Sinemanın samurayları

6 Şubatta gösterime girecek olan ve başrolünü Tom Cruiseun oynadığı "The Last Samurai / Son Samuray". Zamanında onuru ve ülkesi uğruna savaşlara katılan Cruise için, dünyanın da değişmesiyle fedakarlık, cesaret, onur, savaş gibi kavramlar artık çok uzakta görünüyor. Bu arada imparatorluğu için mücadele eden savaşçıların son lideri Katsumo da durumdan mustarip ama savaşmadan hiçbir şeyi kabullenmeye razı değil. İkisinin yolları kesiştiğinde Tom Cruiseun samuray olma yolunda nasıl ilerlediğini görüyoruz. Japon tarihinde 1185-1867 yılları arasında hatırı sayılır bir rol oynayan samuraylar sinemayı beslemeye devam ediyorlar. En yeni samuray filmi, Türkiyede Samuray dediğimizde aklımıza gelen filmlerden biri de "Crying Freeman / Samurayın Gözyaşları". Her yeri dövmelerle kaplı Mark Dacascos işlediği cinayetlerden sonra pişmanlık gözyaşları döken bir samuray. Ve bu filmde bir yandan aşk yaşarken bir yandan da yakuzalara karşı savaşıyor.Son dönem filmlerinden "Zatoichi"de ise Amerikalıların ve Avrupalıların adını ezberleyebildiği birkaç Japondan biri, Takeshi Kitano, hayatını kumarla kazanan biri gibi görünen ama aslında efsanevi bir kılıç ustası olan kör Zatoichiyi canlandırıyor. Filmin senaristi de yönetmeni de kendisi. Ülkemizde yeni gösterime giren "Kill Bill Volume 1"de de Uma Thurman, ünlü Hattori Hanzo kılıcı için gerçek yaşamda kendisini eğiten Sonny Chibaya gidiyor. Kılıç hazırlanırken de ikinci filmde göreceğimiz gibi eğitim alıyor. Tarantinonun samuray filmlerinden özenerek çektiği sahnelerde kılıcını ustalıkla kullanan Thurman, karşısına çıkanı doğruyor. En bildik samuray filmi ise ünlü yönetmen Akira Kurosawanın "Seven Samurai / Yedi Samuray"ı. 1954 yılı yapımı filmde başrolde Takashi Shimura ve perdenin ünlü samuraylarından Toshiro Mifune var. Yedi işsiz samurayın haydutların tehdidi altındaki kasaba halkı tarafından parayla tutulmasını anlatan film bir klasik. Sonrasında benzerleri çekilen filmin en önemli uyarlaması western tarzında olan "Magnificent Seven / Muhteşem Yedili". 1960 yılı yapımı bu film, kasabayı koruyan silahşörleri canlandıran Yul Brynner, Steve McQueen, James Coburn ve Charles Bronsonın yıldızlaşmalarını sağlamıştı. Perdenin son dönem kılıç ustaları 2002 yılı yapımı "The Twilight Samurai" ise farklı bir samuray filmi. Son dönemlerinde yoksul düşen, yemek bile bulamayan kılıç ustalarını anlatıyor. Yoci Yamadanın filminde kahraman, karısının cenazesini kaldırmak için kılıcını satıyor. Ülkemizde yaşayanlar için tüm bunlardan çok daha ünlü bir yapım var ki, o da "Shogun". Richard Chamberlainin başrolde olduğu ve televizyonlarımızda 1980li senelerde yayınlanan dizide Chamberlain, John Blackthorne isimli İngiliz gemi kaptanını canlandırıyor. Blackthorne kendini Japonların en güçlü iki adamının savaşının ortasında bulunca tabii ki kılıç kuşanmayı, kullanmayı öğreniyor. "Shogun"u unutmak mümkün değil Samuray, kimono üzerine dökümlü etek benzeri bir pantolon ve kısa, bol bir gömlek giyer. Biri uzun, biri kısa iki kılıç belinde sallanır. Kafasının tepesi kazınır, iki yanda ve arkada kalan saçlarla gösterişli bir topuz yapılır. Samuray düzinelerce düşmanını kılıçtan geçiren bir kılıç ustasıdır. Samurayları tanıyalım Samuraylar savaş hatırası olarak düşmanlarının kellelerini kesip saklarlardı. Sonra bu kelleleri generale savaş hatırası olarak sunarlar ve general de savaşçıyı terfi ettirir, mağlup beyliğin topraklarından verir ya da altınla ödüllendirirdi. Savaş hatırası kelleler Tarihte samuraylar ilk kez 10uncu yüzyılda Kyotodaki imparatorluk sarayının muhafızları ve yerel ağaların silahlı muhafızları olarak yer aldı. Georgia Üniversitesinden samuray uzmanı, tarihçi Karl Friday, "İlk samuraylar eğitilmiş ve silahlandırılmış kiralık askerlerdi" diyor. Önce kiralık askerlerdi Yenik samuray tutsak düşmenin onursuzluğundan kurtulmak için harakiri yapardı. Yani karnına kılıç saplayarak, bağırsaklarını deşme yoluyla intihar ederdi. İnsanın karnını deşip yavaş yavaş ölmesi çok acı verdiği için samuraylar kendini bıçakladığı anda kafasını uçuracak bir yardımcı görevlendirmeye başladılar. Harakiri canlarını çok yaktı Klasik bir Japon kılıcının belirleyici özelliği kavisi ve çoğunlukla dalgalı olan hamon adlı sınırıdır. Uzmanlar katananın dünyanın en iyi savaş kılıcı olduğunu düşünüyor. En iyi kılıç: Katana Tarihi Japon kılıç yapım sanatı, müttefiklerin ülkede el koydukları yaklaşık 5 milyon kılıcı ortadan kaldırdıkları ve yenilerinin üretilmesini yasakladıkları II. Dünya Savaşının ardından hemen hemen yok oldu. 1953 yılında kılıç bulundurma yasağı kaldırıldı. Bu sanat zengin koleksiyoncuların da katkısıyla yeniden canlandı. Amerikalılar 5 milyon kılıcı yok etti Koleksiyoncular yeni yapılmış bir samuray kılıcına 35 bin dolar ödeyebiliyor. Tokyoda bulunan Japon Kılıç Müzesindeki 600 yıllık samuray kılıcının değeri 85 bin dolar. Bir samuray kılıcı 35 bin dolar Milyonlarca Japon öğrenci beden eğitimi programının bir parçası olarak hâlâ kılıç kuşanma (kendo), okçuluk (kyudo) ve silahsız dövüş (jiujitsu) gibi klasik savaş becerilerini öğreniyor. National Geographic Türkiyenin ocak sayısından derlenmiştir. Beden eğitiminde kılıç