Buyurun "Ilısu Barajı Harikalar Kumpanyası"na

Buyurun "Ilısu Barajı Harikalar Kumpanyası"na
Eski komedyen, yeni aktivist Mark Thomas, İngiltere’yi turluyor ve Türkiye’deki Ilısu ve Hasankeyf projelerine karşı çıkışını anlatıyor
LONDRA

Eğlence, ekonomik gelişme ve sulama pek birbiriyle bağdaşmıyor ama "eski komik-yeni aktivist" Mark Thomas adlı İngiliz stand-up’çı, İngiliz hükümeti Ilısu Barajı’nın devamına mali destek verip vermeme konusunda karar verirken İngiltere’yi turlayıp, Türkiye’deki Ilısu ve Hasankeyf projelerine niçin karşı çıktığını anlatıyor halkına bir saatlik oyunuyla. (Gerçi İngiltere geçtiğimiz günlerde bu konudaki olumsuz kararını açıkladı ama Thomas’ın oyunu aralık ayı sonuna kadar sürecek.)
"Baraj Basanlar ve Kalıntı Hikayeleri" adlı oyunu ile dünyayı kurtarmaya çalışan komedyen Mark Thomas, Londra’da dört ay evvel yapılan galasında "İnsanların bu konudan etkilenmelerini ve bir şeyler yapabileceklerini bilmelerini istiyorum" demişti.
Mark Thomas klasik anlamda bir stand-up’çı değil. 1980’lerde komedi dünyasında adını duyuran Thomas olağanüstü bir değişim geçirir. TV’deki komedi programında milletvekillerinin aptallıklarını ortaya koymakta çok başarılı olur. Zamanla siyasi partilere değil, yalnızca politikaya önem veren bir sathi görüşün varlığını keşfeder ve oyunlarında iş dünyasının içindeki fesatlık ve ikiyüzlülüğü ortaya koymaya çalışır. Milletlerarası bir silah pazarında, hakları çiğneyen ve işkence taraftarı tutumlar sergileyen bazı temsilcilerin bu sinsi düşüncelerini itiraf etmelerini sağlar örneğin. İngiltere’nin en saygıdeğer politik dergisi olan New Statesman’da iki haftada bir yazı yazıyor ve şimdilerin Thomas’ı dokuz sene evvel Perrier ödülüne aday gösterilen Thomas’tan çok farklı, Perrier şirketinin üçüncü dünya ülkelerindeki faaliyetlerine karşı yürütülen kampanyanın da başını çekiyor.

Mark Thomas normal komediden politik formasyona ne zaman geçiş yaptığını tam anımsamıyor ama komedinin kitleler üzerindeki etki potansiyelinin her zaman farkında olduğunu, politik görüşleri ile hep kitleleri dürtüklemek istediğini söyleyerek "Bu oyunla bu arzumu gerçekleştirdim" diyor.
"Baraj Basanlar ve Kalıntı Hikayeleri" adlı oyunun amacı güldürmek değil, komik sergilemelerle çok eski bir Kürt köyünde yaşayan insanların yaşam biçimlerini sürdürebilme çabalarını ortaya koyan bir kampanyaya destek vermek. Thomas’a göre, bu kampanya 25 bin Kürtün topraklarını ve yaşam biçimlerini sular altına gömmeyi planlayan bir projeye karşı.
Thomas, İngiliz hükümetinin bu konudaki umursamazlığını ortaya koymayı amaçladığını savunuyor. Ama bütün bunlar ünlü komedyenin arkadaşlarıyla birlikte baraj projesinin müteahhidi İngiliz Balfour Beatty şirketinin senelik hissedarlar toplantısını basmaları veya Ticaret Bakanlığı üst düzey yetkilisi Patricia Hewitt ile bu konuda telefon görüşmesi yapılırken, tiyatro salonundan yükselen seyircilerin kahkahalarını ve alkışlarını bakana dinletmesini haklı kılmıyor tabii. Pek çok kişi tarafından bunlar sanatın sorumluluk alanını aşan eylemler olarak yorumlanıyor.
Thomas’ın bu yeni oyunundan sonra daha politik olduğu için onu daha az komik bulanlar da var. Thomas bu görüşleri "kitleleri etkilemek için ödenen küçük bir bedel" olarak tanımlıyor. Kendisini bir dinozor olarak tanımlayan bir kritiğe de "Politik komedinin hiçbir zaman ölmeyeceğini düşünüyorum. Benimle aynı fikirde değil misiniz yoksa?" cevabını veriyor. Thomas bunun, onun için bir iş olmadığını, bir saplantı olduğunu da belirtiyor. Kürt mesai arkadaşları için "Kampanyada çalışan Kürtlerle çok güzel arkadaşlıklarım var. Hikayelerini anlatabilme hakkını kazanmam gerek. Onları sükutu hayale uğratırsam önce kendi gözümden düşerim" diyor.
Oyununa başlamadan önce İngiliz hükümetinin vereceği karara uygun olarak oyunun içeriğinde değişiklikler yapabileceğini, böylece onu değişen şartlara uydurarak monotonluktan kurtarıp güncelleştireceğini belirten sanatçı Belfor Betty’nin baraj projesinden çekilmesi kararının ardından gerçekten de oyununda değişiklikler yaptı. Thomas, uygulamayı durdurma kararının alınmasının kendisinin de içinde olduğu kampanyanın başarısı olduğunu düşünüyor olmalı. Gerçi bu konuda henüz son sözünü söylemiş değil. Ama ona göre kararın geri çekilmesi oyunun gerekliliğini ortadan kaldırmıyor çünkü dünya Ilısu benzeri pek çok proje için hâlâ çeşitli köşelerde yapılan kulislere sahne oluyor.
Mark Thomas bu tür projeleri sahne şovlarına taşımasının nedenini açıklarken de "Başladığım ile vardığım nokta garip ve çelişkili. Ama her zaman böyle oldu benim için. Bütün hayatım boyunca bu hisle beraber yaşadım. Ben buraya nasıl geldim? Hasankeyf’in köy kahvesinde bir gün bir adama rastladım ve kaç yaşında olduğunu sordum. Gözleri dolarak ‘28’ dedi. Yaşadığı berbat bir hayattan dolayı 50’sinde gösterdiğini pekala biliyordu. Galiba bu sorunun cevabını böyle anlarda buluyorum" diyor.




PAZAR