Fatih’in vakfiyesine Interpol şerhi

İngiltere’nin başkenti Londra’da müzayedede satışa çıkarılacak olan, üzerinde Fatih Sultan Mehmet’in tuğrasının bulunduğu Zağanos Paşa Vakfı’na ait vakfiyenin, 1918-1920 yıllarında İngilizler’in İstanbul’u işgali sırasında kaçırılan eserlerden olduğu öne sürülüyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü, eserin Türkiye’ye iadesi için Interpol nezdinde çalışma başlattı. Balıkesir’de bulunan Zağanos Paşa Vakfı’nın kuruluş amacı ve kuruluş şartlarının yer aldığı Hicri 866 tarihli (1462) vakfiyenin İngiltere’nin başkenti Londra’da 21 Ekim’de “Exceptional Islamic Ottoman Indian Art Sale” adlı müzayedeye çıkarılacağı açıklanmıştı.

Fatih Sultan Mehmet Han’ın tuğrası bulunan vakfiye ‘Besmele’ ile başlıyor. Arapça el yazısı ve siyah mürekkeple yazılan vakfiyede ayrıca vakıf kurucularının isimleri bulunuyor. Kırmızı dokuma ile kısmen güçlendirilen vakfiyenin son satırında da tarih yer alıyor. 114 santim uzunluğunda ve 20,5 santim genişliğindeki eserin açılış fiyatının 80 bin pound (980 bin TL) olduğu belirtildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Tescil Dairesi Başkanlığı ile Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılık Dairesi Başkanlığı’nın yaptığı araştırmada, söz konusu vakfiyenin 1918-1920 yıllarında İngilizlerin İstanbul’u işgali sırasında kaçırılan eserlerden olduğu değerlendirildi. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde Zağanos Paşa Vakfı’nın tüm yazışmalarının bulunduğu, sadece “vakıf senedi” olarak da bilinen vakfiyenin kayıp olduğu belirtildi. Yıllardır aranan vakfiyenin müzayedede satışa çıkarılacağının öğrenilmesi üzerine Türkiye’nin iade için girişimlere başladığı kaydedildi. Bu kapsamda Vakıflar Genel Müdürlüğü Tescil Dairesi ile Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılık Dairesi Başkanlıklarının Interpol’e eserin iadesi için başvuruda bulunduğu belirtildi. Osmanlı’nın son dönemi ile Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında bu şekilde kaçırılmış, hibe edilmiş veya satılmış 22-23 eser bulunduğu, bu eserlerin tespit edilmesine ilişkin de çalışmaların sürdüğü, tespit edildikçe de iade edilmeleri için çalışma yapıldığı da açıklandı.