Che neden intihar etti?

Ama biz onu daha çok polisiye roman yazarı olarak tanıyoruz. Markaris, polisiyeye ilk kez, Yunan televizyonunda üç yıl kesintisiz oynayan "Bir Cinayet Anatomisi" adlı dizinin senaristi olarak bulaştı. Sonra da, Komiser Haritos'un kahramanı olduğu, "Gece Bülteni" ve "Alan Savunması" adlı romanları kaleme aldı. Panayot Abacı'nın çevirdiği "Gece Bülteni" (Doğan Kitap), yasadışı organ ve çocuk ticareti üzerine kurulmuştu. Devletle sıkı fıkı ilişkileri olan Yunan medyası, özellikle sansasyon meraklısı TV habercileri de en ön plandaydı. Can Yayınları'ndan çıkan ikinci kitap "Alan Savunması"nda ise futbol dünyasının karanlık yanı ile karşı karşıya kaldık (Çev: Saadet Özen). Aslında yabancımız değil. Her şeyden önce, Heybeliada doğumlu. Petros Markaris, ekonomi eğitiminin ardından, 1965 yılında yazdığı "Ali Reco'nun Öyküsü"yle edebiyat dünyasına dahil oldu. Sonraları, daha çok oyun yazarı ("Kral İbu'nun Destanı", "Atlar") ve senarist olarak tanındı. Theodoros Angelopulos'un "1936 Günleri", "Büyük İskender", "Leyleğin Geciken Adımı", "Ulysse'in Bakışı", "Sonsuzluk ve Bir Gün", "Ağlayan Çayır" filmlerinin senaryolarını yazdı. Türk sinemasına da bu açıdan kısmi bir katılımı var. Yeşim Ustaoğlu'nun son filmi "Bulutları Beklerken"in senaryosunda yönetmenle birlikte imzası var. Kitaplarını imzalamak, Haldun Taner sempozyumuna katılmak gibi çeşitli vesilelerle İstanbul'a da gelip gidiyor. Kısa süre önce de, gene Kostas Haritos'un başrolünde olduğu "Che İntihar Etti / Tse Aftoktonise" Türkçeye kazandırıldı. Can Yayınları, Petros Markaris polisiyelerine devam kararı almış, çok şükür. Ogün Duman'ın çevirdiği "Che İntihar Etti", ilk iki kitaptakinden bambaşka bir dünyada at oynatıyor. Cunta döneminde faşizme karşı çıkmış, acı çekmiş, işkence görmüş, ama sonra bir şekilde servete kavuşmuş eski solcular, birer birer halk huzurunda intihar etmeye başlıyor. İlk intihar olayı da, büyük iş adamı, sabık devrimci Yason Favieros tarafından gerçekleştiriliyor. Haritos daha önceki bir soruşturma sırasında hastanelik olduğu için, önce müstakbel damadı doktor Fanis'in bakımı, sonra da her şeye karışan, her şeyi bilen karısı Adriani'nin yakın koruması altında. Yerini, aptal polis Yanutsos'a kaptırdı kaptıracak durumda. Hatta, önceki kitaplarda pek sevmediğimiz amiri Gikas da işin ciddiyetinin farkında ve kıymetli sekreteri Kula'yı, gayrıresmi bir araştırma yapsın diye, Haritos'un yanına vermiş. Özellikle "Gece Bülteni"nde durmadan kapıştıkları, polisleri hakir gören kıdemli TV muhabiri Sotiropulos bile ona yardım ediyor.Kostas Haritos, Ruth Rendell'in Wexford'u, Donna Leon'un Brunetti'si gibi (hatta Martin Beck ile büyük Maigret'yi de bu listeye dahil edebiliriz), kendi halinde bir adam. Herhangi bir iptilası yok, şiddete başvurmayı sevmiyor, kadın-kız peşinde koşmuyor. Eski solcuların intiharı Wexford ile Brunetti'den tek farkı, bu ikisinin mutlu birer evlilikleri olması. Kostas ise, eh, nankörlük etmemek gerek, idare ediyor işte. Kızı Katerina'ya büyük bir sevgiyle bağlı. Karısı Adriani onun gidişatından memnun değil, evin hakimi olma yolunda her tür girişimde bulunma fırsatını da hiç kaçırmıyor, ama gene de geçinip gidiyorlar. Arada darılsalar da, pek güzel yemek yapan Adriani, barışma vaktinin geldiğini domates dolması yaparak ilan ediyor. Ancak, "Che İntihar Etti"de, domates dolmalarının soğanı az. Malum, üstat perhizde...Petros Markaris, "hard-boiled"in her türünden uzak dururken, kesinlikle sıradan, inanılır bir kahraman yaratmayı başarmış. Olay örgüsüne hakim, esrarı gerektiği yere kadar korumayı biliyor, yan karakterleri de karton karakter olmaktan çok uzak. Ayrıca, Ege'nin iki yakasının, kelimenin her anlamıyla "siyasi" iklim açısından da birbirine çok benzediği anlaşılıyor. Özellikle trafikten ve yağmurdan yakındığı bölümlerle Kostas Haritos'u kendinize çok yakın hissedeceksiniz. "Che İntihar Etti"nin temiz çevirisi de, okuma zevkinizi arttıracak. Domates dolmaları... Petros Markaris / Çeviri: Ogün DumanCan Yayınları / Fiyatı: 17,59 YTL "Che İntihar Etti"