İyilerin dostu Teksas ve Tommiks şehre döndü

Seyhan Akıncı - Çizgilerin o çocuksu ve bir o kadar güçlü dünyası için bir kez daha Kadıköy’deki Karikatür Evi’ndeyiz... Heyecanımız yüksek. Duvarları süsleyenler Teksas’la Tommiks ne de olsa! Karikatür Evi’nin üst katında yer alan sergiyi dolaşırken Milliyet gazetesi ibaresini görüyorum eserlerin altında. Dün 75. yaşını kutlayan Milliyet’in onca yıla sığdırdıkları yüzümü gülümsetiyor. İtalyan çizerler Giovanni Sinchetto, Dario Guzzon ve Pietro Sartoris tarafından kurulan Esse Gesse çizgi roman ajansı tarafından yaratılan ve ülkemizde 1955-1956 yıllarında Ceylan Yayınları tarafından yayımlanmaya başlanan Teksas ve Tommiks’i okurlarla buluşturan yayınlardan biri de Milliyet’ti. Hafta sonları sinema önlerinde buluşulup değiş- tokuşu edilen, Yeşilçam’da gördüğümüz gibi ders kitaplarının arasında okunan kahramanlarımız bugün tutkunları sayesinde teknolojiye direniyor. Çizgi roman ya da âdeta eş anlamlısı Teksas-Tommiks ile büyüyen kuşakları heyecanlandıran sergi 1 Haziran’a dek Kadıköy Belediyesi’ndeki Karikatür Evi’nde görülebilecek. Çizgi Roman Okurları Derneği’nin arşivinden çok özel kapakları bir araya getiren sergiyi Çizgi Roman Okurları Derneği Başkan Yardımcısı Savaş Okutan, Çizgi Roman Okurları Derneği Kurucu Üyesi Güngör Uzun, koleksiyoner Emre Demirkol, Çizgi Roman Okurları Derneği Başkan Yardımcısı Hüsnü Çoruk ve Cemil Hazman ile konuştuk.

Savaş Okutan: “Dünyaya açılan kapılardı” 

Çizgi romanlarla tanışıklığım öğretmen olan babamın görev yaptığı Artvin’in Borçka ilçesinde 1969’da bana aldığı bir Tom Braks ile başladı. Sonrasındaysa bugüne değin süren bir çizgi roman tutkusu başladı. Çizgi romanlar çocukluğumda dünyanın her tarafına açılan kapılardı benim için. Amerika’nın vahşi batısı, Afrika’nın balta girmemiş ormanları ya da uzayda bir gezegenden bir başkasına gidebilmek çizgi romanlar sayesinde mümkün olabiliyordu. Bunun yanında hayaller kurmamı, kendimi çizgi roman kahramanları yerine koymamı sağlıyordu. Ayrıca doğal olarak okuma aşkımı da artırıyordu. Teksas okurken Profesör ve Rodi’nin komik hâllerine gülerken, Çelik Blek gibi güçlü olmayı istiyordum. Tommiks okurken Yüzbaşı Tom Miks gibi attığını vuran düzgün karakterli iyi bir savaşçı oluyordum. Çocukluğumun en büyük eğlencesi bugün nostaljik duygularla geçmişten anılar sunuyor bana. Bu seriye ait kitaplığımdaki en eski dergi 1972 tarihli, 125 kuruş fiyatlı bir Teksas fasikülü.

Güngör Uzun: “Teksas ve Tommiks’in yeri hep başka oldu” 

Çizgi romanla ilk tanışmam ilkokulu bitirip Beyoğlu’na taşındığımız 1975 yılında gerçekleşti. Birçok çizgi roman çeşidi olmasına rağmen Teksas-Tommiks o yıllarda çizgi romanların genel adıydı. Fakat gene de en çok Teksas ve Tommiks çizgi romanlarını diğerlerinden daha fazla okurduk. Sanırım yaş grubumuza daha çok hitap ediyordu. Okurken kendimizi Çelik Blek ve en çok da Yüzbaşı Tom’un yerine koyardık. Tommiks’in düşmanlarını öldürmeyip elindeki silaha ateş ederek saf dışı bırakması çok hoşuma giderdi. 

Şu anda 61 yaşındayım ve çok çeşitli çizgi romanları okuyup elimden geldiğince biriktiriyorum. Şimdiki çizgi roman kahramanlarım değişse de Teksas ve Tommiks’in yeri hep başka oldu. Kitaplığımda Tay Yayınları’nın Teksas ve Tommiks serileri olup en eski sayısı Ceylan Yayınları’nın 4 Ekim 1982 tarihli 17. Teksas sayısı. 

Emre Demirkol: “Harika çocukluk günlerimiz aklıma geliyor” 

Uzun yıllardır ülkemizde ve yurt dışında yayımlanan çizgi romanlar üzerine bir koleksiyon tutkum var. Teksas ve Tommiks denince ‘80’li yılların başında geçen harika çocukluk günlerimiz aklıma geliyor. Bakkal vitrinlerini süsleyen, albenili kapaklarıyla hayal gücümüzü devreye sokan, âdeta sihirli kitaplardı. Sadece okumakla kalmaz, onları aramızda değişir, oyun malzemesi olarak kullanırdık. Bu sayede birçok yeni arkadaş edindik. Kitaplarda anlatılan kahramanlık hikâyeleri, dünyayı tanımamıza, kendi ahlaki bilincimizin oluşmasına büyük katkılar sağladı. Özellikle İtalyan menşeli Teksas ve Tommiks serileri; içinde barındırdığı mizahi anlayışı, sinematografik anlatım biçimi ve hep iyilerin kazandığı, kötülerin cezalandırıldığı bir dünya sunması ile bizdeki hakkaniyet anlayışını çok olumlu yönde besledi. Fırsat buldukça bu kitapların 1950’li yıllardaki İtalyanca orijinal basımlarını toplamaya çalıştım. O yıllardan bu yana onlarca nesil bu albümleri Türkçe okuma şansına erişti, bir dönem her kırtasiye ve gazete bayisinde bulunabilen bu albümler, bugün sadece sınırlı sayıda satış noktasından tedarik edilebiliyor, tüm basılı yayınlarda olduğu gibi bu tarz yayınlar gençler üzerinde bir heyecan yaratmıyor. Umarım bu sanata olan ilgi kaybolmadan devam eder. 

Hüsnü Çoruk: “Macera ve dostluk bir arada”

Düzenlediğimiz serginin konusu Teksas ve Tommiks; çizgi roman sanatına bir anlamda isimlerini vermiş, bu sanat dalının ülkemizde bu ikili isimle anılmasını sağlamış iki çizgi karakter. Toplumun çizgi romanlara bakışının bir sonucu olarak üretimleri ve satışa çıkarılış dönemleri için genellikle yaz aylarında onlarla birlikte olurduk. Ortak dostlarımızdı. Biri Yunan asıllı üç İtalyan arkadaşın birlikteliğinden doğdu Esse Gesse. Sartoris, Guzzon ve Sinchetto isimlerinin baş harflerinden oluşan bu grupla önce Kinova sonra Tommiks ve Teksas’ı daha sonra da Tom Braks ve asıl olarak Kaptan Swing’i yarattılar. İlk iki sanatçı öğretmenlikten geldiklerinden bu çizgi romanlarda maceraların içine dostluk kavramını kattılar. Bunu yan karakterlerin mizahi durumları sayesinde başardılar. Amerika tarihinde geçen Western türündeki çizgi romanlarda Teksas’ta bir ulusun özgür olması kavramı çok önemlidir. O dönem okul çocuklarının derslerini engelliyor diye eleştirilen bu çizgi romanlar çoğumuzun görüşüne göre bizlere adalet, dürüstlük, sevgi gibi kavramları öğretti. Şiddet ve Amerikan milliyetçiliği gibi unsurlar da çok eleştirildi. Ancak hemen sonra oluşan çizgi romanda tarihi kahramanlık türünün örnekleri Karaoğlan ve türevlerinde şiddetin çok çok daha fazla olduğu görülecektir. 

Cemil Hazman: “Hayal gücümüzü geliştirdi” 

57 yaşındayım. İşyeri hekimi olarak çalışıyorum. Çizgi romanlarla ilkokul yıllarında tanıştım. Zaman zaman farklı tarzlara geçsem veya küçük aralar versem de çizgiden hiç kopmadım. Son yıllarda çizgi roman sevenler dijital ortamlarda da bir araya gelip bilgilerini paylaşma imkânına sahip artık. 10 yıl kadar önce forumlar, bloglar aracılığıyla tanışan, sonrasında bir araya gelmeye başlayan büyüklerimizin öncülüğünde Çizgi Roman Okurları Derneği’ni kurduk. Dernek olarak birçok aktivite gerçekleştirdik. Yazarlar, çizerler, okurlar birçok kez bir araya geldi. Bu da kültür dünyamız için önemli katkılar anlamına geliyor. Bu noktada Teksas-Tommiks konusuna dönersek, çocuk yaşlarımda o kitaplar benim için bir macera dünyasıydı. Onları okuduğum sürece yaşadığım yerden çıkıp yeni dünyalara yolculuk yapıyordum. Doğruluk, cesaret, iyilerin kazanabileceği dünyaları bize gösteriyorlardı. Hayal gücümüzü geliştirdiğini düşünüyorum bu çizgi romanların. Bu yüzden hâlâ okuyorum, okuyoruz. Kitapları ve onlar aracılığıyla dünyayı, hayatı tartışıyoruz... Kitaplığımda çok eski baskı Teksas-Tommiks kalmadı maalesef birkaç tane gazete ilavesi olarak verilmiş nüsha var sadece. Daha çok grafik roman tarzında, kurgusal olmayan ya da realist denecek türlerde çizgi romanlar okuyorum son yıllarda.