. Mesela benim için çok önemli olan bir bilgisayarı TÜBİTAK desteğiyle aldım. Araştırma yapmak çok pahalı” diyor. Paternotte, TÜBİTAK ödülüne değer görülen çalışmalarını anlatırken şöyle konuşuyor:
“Üniversite kampüsünde çalışan insanların pek çoğu şehirde yaşıyorlar ve servislerle kampüse gelip gidiyorlar. Bu insanları, minibüs ve otobüslerle, sabahları zamanında işe getirmek, akşamları da geç olmadan evlerine götürmek istiyoruz. Bunun için hatlar belirliyoruz, her hatta bir araç atıyoruz, her kişiyi de bir araca atıyoruz. Bunu yaparken maliyet çok fazla olmasın istiyoruz. Bütün bunları matematiksel olarak ifade eder, o ifadeyi çözer ve iyi bir çözüm bulmaya çalışırız.

Geri dönüşüm planı
Şimdi yapmayı düşündüğüm çalışma ise geri dönüşümleri üretim planlamanın içine sokmak. Şimdi çok önemli olmaya başladı geri dönüşüm meselesi. Şirketlerin bunu yapması gerekiyor; hem legal sorumluluklar hem de aslında maliyetlerini azaltmak için bir üretim planı çıkarmaları gerekiyor. Maliyetlerini biliyorlar. Bunun içine bir de geri dönüşümü sokabiliriz. Ne zaman toplayacaklar, ne kadar toplayacaklar, topladıkları ürünleri nasıl yeni ürün haline getirecekler, onun planlaması nasıl olacak? Ayrı yapmaktansa hepsini beraber yapıp daha az maliyetli ve çevre için daha iyi çözümler bulabiliriz. Bu bir en iyileme problemi.
Alışveriş sorunu
Bugünlerde ise yer seçimiyle ilgili problem üzerinde çalışıyoruz: Alışveriş merkezi veya hastaneyle ilgili olabilir. Yer seçimi yaparken genellikle düşünülen, insanların oraya olan mesafesi ve ulaşım zamanı ama aslında gittiğiniz yerde ne kadar insan olduğu oldukça önemli. Bu size servis verme zamanlarını etkiliyor, çok kalabalıksa sıkılıyorsunuz. Bu çok yapılmış bir çalışma değil. Kalabalığın etkisini düşünerek insanlar nerelere bir şeyler yerleştirmeli ve insanlar oralara nasıl atanmalı ki, hem ulaşım zamanı fazla olmasın hem de gittiklerinde kötü bir kalabalıkla karşılaşmasın.” n BAHAR ATAKAN Ankara