Ölümsüz eser CSO sahnesinde!

Konserde solist olarak tanınmış piyanist Gülsin Onay yer alacak. Orkestranın bu haftaki konserinde orkestrayı CSO Genel Müzik Direktörü, Şef Rengim Gökmen yönetecek. Ünlü piyanist Gülsin Onay’ın solist olarak katılacağı konserde Onay, Türkiye’de klasik müziğin tanınıp yerleşmesinde büyük katkıları olan "Türk Beşleri"nden Ahmet Adnan Saygun’un "1. Piyano Konçertosu"nu seslendirecek.

"Türk Beşleri" arasında yer alan Hasan Ferit Alnar’ın "İki Dans" isimli eserinin de yer alacağı konser, Ludwig van Beethoven’ın, klasik müzik tarihinin en ünlü yapıtları arasında bulunan "5. Senfoni"si ile sona erecek.

"Opus. 67" sıralı 5. Senfoni, açılışındaki temayı ünlü bestecinin, kapıyı tıklatma sesini andırdığından, "işte kader kapıyı böyle çalar" şeklinde tanımladığı söylencesinden dolayı "Kader Senfonisi" olarak da anılıyor.

Yönetmen Stanley Kubrick, "Otomatik Portakal-A Clockwork Orange" filminde "kaderin kapıyı çalması" rivayetine, filmin kahramanı Alex ve arkadaşlarının evine girdiği yazarın kapısının ziline, 4 notalık temasını koyarak gönderme yaptı. Beste için Fransız besteci Hector Berlioz’a dayanılarak, tanınmış soprano Malibra’nın, eseri dinleyince çok etkilenerek salondan baygın halde taşındığına ilişkin öykü de kuşaktan kuşağa aktarılıyor.

Beethoven’ın en çok sevdiği ve "duygusal açıdan fırtınalı" özellikler taşıyan tonalite olan "do minör"de bestelediği senfoninin meşhur birinci bölümünün dışında en önemli özelliği, üçüncü bölümde yoğun olarak kullanılan bas enstrümanlar. O zamana kadar bas enstrümanlar bu derecede ön plana çıkarılmazken, eser, klasik müzik sahnesinin dışına taşan farklı seslendirmeleriyle de dikkat çekiyor. Bunların arasında gitar virtüözü Malmsteen’in "5. Senfoni" yorumu da yer alıyor.

-ERNST PRAETORIUS KİMDİR?-

II. Mahmut döneminde İstanbul’da batılı bir bando oluşturma düşüncesiyle "Mızıka-i Hümayun" ismiyle kurulan CSO, Cumhuriyet’in kuruluşundan 6 ay sonra Atatürk’ün talimatı ile Ankara’ya getirildi.

Atatürk tarafından "Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti" adı verilen orkestra, 1936’dan 1970’li yıllara kadar ünlü yabancı şefler tarafından yönetildi.

1934 yılında Ahmet Adnan Saygun, 1935’de ise Türkiye’de evrensel çoksesli müzik eğitimi veren kurumların programlarını yapmakla görevlendirilen besteci Paul Hindemith’in önerisi ile tanınmış Alman orkestra şefi Dr. Ernst Praetorius orkestranın yöneticiliğine getirildi. Değerli bir orkestra pedagogu olan Praetorius, teknik yönden orkestrayı uluslararası düzeye çıkarttı. Praetorius’un ölümünden sonra orkestrayı uzun yıllar başta Ferit Anlar ve G.E. Lessing olmak üzere pek çok ünlü şef yönetti.

1933 yılında Nasyonal Sosyalistleri protesto amacıyla Weimar Operası’ndaki genel müzik direktörlüğü görevinden istifa eden ve o dönemde Atatürk’ün isteğiyle Türkiye’ye gelen müzik adamları arasında yer alan Praetorius, Beethoven’ın "9. Senfonisi"nin 1946’da Türkiye’deki ilk seslendirilişinde de orkestrayı yönetti.

Bir ameliyat sonrası uykusu sırasında yataktan düşerek ölen Praetorius’un mezarı Ankara’daki Cebeci Asri Mezarlığı’nda bulunuyor. Praetorius’un Anıtkabir’de de bir fotoğrafı yer alıyor.