İmparatorluk kuranlar Yahut Şümürz'e 4 yıldız

Edinburgh’un en önemli yayınlardan biri olan BroadwayBaby 'de yer alan eleştirilerde İmparatorluk kuranlar Yahut Şümürz oyunu 4 yıldız aldı ve çok beğenildiği belirtildi.

BroadwayBaby'de çıkan haberin çevirisi şu şekilde:

"Denebilir ki İmparatorluk Kuranlar’daki absürd düşünce, insanlığın herhangi bir şeyin kesinliğini idrakteki yetersizliği yüzünden anlam arayışına dair her türden çabayı doğası gereği sakatlayacaktır. Ne var ki bu felsefe, aslında anlam arayışına yönelik çabayı tüm kalbiyle desteklemektedir de.

Oyunun asıl şampiyonuysa işe yarar bir biçimde metnin ta kendisi. Bu hızlı ilerleyen, ateşli performansta netliği ararken temelde göğe uzanan tek bir merdivenle yüzleşiyoruz. İnsanın bilme çabasının beyhudeliğini yakalayan merdiven, sürekli değişen ve durmadan sıkışan sahne düzleminde nirengi noktası olarak işlev kazanıyor. Dupont ailesi her birini dehşete düşüren, tanımlanamayan ‘ses’ten kaçmak için odadan odaya kaçarken –Ki yalnızca Tuba Karabey’in “Kimseye hayır getirmeyecek” gerçeğe kulaklarını tıkamayı reddeden boyun eğmez Zenobia’sında bu bir istisna- sahne gitgide daralıyor.

Oyuncu kadrosu karikatüre ramak kalmış bir çizgideyken karakterlerindeki insaniyeti korumayı başarıyor. Metinde bulunan birçok bilinmeyene rağmen her bir karakterin duygudaşlık anları oyunda korunmuş, bu noktada övgüler Aleksandar Popovski’nin titiz rejisine. Zenobia’nın Şümürz’ü gördüğündeki huzursuzluğu sahnedeki karşıt konumlarıyla sıklıkla vurgulanmış.

Reha Özcan, baba rolünde sarsılmaz bir performans sergiliyor ve insanoğlunun ebediyen mahrum bırakıldığı düzen duygusuna dair umutsuz arzusunu tam kalbinden vuruyor. Genel olarak ekibin sıkı ensemble performansını gözden kaçırmak da haksızlık olur. Oyuncular sahne üzerinde sorunsuz bir uyum içinde ve ‘korkunç’ sesin bir türevi olarak nabız gibi atan, farklı formlarda sürekli kulağa gelen müziğin eşlik ettiği fiziksel sahne değişikliklerini yaratmak için etkin biçimde çalışıyorlar.

Oyunun esas şampiyonuysa, işe de yarar biçimde metnin ta kendisi. Vian dış ve iç çatışmalar arasındaki ilişkiyi kurmak için komedi, katılık ve tahrik edici biçimde çarpık mantığı kullanıyor. Soruları kullanış biçimi düşünceyi harekete geçirirken babanın telaşıyla özdeşleşmeyi zorunlu kılıyor. Sıklıkla Yahudilerin II. Dünya Savaşı’ndaki dramını anlattığı düşünülse de eser birçok anlama gelebilecek ’düşman’ı sayesinde günümüzle de bağlantısını koruyor. İngilizce üstyazıyla Türkçe oynanan oyun batı dünyasının anlam arayışını besleyen iletişim güçlüğüne bir katman daha sağlıyor.

Durmaksızın düşündüren, kesinlikle görülmeye değer “