Frigleri keşfetmek için
14.01.2008 - 00:00 | Son Güncellenme:
Anadolu’da köklü bir uygarlık yaratan, kendilerinden sonra gelen kültürleri etkisi altına alan, birçok ilki gerçekleştiren Frigler, ilk kez kapsamlı bir sergiyle gündeme getiriliyor. Sergi 13 Nisan’a kadar izlenebilir
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün işbirliği ve himayesinde Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi’nde açılan “Frigya” sergisinin en önemli özelliği, dünyanın ilk Frig sergisi olması.
Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi ile İstanbul Arkeoloji Müzesi başta olmak üzere Eskişehir, Kütahya, Burdur ve geçtiğimiz yıllarda açılan Gordion Müzesi’nde bulunan benzersiz Frig eserlerinden 275’i bu sergi için bir araya geldi.
İlk bir haftada 2 bin kişinin izlediği serginin koordinatörü Şennur Şentürk, “Serginin en önemli özelliği Friglere dair yeni buluşlara da yer veriyor olması” diyor ve ekliyor:
“Bugüne kadar Frig kralı Midas’ın mezarı olarak bildiğimiz Polatlı’daki büyük tümülüsün Midas’a değil, onun ailesinden bir soyluya ait olduğu bu sergide gündeme getiriliyor. Öte yandan mitolojide birçok öyküye konu olan Frigler ilklere de imza atmış. Mesela mozaiğin, 'fibula’nın (çengelli iğne), pan flüt ve yağma mezar dediğimiz tümülüslerin Frigler tarafından kullanıldığını görüyoruz sergide.”
Bir Trak boyu olan ve Boğazları aşıp Anadolu’ya gelen Frigler, madeni çok iyi kullanan, tahta işlemeciliğinde müthiş eserler üreten, sanatçı bir topluluk. Yerleşik Anadolu kültürünü, beraberlerinde getirdikleri Avrupa kültürüyle birleştirerek bir sentez yaratan Frigleri her yönüyle ele almayı amaçlıyor sergi. Kimi objelerle ya da fotoğraflarla...
Friglerin yaşamı ve sanatı konusunda çok söz söyleyen serginin yerleştirmesi de özenli. Şentürk, Friglerin yaşam şekillerini, yaşam alanlarını ve dönemlerini göstermeye çalıştıklarını vurguluyor:
“Eserlerle Friglerin yeme-içme alışkanlıklarını, giyim kuşamlarını, ölü gömme adetlerini, mimarisini gösteriyoruz. Dağlık Frigya bölgesinde onların esas yaşam şeklini gösteren, kayalara oyulmuş tapınaklar ile mezarlarını fotoğraflar ve açıklamalarıyla görüyorsunuz sergide. Aynı İslamiyetteki namazgâhlar gibi küçük altarları vardır. Onları da aynı şekilde fotoğraflarla tanıtmaya çalıştık.
Ahşabı en iyi işleyen uygarlık Frigler. Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde müthiş bir masa var, sergide fotoğraflarla gösteriyoruz onu. Gerçekten dünyada en iyi işlenmiş, en iyi tasarlanmış ağaç işlerinden biri. Aynı şekilde demiri de çok iyi kullanıyorlar. Sergide Friglerin sanatına da ağırlık veriyoruz.”
Sergi için özel müzik
Sanatçı bir uygarlık olan Friglerde müzik çok önemli. Öyle ya, efsanelere göre Apollon ve Marsyas arasındaki dünyanın ilk müzik yarışmasında Frig kralı Midas jüri olarak görev almıştır. Dansları ve müzikleriyle hele de pan flütüyle ünlü Frigler. Sergi için de özel bir müzik üretildi.
Frigler üzerine araştırmalar yapan Eskişehir Anadolu Üniversitesi Konservatuvarı’ndan öğretim üyesi Prof. Dr. Bülent Alaner, Frig modunda bir müzik oluşturdu. Eserlere ve sergiye çok yakışan bir müzik... Yine sergi boyunca tiyatro sanatçıları, “Midas’ın Eşek Kulakları” ve “Midas’ın Altın Hırsı” adlı mitolojik öykülerden okumalar yapacaklar.
Görkemli Frig dünyasını yakından tanımak için mutlaka izlenmesi gereken bir sergi olan “Frigya”nın bilimsel danışmanlığını Eskişehir Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Taciser Sivas yapıyor. 13 Nisan’a kadar izlenebilecek olan sergiyle eşzamanlı olarak yayımlanan kitap da oldukça kapsamlı.
M.Ö. 1190 sıralarında Anadolu’ya gelen Balkan kökenli boylardan biri Frigler. Ancak siyasi topluluk olarak M.Ö. 750’den sonra ortaya çıktılar. Friglerin ilk kralı, ülkenin başkenti Gordion’a adını veren Gordias. En bilinen ve meşhur kralları Midas döneminde ise Orta ve Güneydoğu Anadolu’ya egemen, güçlü bir krallık düzeyine ulaştılar. Önceleri Eskişehir, Afyon, Ankara ve Sakarya vadilerini içine alan bir bölgede yerleşen Frigler, sonraları Kütahya-Kızılırmak-Ankara-Denizli’ye dek olan bölgede hüküm sürdüler. Kimmer istilaları sonunda ise tarihe karıştılar.
