Başımız sağolsun, Plüton'u kaybettik

Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da yapılan gökbilimciler kongresinde, Pluton'un gezegen statüsünden çıkarılmasına karar verildi.

Oysa Uluslararası Astronomi Birliği geçen hafta yeni bir gezegen tanımı daha yaparak, Güneş Sistemi'ndeki gezegen sayısının dokuzdan 12'ye çıkarılmasını önermişti. Birliğin genel kurulu bu tanımı reddetmeseydi, Pluton da gezegen statüsünü koruyabilecekti. Birçok gökbilimci yeni tanıma karşı çıkmış ve Pluton'un 'cüce gezegen' olarak nitelenmesini istemişti.

Yeni gezegen tanımı yapıldı

Uluslararası Astronomi Birliği'nin toplantısına katılan bilim insanları, bir hafta süren tartışmaların ardından, gezegen tanımının ne olduğu üzerinde bir anlaşmaya vardı. Yeni tanıma göre, kendine ait net bir yörüngesi olmayan Pluton, artık gezegen olarak da kabul edilemeyecek.

Pluton'un yörüngesi, Neptün'le belirgin biçimde kesişiyor. Pluton, 1930 yılında keşfedilene kadar Güneş Sistemi'nde sekiz gezegen vardı. Bunlar Güneş'e mesafe sırasıyla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dü. Son dönemdeyse bazı uzmanlar diğer sekiz gezegenden çok daha küçük ve uzak duran, bir buz ve kaya kütlesinden ibaret olan Pluton'un gezegen kabul edilemeyeceğini savunuyordu. Pluton bundan böyle cüce gezegenler sınıfına ait olacak.

Pluton'un gezegenlik niteliğinin tartışılma nedenlerinden biri, diğer gezegenlerden çok daha küçük olması. Son yıllarda Güneş Sistemi'nde Quaoar ve Sedna gibi daha büyük gökcisimleri bulunmuş, hiçbirine gezegen unvanı verilmemişti. Son olarak kendisinden daha büyük olan Xena'nın bulunmasıyla Pluton'un gezegenlik statüsü sarsılmıştı. Pluton'la birlikte asteroid Ceres ve Pluton'dan daha geniş, buzdan bir gökcismi olan Xena takma adlı UB313 de cüce gezegen olarak adlandırılacak. Pluton'un üç büyük uydusundan biri olan Charon ise özel tanımlamaya sahip olmayacak.

Oylamada Pluton'un unvanının alınmasıyla, okul kitaplarındaki 'Güneş Sistemi'nde dokuz gezegen vardır' bilgisi de değiştirilecek.