KOBİ’lere enerji verecek fırsat!

EBRU SUNGUR - İşletmeler, binalarında ve üretim süreçlerinde enerji verimliliği sağlayan projeler geliştirip buna yönelik yatırımları, sağladıkları enerji tasarrufuyla ödeyebiliyor. Yasal mevzuatla da düzenlenmiş olan bu konuda işletmenin yapması gereken, bir enerji hizmet şirketi (ESCO) ile enerji performans sözleşmesi oluşturmak. Kısaca, işletmenin kasasından para çıkmadan enerji verimliliği yatırımı yapmak şeklinde özetlenen bu sürecin adımlarını ESCON Enerji Genel Müdürü Onur Ünlü’ye sorduk.

- Enerji Bakanlığı’nın bir süre önce Resmi Gazete’de yayımlanan enerji performans sözleşmesi yönetmeliği ne içeriyor?

Enerji verimliliği adına ülkemizde son dönemde çok önemli adımlar atılıyor. Geçen mart ayında enerji performans sözleşmesi (EPS) uygulanacak ilk kamu binası için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından sözleşme imzalanmıştı. Biz de ESCON Enerji olarak, o projenin teknik danışmanlığını üstlenen ESCO’lar arasında yer alıyoruz. 15 Nisan’da yayımlanan Kamuda Enerji Performans Sözleşmelerine İlişkin Tebliğ ile de artık kamu kurum ve kuruluşlarının enerji verimliliği yatırımlarının bütçesi enerji hizmet şirketleri (ESCO) tarafından karşılanacak. Bu sayede kurumun yatırım bütçesinden herhangi bir ödenek ayrılmayacak, sağlanacak tasarruflardan pay ödeyecek. Tebliğin detaylarına bakacak olursak, enerji verimliliği etüt raporu ile yaklaşık yatırım maliyeti belirlenecek projelerden yatırım bedeli 2 milyon TL ve üzeri olanlar ve basit geri ödeme süresi iki yılın üzerinde olanlar Enerji performans sözleşmesi yolu ile hayata geçirilebilecek. Binalarda verilecek tasarruf garantisi, yıllık toplam enerji tüketiminin yüzde 10’undan ya da herhangi bir nihai enerji tüketim noktasında ise uygulanacak bireysel enerji verimliliği önlemi için yüzde 20’sinden az olamayacak. Enerji hizmet şirketinin sonuçları izleme döneminin başladığı 12 aylık her bir dönem sonunda, taahhüt ettiği tasarruf garantisinin en az yüzde 70’ini sağlamak zorunda olduğu, aksi durumda sözleşmenin idarece feshedilebildiği enerji performans sözleşmeleri ile kamuda bu konunun büyük hız kazanacağına inanıyoruz.

Kaynak ayırmadan

- Bu yönetmeliğin sağladığı avantajlardan bütün şirketler yararlanabilir mi?

Bu yönetmelik kamuya yönelik ancak özel sektördeki farkındalığı artırması için son derece önemli. Çünkü kamuda olduğu gibi özel sektörde de bir kuruş yatırım yapmadan işletmeleri verimli hale getirmek mümkün. Enerji performans sözleşmelerinin özellikle KOBİ’ler için ciddi fırsat olduğunu düşünüyorum. EPS, öncelikli hedefi kısıtlı imkanlar ile büyümek olan KOBİ’ler için kritik olan maliyetleri azaltıyor. Bu da sürdürülebilir karlılığı artırma için gerekli enerji verimliliği yatırımlarını herhangi bir kaynak ayırmadan, teknoloji ve uygulama riski almadan hayata geçirme fırsatı sunuyor.

Bakımlar ücretsiz

- Enerji performans sözleşmesi yapmak isteyen bir şirket ne yapmalı? Adım adım anlatır mısınız?

Enerji performans sözleşmesi yapmak isteyen bir şirket, öncelikle iyi bir araştırma evresinden sonra kendisine en iyi hizmeti sunacağına inandığı ESCO ile iletişime geçmeli. Bundan sonraki aşamalarda, yani enerji performans sözleşmesi sürecinde, enerji hizmet şirketi öncelikle işletmede yatırım odaklı bir etüt ile fırsatları tespit ediyor. Ardından bu fırsatlar üzerinden seçilen yatırımlar projelendiriliyor ve EPS teklifi olarak sunuluyor. Kabul edilmesi durumunda karşılıklı imzalanan sözleşme ile proje finansmanı temin edilerek saha uygulamaları gerçekleştiriliyor. Uygulama sonrası test ve devreye alma süreçlerinin ardından çevrim içi ve eş zamanlı izlenen proje sonuçlarına bağlı olarak, sağlanacak tasarruf, anlaşılan oranda işletme ve enerji hizmet şirketi arasında paylaşılıyor. Enerji hizmet şirketi, sözleşme süresi boyunca yatırımı ve sağlanacak tasarrufları garanti edip sigortalamanın yanı sıra bakım hizmetlerini de ücretsiz olarak gerçekleştiriyor.

Rekabet avantajı

- Bu hizmeti alan şirketler, enerjiyi verimli kullandıklarını belgeleyebiliyorlar mı? Bu belge yurt dışı pazarlarda onlara rekabet avantajı sağlıyor mu?

Enerji verimliliğini belgeleme şansları yok ancak karbon salımlarının azaldığını belgeleyebilirler. Özellikle Yeşil Mutabakat ve sınırda karbon düzenlemesi gibi uygulamaların kısa süre içerisinde hayata geçeceği düşünüldüğünde, bu hizmeti alan şirketler ciddi bir rekabet avantajı sağlayacaktır.

Her ölçeğe Anahtar teslim çözüm üretiyor

Türkiye’nin ilk enerji hizmet şirketi olan ESCON Enerji, 2004 yılında kuruldu. Genel Müdür Onur Ünlü, ESCON’un faaliyet alanlarını şöyle anlattı:

“Sunmuş olduğumuz hizmetler üç ana başlık altında toplanıyor. Enerji mühendislik hizmetleri kapsamında, detaylı ve yatırım odaklı enerji etütleri, enerji yatırımı ve yönetim danışmanlık hizmetlerimiz bulunuyor. Sistem çözümleri ile performans garantili anahtar teslim hizmet veriyoruz. Verimlilik artıcı projelerin finansmanını ise enerji performans sözleşmeleri hizmetimiz altında sağlıyoruz. İşletmelerin enerji maliyetlerini ve karbon salımlarını azaltmalarına katkı veriyoruz. Bugüne kadar 1100’ün üzerinde enerji etüdü, 1.300’ün üzerinde sistem çözüm uygulaması, 400’ün üzerinde danışmanlık-projelendirme hizmeti ve 25 enerji performans sözleşmesi yaptık. Her ölçekten firmaya hizmet veriyor veya çeşitli projelerde danışmanlık üstleniyoruz.”

Geçen yıl, 2019’a göre cirolarını ikiye katladıklarını belirten Ünlü, “Uzun vadede Türkiye’deki liderliğimizi sürdürürken yurt dışındaki pazar payımızı ve operasyonlarımızı büyütmeye odaklanıyoruz. Yurt dışındaki ilk ofisimizi geçen yıl Dubai’de açtık, aktif olarak çalıştığımız Ukrayna ve Rusya’da da ofis açmaya yönelik değerlendirme sürecindeyiz” dedi.

AVRUPA PAZARINA YEŞİL KAPI AÇILIYOR

Avrupa’nın 2050 yılında karbon salımını sıfırlamasını amaçlayan Yeşil Mutabakat, Türkiye’deki şirketleri de yakından ilgilendiriyor. Zira gerek Avrupa’ya ürün gönderen gerekse de ihracatçı şirketlerin tedarikçisi konumundaki şirketler bundan etkilenecek. Örneğin Yeşil Mutabakat kapsamında 2023 yılında uygulamaya alınacak olan Sınırda Karbon Düzenlemesi mekanizmasıyla Avrupa’ya satılacak bir ürünün üretiminde öngörülenden fazla karbon salımı olmuşsa aradaki fark karbon vergisi olarak ihracatçıya yansıyacak.

Tabii konuya farklı bir açıdan bakmak mümkün. Eğer bir ürün çevreye duyarlı şekilde üretildiyse bu onu rekabette öne taşıyacak. TÜRKONFED de Yeşil Mutabakat’a bu açıdan bakan raporunda, “KOBİ’ler için engel değil fırsat” diyor.

TÜRKONFED Ekonomi Danışmanı Doç. Dr. Nazlı Karamollaoğlu tarafından hazırlanan raporda, kaynak verimliliği kanalıyla kazanılan maliyet avantajı, yeni pazarlara erişim fırsatları ve eko-inovasyon, KOBİ’lerin bu süreçte elde edebilecekleri fırsatlar olarak  sıralandı. Raporda, Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında sunulan Yeni Sanayi Stratejisi’nde, dijitalleşme ve yeşil ekonominin “ikiz hedef” olarak benimsendiği bildirildi.

Kaldıraç etkisi

TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan, Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın bir büyüme stratejisi olarak kurgulanması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:

“Bunu yaparken de KOBİ’lerin mevcut kırılganlıkları düşünülmeli ve yüksek teknoloji, verimlilik ve katma değer hedeflenmeli. Tıpkı dijital dönüşüm gibi ekonomimizin ve KOBİ’lerimizin rekabetçiliğinde kaldıraç etkisi yaratacak Avrupa Yeşil Mutabakatı sürecinde de döngüsel ekonomi, Sınırda Karbon Düzenlemesi ve  Paris İklim Anlaşması kapsamında bir an önce harekete geçmeliyiz. Özellikle ülke olarak imzaladığımız Paris İklim Anlaşması’nın uygulamaya geçmesi ile birlikte AB’nin dijital ve yeşil dönüşüm fonlarından ekonomimiz adına yararlanma fırsatı doğacaktır.”