Erkeğin gözyaşları

"Konuş Onunla / Hable Con Ella" - Yönetim ve Senaryo: Pedro Almodovar / Görüntü: Javier Aguirresarobe / Müzik: Alberto Iglesias / Oyuncular: Javier Camara (Benigno), Dario Grandinetti (Marco), Leonor Watling (Alicia), Rosario Flores (Lydia) / 2002 İspanya yapımı, 112 dakika
Kadınların dünyasını en iyi anlatan sinemacılardan biri olarak bilinen Pedro Almodovar, neden kadın kahramanları tercih ettiği sorusunu, ‘daha iyi ağladıkları için’ diye yanıtlar. Tüm dünyada büyük ilgiyle karşılanan, bu arada Oscar ile de ödüllendirilen bir önceki çalışmasıyla ("Annem Hakkında Her şey") muhteşem kadın portreleri çizmeye devam etmiş olan İspanyol yönetmen, son filminin temel karakterleri olarak bu kez erkekleri seçmiş. Almodovar’ın erkekleri de (Sally Potter’dan ödünç aldığımız) başlıktan da tahmin edileceği gibi kırılgan, ağlamaktan çekinmeyen duygusal kişiliklere sahip. Nitekim Marco daha en başta, sahnedeki performansın etkileyiciliği, dans eden kadınların yalnızlığı ve çaresizliği karşısında gözyaşlarını tutamaz. Hemen yanında oturan Benigno, sevdiği kadından yeni ayrılmış adamın duygularını paylaşmak ister ama cesaret edemez. İki adamın yolları aylar sonra Benigno’nun hastabakıcı olarak çalıştığı klinikte kesişir.
Çağdaş sinemanın en özgün yaratıcılarından Pedro Almodovar’ın giderek olgunlaşan yapıtının bu on dördüncü parçası yaşam, aşk, erkekler arasındaki dostluk, kadınlar ve iletişim üzerine benzersiz bir meditasyon. Bilinçaltı ile iletişim ve aşkın gücünün yalnızlığı ve ölümü alt etmesi üzerine çarpıcı bir deneme. ‘Söz’ün gücüne inanan Benigno, Marco’ya filme ad olan öğüdünü veriyor.
Film, hiçbir kadınla birlikte olmadığı halde annesiyle başbaşa geçirdiği uzun yıllar boyunca kadınları çok iyi tanımış olan, onların ilgi ve isteklerini çoğu erkekten daha iyi bilen Benigno’nun kişiliğinde erkeklerle kadınlar arasındaki iletişim üzerine kafa yoruyor. Yönetmenin bir önceki çalışmasının baş oyuncuları Cecilia Roth ile Marisa Paredes’in de gözüktüğü, Brezilyalı usta müzik adamı Caetano Veloso’nun ünlü "Cucuurrucucu Paloma"yı yorumladığı parti sahnesi benzeri hoş anlar içeriyor.
Benigno’nun Sinematek’te izlediği sessiz filmi Alicia’ya anlattığı bölüm ise özellikle heyecan verici. Almodovar’ın Alicia’nın odasında olanlar yerine göstermek üzere, sessiz sinema formunda çektiği ve İspanyol sinemasının popüler yıldızları Paz Vega ile Fele Martinez’i oynattığı 7 dakikalık ‘Küçülen Aşık’ bölümü filmin doruk noktası. Pina Bausch’un koreografisini yaptığı, bizlerin de birkaç yıl önce İstanbul Tiyatro Festivali’nde izleme şansını bulmuş olduğumuz, Portekiz’e adanmış "Masurca Fogo"dan bir sahneyle final yapan bu çağdaş başyapıtı kaçırmayın.

"Çok Özel / Full Frontal" - Yönetmen: Steven Soderbergh / Senaryo: Coleman Hough / Görüntü: Steven Soderbergh (Peter Andrews takma adıyla), Müzik: Jacques Davidovici / Oyuncular: Julia Roberts (Francesca / Catherine), Blair Underwood (Calvin / Nicholas), Catherine Keener (Lee), Mary McCormack (Linda), David Duchovny (Gus Delario) / 2001 ABD yapımı, 101 dakika
Senaryosunu da kendisinin yazdığı 1989 yapımı "Sex, Lies and Videotape / Seks Yalanları" ile sinema dünyasına fırtına gibi giren Steven Soderbergh, 90’lı yıllar Amerikan bağımsız sinemasının öncü isimlerinden. Biri karı koca iki çift arasındaki aşk, seks ve iletişim sorunlarını bir ilk filmden beklenmeyecek olgunluk ve hınzırlıkla irdeleyen bu çalışmasıyla Cannes şenliği büyük ödülünü de aldı. Bu arada Hollywood sinemasına kayan İngiliz asıllı yönetmen, usta kamerasını (takma isimlerle filmlerinin görüntü yönetmenliğini de üstleniyor) ve yönetmenlik becerisini son yıllarda peşpeşe çektiği "Out of Sight / Aşk ve Para", "Erin Brokovich / Tatlı Bela" benzeri popüler filmlerde de hissettirip, uyuşturucu sorununa el atan "Trafik" ile Oscar’a dek uzandı. Soderbergh’in bu hafta izleyeceğimiz, özgün adını "Her şey Meydanda" olarak dilimize çevirebileceğimiz çalışması, yönetmenin bir önceki bol starlı projesi "Ocean’s Eleven"a taban tabana zıt bir film yapma hevesinden kaynaklanmış. "Çok Özel" Soderbergh’in özüne, bağımsız ruhuna dönüş yaptığı gerçekten özel bir film. Bir çeşit "Seks Yalanları" devam filmi, ancak karakter sayısı bu kez daha fazla.
Her şey film yapımcısı Gus Delario’nun doğum gününün kutlanacağı parti öncesindeki gün boyunca geçiyor. Francesca, parasının hesabını bilmeyen ünlü bir yıldız. Siyah aktörlere ayrımcılık uygulandığından yakınan (film bu yılki Oscar dağıtımından önce çekilmiş) TV yapımlarıyla tanınmış Calvin ile film çekiyorlar. Bu arada filmin senaryo yazarlarından (‘Los Angeles Times’ muhabiri) Carl ile işinden hoşnutsuzluğunu çalışanlardan çıkartan insan kaynakları bölümü sorumlusu karısı Lee bir evlilik krizi yaşıyorlar. Lee’nin umutsuzca hayalindeki erkeği arayan masöz kızkardeşi Linda, küçücük salonlarında "Hitler"i çağdaş bir yorumla sahnelemeye girişen yönetmen Arty ve oyuncusu da ekibi tamamlayan diğer karakterler.
Robert Altman tarzı bir anlatı yapısı oluşturan Soderbergh, film içinde film ‘Randevu’ya ait bölümlerde 35 mm kullanmış, karakterlerin gündelik yaşantılarını ise dijital video formatında çekmiş. Dışarıdan bakıldığında hali vakti yerinde gözüken Los Angeles sakinlerinin renksiz ve mutsuz özel yaşantılarını belgesel bir üslûpla vermeye çalışırken, omuz kamerasının titrek, grenli görüntüleri, sıçramalar, eğri çerçeveleme, flu çekimlerden kaçınmamış, böylece kurmaca bir yapıt izlediğimizi unutturmaya çalışmış. Soderbergh’in ‘dogma’cılara nazire olarak çektiğini düşündüğüm (yalnızca 18 günde çekilmiş) bu küçük bütçeli bağımsız çalışması, popüler film alışkanlıklarını ters yüz eden yenilikçi bir deneyime açık olanlar için.

"Kutsal Direniş", İsrail / Filistin çatışmasına tarafsız bir gözle bakmaya çalışan "Kedma"nın ardından sıcağı sıcağına gösteriliyor.
"Kutsal Direniş / Yadon İlaheyya - Divine Intervention" - Yönetim ve Senaryo: Elia Süleyman / Görüntü: MarcAndre Batigne / Oyuncular: Elia Süleyman (Adam), Manal Khader (Kadın), Nayef Fahoum Daher (Baba), 2001 Filistin - Fransa - Fas - Almanya yapımı, 92 dakika
İsrail / Filistin çatışmasına tarafsız bir gözle bakmaya çalışan İsrail yapımı "Kedma"nın ardından sıcağı sıcağına gösterime girecek olan Filistinli yazar / yönetmen / oyuncu Elia Süleyman’ın Cannes ödüllü filmi, eşine benzerine kolay rastlanmayan o büyüleyici filmlerden. Ortadoğu’nun kanayan yarasına, Amos Gitai’nin melodramatik ve teatral filminin tam aksine, gerçeküstücü bir üslûpla yaklaşmayı deneyen Süleyman’ın filmi son yılların en hoş sürprizlerinden.
İsa gibi Nasıra (Nazareth) doğumlu Süleyman, filmin ilk yarım saatlik bölümünde bir ölüm sessizliğinin hakim olduğu kasabasından manzaralar sunuyor.
İkinci bölümde bir aşk hikâyesi anlatan Süleyman’ın filmi, komik ve absürd olmasına karşılık Gitai’nin filminden daha az acı yüklü değil. Birbirlerinin yaşadığı şehirlere giremedikleri için İsrailli askerlerin giriş çıkışları tuttuğu kontrol noktasının hemen yanındaki kuytu alanda buluşan adamla kadının arabanın içinde özlemle birleşen elleri ve iç içe geçen parmakları sinemada izlediğim en dokunaklı aşk sahnelerinden biri.
Süleyman’ın yer yer Bunuel’i hatırlatan ele avuca sığmaz çalışması benzersiz sinemasal anlar içeriyor. Üzerinde Yaser Arafat’ın gülen yüzünün yer aldığı pembe balon’un İsraillilerin zoraki sınırlarını aşıp gökyüzünde özgürce dalgalandığı sahne, ya da adamın kadını, Filistinli kadınların maketlerini kullanarak atış talimi yapan İsrailli askerleri hakladığını düşlediği ünlü ‘ninja’ sekansı gibi.