Mahalleli sahne tozu yutuyor 

Seyhan Akıncı - İzmir'de üç yıldır mahalleler birer sahne. Her mahalleli de sahneye çıkma şansına sahip. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin desteğiyle oluşturulan Mahalle Tiyatroları'nın üçüncü buluşması pandemi arasından sonra bugün başladı. Cumartesi gününe kadar devam edecek. Bu yıl Aliağa, Bornova, Çiğli, Konak, Gültepe ve Selçuk mahalle tiyatroları altı oyun sahneleyecek. Kentin çeper mahalle lerinde, köylerinde bu tür etkinlik lerden, imkânlardan yoksun yetişenlerin hem kendilerini ve yeteneklerini keşfetmelerine olanak sağlayan hem de tiyatro seyircisini yetiştiren Mahalle Tiyatroları'yla kuruluşundan bu yana birlikte olan Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semih Çelenk ile konuştuk.

Mahalle Tiyatroları’nın üçüncü buluşması gerçekleşiyor. Öncelikle bu fikir nasıl ortaya çıktı?

Yaklaşık 11 yıldır, oturduğum köyde, Urla Balıklıova’da Balıklıova Köy Tiyatrosu’nun yürütücülüğünü yapıyorum. Bundan dolayı yerel tiyatrolara özel bir ilgim var. Bu ilginin kaynağı da kültür ve sanat olanaklarından yoksun kent çeperlerinde kültür ve sanat odaklarının yaratılması ve kültür sanatta bir desantralizasyon fikrini çok önemsemem. 2009'da Dokuz Eylül GSF Dekanı görevini sürdürürken İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ve İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün desteğiyle çeper mahallelerde 1500 çocukla 48 atölye çalışmasını kapsayan Ara Tatilde Sanat Atölyeleri projemi 110 eğitmen arkadaşla gerçekleştirmiştik. Mahalle Tiyatroları, böyle bir geçmişin üzerine oturuyor. 2018'de Mahalle Tiyatroları projesini İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkilileri gerçekleştirebilmek için hem mahallelerdeki kültür merkezlerini açtılar hem de çalışmaların yürütülebilmesi için olanak sağladılar.

Mahalle Tiyatroları’nın nasıl bir işleyişi ve amacı var?

Mahalle Tiyatroları altı mahalle ve altı kültür merkezinde hafta sonları 16 saatlik bir çalışma düzeniyle gerçekleşiyor. 16 yaşından büyük herkes çalışmalara katılabiliyor. Katılmak istemeniz yeterli. Her bölgenin sabit bir hocası var. Öncelikle mimik, rol, sahne çalışmaları yapılıyor. Bunun yanı sıra her bölgeye giden gezici dans-hareket ve konuşma-müzik hocaları var. Bir bakıma bu sanat odakları üç-dört hocanın ders verdiği küçük tiyatro akademileri gibi işliyor. Önemli olan bu bölgelerde yetişen arkadaşların zaman içerisinde Mahalle Tiyatroları’nı geliştirerek devam ettirmeleri.

Bu yıl altı mahalle altı oyunla sahnede olacak. Nasıl bir hazırlık süreci geride kaldı?

Bu üçüncü buluşmada altı mahallenin altı aydır yürüttüğü çalışmaların sonunda çıkarttıkları altı oyunu izleyeceğiz. Öncelikle grupları tanımaya ve onların olanaklarını keşfetmeye yönelik çalışmalar yapıldı. Hocalar gruplara iyice hâkim olduktan sonra, oyunları seçme aşamasına gelindi. Oyunları seçerken grubun dinamiği çok önemli, ama bunun yanı sıra bildiğimiz repertuvar kuralları da büyük öneme sahip. Bu yıl "Ayak Bacak Fabrikası", "Rumuz Goncagül", "Bardakçı Baba", "Düğün Ya da Davul", "Sevgili Doktor" ve "Peri Masalı" adlı oyunlar sahnelenecek. 

Mahalle Tiyatroları’nın nasıl bir profili var? Kimler sahne alıyor?

Grupların niteliği ve niceliği yıldan yıla değişiyor. Kimi zaman, kimi mahallelerde gençlerin, öğrencilerin hâkim olduğu gruplar olduğu gibi kimi yerlerde de emeklilerin, işçilerin, ev kadınlarının ya da çalışan kadınların ağırlıkta olduğu gruplar olabiliyor. Bu gruplara üç yıldır devam eden öğrencilerimiz de var, her yıl yeni katılanlar da... Beş-on yıl sonra buraları fonlardan ve yerel yönetimlerden destek alan bağımsız sivil kurumlar olacaktır, buna inanıyoruz.

Kentsel barışa önemli katkı

Sahne sanatlarının farklı gelir grubundaki insanlarla buluşmasının önemi nedir?

Yıllar önce kent çeperlerinde gerçekleştirdiğimiz Ara Tatilde Sanat Atölyeleri’nde çeperlerdeki çocukların sanatın farklı dalları ile tanışmasının, karşılaşmasının onların kendinde bu yanlarının olup olmadığını keşfetmesi için  imkân vermesini amaçlamıştık. Çeper semtlerdeki her yaş grubundaki kişilerin merkeze inmeden kendi mahallelerinde kültür sanat alanında bir şeyler yapabilmesi ve mahallelerde uzun vadede kültür, sanat odaklarının oluşması kentsel barışa önemli katkı yapacak, aynı zamanda kentte yaşayan insanların kendilerini kent yaşamı içerisinde keşfetmelerini sağlayacaktır. Sahne sanatları açısından bakarsak hem buralardaki yetenekli gençlere ulaşma şansımız olacak hem de tiyatro seyircisi yetiştirmiş olacağız.