Türkiye adında bir 'ebru’

Miraç Zeynep Özkartal

İstanbul’a Bizans’tan miras kalan mekanlardan biri olan Binbir Direk Sarnıcı, üzerinde yaşadığımız toprakların derin geçmişini ve zenginliğini vurgulayan bir projeye ev sahipliği yapıyor. Projenin adının “Ebru” olması sizi yanıltmasın. Bu geleneksel sanatın örnekleri yer almıyor burada. Türkiye’de var olan kültürlerin bir ebru yapıtındaki gibi birbirleriyle iç içe dans eden renkler oluşturduğunu fotoğraflar, yazılar ve müzikle anlatıyor “Ebru Projesi”.
Projeye katılanlar su ve kağıdın yaratıcı bir şekilde bir araya getirilmesiyle oluşan ebrunun, aynı anda hem tarihsel akışı hem de 'geçici kalıcılığı’ kavramsallaştırmak için çok uygun bir sembol olduğunu düşünüyor.
Projenin fikir babası ise fotoğrafçı Attila Durak. Sanatçı 2001 yılında başlamış Türkiye’yi dolaşmaya. Altı yıl içinde 1000’e yakın köy ve kasabayı ziyaret edip 20 bine yakın kare çekmiş. Bu çalışmadan ortaya çıkan ise 40 etnik grubun bir araya geldiği bir sergi olmuş. 173 fotoğraftan oluşan ve 20 Temmuz’a kadar Binbir Direk Sarnıcı’nda devam edecek sergi, önümüzdeki aylarda 14 şehrimizi gezecek; gelecek yıldan itibaren de İKSV himayesinde Avrupa’ya açılacak.
Bu projeyle “Türkiye’nin dünden yarına doğru akmakta olan ebrusunun bugününü,  bir anını belgelediğini” söyleyen Attila Durak, fotoğrafladığı insanların yaşamlarını paylaşmış, düğünlerinde dans edip bayramda kurbanlarını kesmiş. Önemle vurguladığı nokta ise şu: “Ben onları tanımlamadım, yalnızca gözlemledim. 'Sen kimsin?’ diye sordum, onlar kendilerini tanımladı.”

Düşünsel yönü de olmalıydı
Görsel malzemesi olan böyle bir konunun bir de düşünsel yönü olması gerektiği fikrinden yola çıkılarak projeye yazılar katılmasına karar verilmiş. Ayşegül Altınay’ın editörlüğünde bir araya gelen, aralarında Sezen Aksu, Ara Güler, Elif Şafak, İshak Alaton ve Murat Belge’nin de bulunduğu 24 yazar ve düşünürün metinleri, ünlü düşünür John Berger’in önsözü ve Durak’ın 300 adet fotoğrafıyla buluşunca ortaya “Ebru” kitabı çıkmış. Kitabın yayıncısı Metis Kitap.
John Berger şöyle diyor kitabın önsözünde: “...Bu kitapta karşıma çıkan her şey gidip Ebru adında tek bir hikâye kişisinde birleşiyor, Ebru bir düşünür, günümüzde yaşlı birinden çok bir çocuk olması muhtemel, Anadolu’yu bir uçtan ötekine yeniden yeniden kat ederken Empedokles okuyan biri, ki Empedokles var olan her şeyin ateş, su, toprak ve hava adlı dört akıllı unsurdan oluştuğunu ve aşkın ya da kavganın önderliğinde, sürekli ya tek olmaya ya da çokluğa doğru bir çaba içinde olduğunu söylemiştir ve işte bunun içindir ki her şey bütün farklılıkları ve benzerlikleri içinde ebediyen var olur ve varoluşları kutlanmalıdır.”
Sergiyle eşzamanlı olarak satışa sunulan kitapta ayrıca Kalan Müzik tarafından derlenen ve müzikal zenginliğimizi yansıtan 21 parçalık bir CD de yer alıyor.

'Ben kimim?’e yanıt
Sergi, kitap ve CD’den oluşan bu projenin amacı, Türkiye’nin kültürel zenginliğine ayna tutarak, “Ben kimim?” sorusuna verilen farklı yanıtların merak, içtenlik, saygı ve anlayış çerçevesinde keşfedilmesine önayak olmak.
Proje ekibi ise, ortak amaçlarını şöyle tanımlıyor:
“Metinlerinden müziğine, finansmanından duyurusuna kadar imece yöntemiyle projeye katılan bizlerin ortak ümidi, 'Ebru’nun, kültürel politika tartışmalarına yapıcı bir bakış açısı getirebilmesi, fotoğraflar ve öykülerdeki içtenliğin gönüllerimizi açarak bizi birbirimize bağlayan asıl bağın insanlığımız olduğunu hatırlatarak yakınlaştırması.”

24 YAZAR VAR
Aralarında Sezen Aksu, Ara Güler,
Elif Şafak, İshak Alaton ve Murat Belge’nin de bulunduğu 24 yazar ve düşünürün metinleri, ünlü düşünür John Berger’in önsözü ve Durak’ın
300 adet fotoğrafıyla buluşunca ortaya “Ebru” kitabı çıkmış. Kitabın yayıncısı Metis
Kitap.