Turist mıknatısı Barcelona

SERKAN ARMAN- Türk turistlerin yurt dışı seyahatlerinin gözde ülkelerinden biri İspanya. İspanya içinde Türk turistleri adeta mıknatıs gibi çeken şehir ise Barselona... İspanyol İstatistik Kurumu INE’nin rakamları, Türk turistlerin ilgisinin yıllar içindeki artışını çarpıcı biçimde gösteriyor.

Pandemi sonrasına denk gelen 2021 yılında İspanya’ya giden Türk turist sayısı 139 bin 427 iken, rakam 2022’de 280 bin 151, 2023’te 340 bin 906 ve 2024’te ise tam 612 bin 54 olmuş. Yine istatistiklere göre İspanya’ya giden Türk turistlerin yüzde 40’ı Barselona’yı ziyaret ediyor.

Turistik bir gezi için yolumuzun düştüğü Barselona sokaklarında kulağımıza neredeyse iki adımda bir çalınan Türkçe konuşmalar tabii hoş bir sürprizdi. Hem turistik, hem de gayrimenkul edinimi açısından Türklerin giderek artan ilgisine mazhar olan Barselona’nın sırrı nedir diye merak etmeden duramadık. Turizm şehri Barselona’nın ruhunu en çok kim temsil ediyor diye düşününce aklımıza gelen ilk isim şehre vurduğu sayısız damgayla Katalan mimar Antoni Gaudi oldu.

Tabii bir diğer dev isim, 20. yüzyılın en büyük sanatçılarından Pablo Picasso’nun kariyeri Paris’te zirve yapsa da 14 yaşından 23 yaşına kadar Barselona’da geçirdiği yıllar hayatını biçimlendirmiş. Ancak Gaudi’nin bir renk ve doku cümbüşü olan organik mimarisi hemen herkesi büyülemeye devam ediyor.

Barselona’nın Avrupa sanat akımı Art Nouveau'ya katkısının adı 'Modernisme'. Bu organik stil 1888’den 1906’ya kadar sürmüş ve Antoni Gaudi bu akıma Mağrip’ten Çin’e birçok kültürden beslenen parlak rengini ve dalgalı kıvrımlarını eklemiş. Turisme de Barcelona’dan edindiğimiz bilgiler ışığında neredeyse tamamen Barselona’da çalışan ve kariyerinin büyük bir kısmını Sagrada Familia’ya adayan Antoni Gaudi’nin başlıca eserlerine yakından bakalım...

Gaudi hayatını adadı: Sagrada Familia

Gaudi’nin şaheseri, Barselona’nın kalbinin attığı Katalunya Meydanı’nın 2.5 kilometre kuzeyindeki Eixample’de hâlâ tamamlanmayı bekliyor. Gaudi, 1883’ten 1926’da bir tramvay çarpması sonucu olan ölümüne kadar tam 43 yıl boyunca Sagrada Familia (Kutsal Aile Kilisesi) üzerinde çalıştı. Neredeyse bir asır sonra, Barselona Gaudi’nin tasarımlarını hayata geçirmek için çalışmaya devam ediyor.

Şehrin simgesi olan Sagrada Familia tamamlandığında, 18 kuleli olacak. Kompleksin tam ortasında denizden bile görülebilen 170 metrelik İsa kulesi yer alacak. Ağaç gövdeleri gibi 56 sütunlu iç mekân ise dallar, yapraklar ve başlıklarla adeta çiçekler içinde bir orman. Sagrada Familia’nın 2026 yılında tamamlanması planlanıyor. Ancak yapıya son şeklini verecek çalışmaların 2034’e kadar sürmesi bekleniyor. Antoni Gaudi’nin son istirahatgâhı da kilisenin mezar bölümüne yer alıyor.

Patronun evi: Güell Sarayı

1885 yılında Barselona hummalı bir şekilde şehirlerin boy gösterisi olan Dünya Fuarı’na hazırlanıyor. Antoni Gaudi’nin yazlık evinde yaptığı işi beğenen sanayici Eusebi Güell de bu hareketli dönemde Barselona’nın ünlü caddesi Rambla yakınında yaptıracağı evi için  34 yaşındaki mimarla anlaşıyor. İspanyol şair Lorca’nın 1.2 kilometrelik Rambla için “Dünyada hiç bitmesini istemediğim tek sokak” dediği söyleniyor. Arapça kum kelimesiyle bağlantılı olan Rambla ismi burada zamanında akan bir ırmaktan yadigar. Zaten yerdeki dalgalı mozaik de bir zamanlar altta akan nehri simgeliyor. Güell’in evinin dışı ciddi ama içi renkli. Ev ortada upuzun tavanlı bir merkez salon etrafında şekillendiriyor. Güell evde 20 yıl yaşıyor. Sonra Park Güell’deki eve taşınıyor. 1945’te çocukları evi belediyeye satıyor. Kapıda yeniden doğuşu simgeleyen demirden bir zümrüdüanka kuşu kanatlarını açmış. Ana salonda sosyal buluşmalar, dini seromoniler yapılıyor. Gaudi salonun kubbesi için Ayasofya’dan esinlenmiş olabilir. Bacalar ise trencadis denen rengarenk kırık seramik sanatıyla süslü.

Ütopik fikir

Park Güell başarılı olamamış bir ‘site’ girişimi... Eusebi Güell sanayileşmenin dini değerleri ve Katalan geleneklerini aşındırdığını düşünüyor. Bu bağlamda Gaudi’ye sanayi toplumuna geleneksel değerleri geri kazandıracağını umduğu bir 'bahçe şehir' modeli ısmarlıyor. Gaudi araziyi doğadan ilham alan bir şekilde tasarlıyor ama zengin kesim projeye çok ilgi göstermiyor. 60 evlik projede sadece 2 ev yapılabilmiş. 1. Dünya Savaşı’nın patlak verdiği 1914’te de öylece kalmış. Bugün bir park olarak gezilen Park Güell’in en önemli simgesi trencadis adı verilen ‘kaotik mozaik’ kaplı bir semenderimsi ejderha heykeli...

Renovasyon sanatı: Casa Battlo

20. yüzyıl başlarında Passeig de Gracia en zenginlerin evleriyle güç gösterisine sahne olan bir cadde. 1903 yılında sanayici Josep Battlo 1877’de satın aldığı evi etkileyici bir hale getirmesi için Gaudi’nin kapısını çalar. Sonuçta Gaudi’nin tasarladığı her şey gibi, büyük bir sanat eseri ortaya çıkar. Evin kemikli yüzü ön planda olsa da bir ejderha sırtına benzeyen çatısı daha ünlü. Tepede bir haçla sonlanan çatıda Katalonya’nın koruyucu azizi kabul edilen Kapadokyalı Aya Yorgi’nin ejderhanın sırtına saplanmış mızrağını gören çok...

Son özel iş: Taş Ocağı

Gaudi’nin en ünlü eserlerinden Casa Mila yine Passeig de Gracia üzerinde. Boğa güreşi arenası sahibi Pere Mila i Camps yaptırdığı için Casa Mila dense de, kayalık cephesi nedeniyle La Pedrera (Taş Ocağı) adıyla anılıyor. Şövalye misali 30 baca en çok dikkat çeken tasarımlardan. Hatta George Lucas’ın Darth Vader kaskı için ilhamını bu bacalardan aldığı söyleniyor.