İşte alçakgönüllü olmak mümkün mü?

ÇAĞDAŞ ERTUNA

Milliyet Gazetesi Yazarı cagdas.ertuna@milliyet.com.tr

 ‘’Sen benim kim olduğumu biliyor musun?” Sosyal hayatta da, ne yazık ki iş hayatında da, zaman zaman duyduğumuz bir cümle ya da davranış modeli bu. Global bir otel ve restoran zincirinin kurucusundan bu cümleyle ilgili bir anekdot dinlemiştim. Her zamanki kalabalık açılış gecelerinden birinde kapıdaki kuyruğun önüne geçmek isteyen ve kendini son derece önemli zanneden biri, görevliye “Sen benim kim olduğumu biliyor musun?” der. Görevli ise kuyrukta bekleyen kalabalığa seslenir, “Bu adamın kim olduğunu bilen var mı?” Hemen ardından da ekler: “Kendi unutmuş da...” Görevli kendisiyle küstahça konuşan kişiyi böylece kapıdan çevirir çünkü tüm personele bu inisiyatifi almalarını sağlayan bir eğitim verilmiştir. Tabii her şirket kültürü böyle olmuyor. Sosyal hayatta da iş hayatında da alçakgönüllülük çok önemli ama fazla tevazu karşısında da çevrenizdekiler tarafından ciddiye alınma potansiyeli ne yazık ki düşüyor. Boşuna “Fazla tevazu vasattan nasihat dinletir” denilmiyor.

3 ayrı örneği var

İş hayatıyla ilgili son dönemlerde tekrar tekrar okumak istediğim yazılardan biri Harvard Business Review’da 2018’de yayımlanan “Alçakgönüllülük Bu Kadar Önemliyse, Liderler Neden Bu Kadar Kibirli?” başlıklı yazı. “Egonun dikkat çektiği ama alçakgönüllülüğün sonuç aldığı bir dünyada yaşıyoruz. Kibirin manşetlere çıktığı, ancak alçakgönüllülüğün fark yarattığı yer. Bu, liderler veya aday liderler olarak hepimizin kendi sorularımızla karşı karşıya kaldığı anlamına gelir: Alçakgönüllü kalabilecek kadar kendimizden emin miyiz? Tüm cevaplara sahip olmadığımızı kabul edecek kadar güçlü müyüz?” diye soruyor Bill Taylor yazıda. MIT Sloan School of Management’ta uzun yıllar profesör olarak görev yapan Edgar Schein’ın ‘Humble Inquiry’ (Mütevazı Talep) başlıklı kitabından örnekler de veriyor. Alçakgönüllülüğü 3’e ayırıyor: Birincisi sosyal hayatın parçası olan “yaşlıların ve ileri gelenlerin yanında hissettiğimiz alçakgönüllülük”. İkincisi, profesyonel hayatın parçası olan “başarılarıyla bizi büyüleyenlerin karşısında hissettiğimiz alçakgönüllülük”. Üçüncüsü ise iş hayatında liderler için en çok geçerli olan “şimdi ve burada alçakgönüllülük”. İşte bu, hedefi başarmak için karşısındakine o anda geçici olarak muhtaç olma durumu olarak özetlenebilir aslında. Wall Street Journal’da yayınlanan “En İyi Patronlar Mütevazı Patronlardır” başlıklı makaleden de örnekler veriyor. Makale, alçakgönüllü liderlerin ekiplerinde yakın ekip çalışmasına, hızlı öğrenmeye ve yüksek performansa ilham verdiğini savunuyor.

Hepsi birden olur mu?

Evet, samimiyet, alçakgönüllülük, adalet, doğruluk ve gösterişsizlik gibi kişilik özellikleri çok önemli. Ama ne yazık ki iş hayatındaki liderlere baktığımızda görüyoruz, daha çok görünür olmak ve hatta zaman zaman küstah olmak iş hayatında daha çok başarıyla özdeşleştirilebiliyor. “Mütevazı liderlerin aslında kibirli liderlerden daha iyi performans gösterdiğine dair bu kadar çok kanıt varken, her düzeydeki liderler için ofis kapısında egolarını kontrol etmek neden bu kadar zor?” sorusuna cevap aranıyor. Aslında belki de hem alçakgönüllü, hem çalışkan ve hırslı olunamaz diye düşünülüyor. Oysa hepsinin birden olması da pekala mümkün. İş hayatında geleceğe baktığımızda, özellikle yeni jenerasyonlarda şirketlerin de liderlerin de iyi amaçlarının olması nasıl öne çıkıyorsa, alçakgönüllülük de öne çıkacak. Sadece görüntüde olsa bile.