Yevmiye çıkmıyor! 40 milyar liralık rant

İstanbul’da 40 milyar liralık taksi plakası rantında bu kez sürücüler konuştu. Günlük yevmiyelerini çıkaramamaktan şikâyetçi taksiciler, “Piyasa oto galericilerin elinde. Yevmiyeyi çıkarmayan taksici kısa mesafede de almaz, yolcu da seçer” derken, Taksiciler Odası Başkanı Eyüp Aksu ise “Taksi plakası sahibi bir vatandaşın eşi, oğlu veya kızı kendi adlarına plaka alabilirler. Burada bir rant yok” diyor.

Yaklaşık 6 bin taksi plakasının işletmesinin ellerinde olduğu oto galericiler ise, “Çok çalışırsan kazanırsın. Vergini verdikten sonra bu bir serbest ekonomidir. Oto galericiler arasında ticaretini düzgün yapanlar da var yapmayanlar da” diye konuşuyor.

‘Bir köyde 186 plaka’

İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Başkanı Eyüp Aksu, nüfus yoğunluğu olan İstanbul’da herkesin gözünün taksicilikte olduğunu söylüyor:

“Hep ‘Topçuların, popçuların plakaları var’ diye duyarız. Bir kişinin üzerine ikinci bir taksi plakası olamaz. Bir kişinin üzerinde 10-15 taksi plakası olduğu ispat edilirse, bugün oda başkanlığını bırakırım, taksimi ortaya bırakırım. Taksi plakası sahibi bir vatandaşın eşi, oğlu veya kızı kendi adlarına plaka alabilirler. Burada bir rant yok. Benim, kardeşimin, amcamın oğlunun, damadımızın taksi plakası var. İşletiyoruz.

Erzincan’ın Refahiye ilçesinin bir köyünde 186 tane taksi plakası var. Bizim köyde herkes taksicilik yapıyor. Param var, işim de bu. Suriyeli taksici var’ deniliyor. Bunlar kaçaktır. Yevmiyeyi çıkaramayan, para kazanamayan bir kişi taksi üzerinde çalışmaz. Bu bir ağlama işi. Bizim şoför arkadaşlarımız bizden fazla kazanır. Günde 1 milyon 500 bin yolcu taşıyoruz. Şikayet edilen taksi sayısı günde 5-6’yı geçmiyor. Orana vurulduğu zaman bu çok düşük.”

Yıllık vergi 3 bin!

Bağcılar Oto Center’da taksi plakası alım-satımı yapan bir firma yetkilisi, “Plaka rantından bahsetmek mümkün değil. Bir kişi zaten resmiyette ancak bir plaka alabiliyor. O yüzden 10-15 tane alma şansın yok. Birileri tabii eşine, çocuğuna, ailesine ve yakın akrabasına alabiliyor. Ama burada rant ortaya çıkmıyor. Çok çalışırsan kazanırsın. Sonuçta yıllık 3 bin TL vergini verdikten sonra bu bir serbest ekonomidir” diyor.

Bir başka firmanın yetkilisi ise, “Oto galericiler arasında ticaretini düzgün yapanlar da var yapmayanlar da. Burada kiracılarda da, mal sahiplerinde de galericilerde de sıkıntı var. Bunların hepsi paraya tekabül ediyor. Piyasada plaka sahiplerinin çalışmadığı ve kiraladığı ortalama 8-9 bin plaka var. Oto galericilerinin elinde tahminen 6 bin tane mevcut” diye konuşuyor.

Taksiciler ise İstanbul’da yolcu seçen, kısa mesafe almayan taksicilerin para kazanamadığı için böyle hareket ettiklerini belirtiyor. Maslak’ta 35 yıldır taksicilik yapan K.H.: “Taksicilerimizin çoğu düzgün değil. Kaçak çalışanların içerisinde nerede esrar, eroin kullanan, hırsızlık yapan varsa taksici. Taksicilerin en çok dert yandığı şey adaletsiz yevmiye olayları. Plakalar Oto Center’daki galericilerin elinde.”

Gaziosmanpaşa’da taksicilik yapan Hüseyin Ökçü: “Günlük 300 TL’den daha fazla para ile kontağı açıyoruz. Her gün başladığımız zaman kazansak da kazanmasak da ödediğimiz yevmiye var. Çalışma sisteminde sıkıntı çok büyük. Taksicileri kimse kollamıyor. Silah mı taşıyalım? Silah taşıma şansımız mı var? Başımıza ne geleceğini bilemiyoruz. Avrupa’da bazı ülkelerde taksilerde kabin var. Kabin yapılmasını istiyoruz.”

‘Sahtekârlar’

Oto galeriden 8 bin 750 TL’ye plaka kiralayan taksici Ömer Faruk Yılmaz: “Sabit bir durağım yok. Şu an Yenikapı Marmaray durağındayım. Birazdan Zincirlikuyu’ya geçeceğim. Biz bu mesleğin kalitesi artsın diye uğraşırken, bazı yanlış adamlar, sahtekârlar hepimizi zan altında bırakıyor. Bu adamlar Taksim, Sirkeci, Eminönü gibi yerleri tercih ediyorlar. Turistleri hedef alıyorlar.

Taksicilerle müşteriler arasında sıkıntıların çıkmasının ana nedeni yevmiyemizi çıkaramamamız. Taksici günlük yevmiyesini çıkaramadığı zaman trafiğin olduğu yere girmez, yolcu seçer ve kısa mesafe gitmez. Plakalar paydaşlara hisselendirilmiş. Bir plaka taksi şoförüne gelene kadar 7-8 el değiştiriyor.” 

‘Büyük rant var’

Bakırköy Atabirlik Taksi Durağı’nda çalışan Yalçın Verbay: “İstediğimiz paraları kazanamayacak durumlara geldik. Yevmiyeler çıkmıyor, sebebi müşteri potansiyeli çok düştü. Bu da düzgün taksicilik yapmayan arkadaşlarımız yüzünden oluyor. Bazı taksi şoförleri ister istemez bilinçli bir şekilde müşteri ile olan diyalogları kötü.

Yolcuların kısa mesafe almaması, yolcu seçmesinin tek nedeni yevmiyeyi çıkarmaya çalışmaları. Durum böyle olunca tartışmalar yaşanıyor. Yevmiyenin yüksek olması, taksicilerin mutlu olmamasının sebebi oto galeriler. 70-80 bin TL’lik arabayı 120 bin TL’ye satıyorlar. Plakayı yüksek fiyattan veriyorlar. Çok büyük bir rant dönüyor. Taksi piyasasının bu duruma gelmesinin tek sebebi oto galeriler. İstedikleri gibi at koşturuyorlar.”

‘Plaka sahibi sırtımdan kazanıyor’

Sabah 05.00’te taksiyi teslim alan ve öğlen saat 13.30’a kadar sadece plaka kirası ve sigorta ücretini çıkaran Vedat Temel: “Marşa basıyorum 450 TL. Arabanın yevmiyesi ile sigortasını çıkardım. 40 TL’de mazot parası var. Bu işin hakkı 250 TL yevmiye değil. Plaka sahipleri yıllık 200 bin TL para kazanıyor, ama 3 bin TL vergi ödüyorlar. Bu mu adalet? Benim sırtımdan kazanıyorlar. Sonra insanlar ‘Taksiciler Eminönü’nden Fatih’e kısa mesafe yolcu götürmüyor’ diyor. Nasıl götürsün, yevmiyesini nasıl çıkarsın. Adam buraya gelene kadar canı çıkıyor.”

‘Tutturamayınca stres yapıyorsun’

Kadıköy’de taksicilik yapan Selçuk Karaman: “Taksici parayı toplarsa mutlu, toplamazsa sağa sola sataşıyor. Bazen işi tutturamadığın zaman moralin bozuluyor. Stres yapıyorsun. Kısa işe gitmek istemiyorsun. Tartışmalar bu yüzden çıkıyor. Günde 12 saat çalışıyoruz. Taksici kontağı çevirmeden eksi 320 TL ile güne başlıyor. Bunun 250 TL’si plaka parası, 30 TL sigorta, 30 TL yemek ve 20 TL’de taksinin yıkama parası.”

Kamera takma yıl sonuna ertelendi

İçişleri Bakanlığı tarafından 2017’de valiliklere gönderilen genelge ile büyükşehirlerdeki UKOME’lerce minibüs, otobüs ve taksilere görüntülü ve sesli kamera takılmasının zorunlu olduğuna dair karar alındı. Kararın ardından esnaf, şoförler odaları ve STK’larca davalar açıldı. İzmir ve Muğla’da idari mahkeme, ‘Özel hayatın gizliliği esası’na aykırı olduğu gerekçesiyle kamera takılmasını durdurdu. Emniyet Genel Müdürlüğü de mahkeme kararlarını dikkate alarak kamera takılma zorunluluğunu 2020 yılının sonuna kadar erteledi. Ancak kravat takılması kararını ise uygulayan yok.

YARIN:

ALO 153’e gelen şikâyetler

Korsan taksiciler ne diyor?

4 taksiciden 1’i bıçak, sopa taşıyor