'Engellenmiş’ kitaplar fuarda

Yasemin Bay

Kitapseverlerin heyecanla beklediği 25. İstanbul Kitap Fuarı bugün başlıyor. Milliyet Kitap Eki, standında güncel bir sanat sergisini fuar izleyicisine sunuyor. “Engellenmiş Edebiyat ve Suç Ortakları” sergisi fuar süresince Milliyet Kitap Eki’nin 2. salondaki 409 no’lu standında izlenebilecek.

Fuarın 25. yılında son 25 yılın yargılanmış kitaplarını bir araya getiren serginin 'komiserliğini’ Ayşegül Sönmez gerçekleştirdi. Sergi için, Adalet Ağaoğlu, Av. Fikret İlkiz, Enis Batur, Şakir Eczacıbaşı, Müge Sökmen, Ahmet Oktay, Orhan Koçak, Doğan Hızlan, Sevim Belli ve Av. Gülçin Çaylıgil, hakkında dava açılmış kitaplar arasından özel bir seçki yaptılar.

Serginin interaktif bir yönü de var. Kitaplar Aziz Sarıyer’in tasarladığı kitaplıkta yer alacak. Fuar izleyicisi bu kitaplardan dilediğini seçip okuma odasında yüksek sesle okuyacak. Bu sırada kitabı okuyan kişinin görüntüsü kamera aracılığıyla kaydedilecek ve sergi mekânındaki plazma ekrana aktarılacak. Sönmez’le sergiyi konuştuk.

Sergi projesi nasıl doğdu?
Milliyet Kitap Eki Yayın Yönetmeni Filiz Aygündüz, stantlarında bir sergi yapmamı istedi. Çağrıyı kabul ettim. Kitapların sanat nesnesi olduğu bir çalışma yapmaya karar verdim. Düşünce suçu ve kitapların yargılanması meselesine vurgu yapmaktı amacım. Ve hâlâ yargılanan kitaplar var maalesef. Bu durumu tekrar bir sergiyle deşelim dedim. 

Sergilenen kitapları 'engellenmişlik nesneleri’ olarak tanımlıyorsunuz.
Marcel Broodthaers’e bir atıfta bulunuyorum. Broodthaers, yazdığı bir kitabı çimentoya gömüyor. Ve buna engellenmişlik nesnesi diyor. Anlatmak istediğim, bu kitapların geçirdikleri süreç gereği politik olarak engellenmiş olmaları. Edebiyat bir koşuysa hakikaten bu koşuda rahat koşamıyorsun. Engellere takılıyorsun. Bunu vurgulamak için de serginin başlığına “Engelli Edebiyat” tanımını getirdim. Düşünce suçu diye bir şey var Türkiye’de. Buna işaret ediyor. Engellenen bir şeye, kitapları okuyan izleyiciler olarak bizler de suç ortağı oluyoruz. Suç yok tabii ortada aslında.

Suça ortak olma fırsatı!
Neden sergideki kitapları fuar izleyicisine okutmayı tercih ettiniz?
Kitaplar seçildikten sonra işin tamamlanmadığını düşündüm. Bunun bir yere oturması gerekiyordu. İzleyicinin interaktif konumda olması özellikle anlamlı. Asıl mesele hayat ve sanatı bir şekilde buluşturmak. İzleyici kitapları okuyarak 'engellenmişliğe’ kafa tutma şansı yakalayacak. Orası bir şekilde platform işlevi görüyor. Fuara gelmiş sıradan bir vatandaş olarak o kitapları okuduğunda birden aktivist kimliğe bürünüyorsun. Ve 'düşünce suçu ortağı’ olma fırsatını elde ediyorsun.

Mekânı nasıl kurguladınız?
Duvarlarda çok yetenekli bir sanatçının, Mustafa Kula’nın çizimleri yer alıyor. Yargılanan yazarların dramını anlatan gerilimli figürler çizdi. Böylelikle aynı mekânda suç ortakları ve suçlular (!) bir arada! Aziz Sarıyer biçimsel açıdan şeffaf bir kitaplık tasarladı. Örümcek ağına benziyor. Kitapları ağına almış bir örümcek gibi... Sanırım Kitap Fuarı’nda ilk kez böyle bir sergi yapılıyor.

Kitap listesine baktığınızda ne düşündünüz?
Sürpriz kitaplar var. İnsan şoka giriyor. “Davalık olmasını gerektirecek nesi var?” sorusunu sorduruyor. Komik bir film konusu gibi. İnsanın aklına gelmeyecek kitaplar var. “Fikrimin İnce Gülü”, “Kadının Adı Yok”, “Pusudaki Ten”...

Milliyet standında büyük buluşma
5 Kasım’daki büyük buluşma için şimdiden ajandanıza not düşün: Milliyet gazetesi yazarları, kitaplarıyla Milliyet standında olacak. Hasan Cemal, Hasan Pulur, Taha Akyol, Çetin Altan, Melih Aşık, Derya Sazak, Osman Ulagay ve Ece Temelkuran, Milliyet Gazetesi Haber Müdürü Doğan Akın’ın moderatörlüğünde bir araya gelecekler.

Şafak, Ümit ve Aykol Milliyet standında
Milliyet Kitap, 29 Ekim’de yazar Elif Şafak’ı Milliyet standında ağırlayacak. En son “Baba ve Piç” isimli romanı yayımlanan Elif Şafak ile Filiz Aygündüz söyleşecek. 4 Kasım’da ise Milliyet Kitap’ın standında polisiye yazarları buluşacak.

Son olarak “Ninatta’nın Bileziği” romanına imza atan Ahmet Ümit ve “Savrulanlar”ı yazan Esmahan Aykol ile yapılacak söyleşinin moderatörlüğünü Milliyet Kitap yazarı Sevin Okyay yapacak.

'TOYOTA ile keşfedin' bloglarından