28 Şubat darbe mi, müdahale mi?

28 Şubat darbe mi, müdahale mi?
ÇAPRAZ ATEŞ
ASLI ÖKTENER

28 Şubat süreci bir darbe miydi? yoksa anayasal bir müdahale miydi? uzun süre tartışıldı. Dönemin Genelkurmay Genel Sekreteri emekli Tümgeneral Erol Özkasnak’ın
süreci, "postmodern darbe" olarak
tanımlaması tartışmaların yeniden başlamasına neden oldu. Siyasilere, yazarlara ve askerlere sorduk; 28 Şubat süreci Özkasnak’ın dediği gibi, "postmodern bir darbe" miydi? yoksa "anayasal bir müdahale" mi?

Yıldırım Aktuna (Sağlık eski Bakanı)
Asker yapmak zorunda kaldı Refahyol hükümetinin Sağlık Bakanı’ydım. 1996’nın Aralık ayında bu süreç başladı. Gözlemim şudur. Türkiye’de laik cumhuriyetin korunması konusunda siyasetçiler askerler kadar yeterli hassasiyeti göstermemektedirler. O dönemde de elde ettikleri bilgi ve belgeleri değerlendiren Türk Silahlı Kuvvetleri Türkiye’nin tehlikeli bir noktaya doğru çekilmekte olduğunun tespitini yaptı. Bu girişiminde Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında ortaya koydu. Laikliğin korunması için alınması gereken önlemleri ortaya konması, şekillenmesi MGK’da olmuştur. Başbakan da dahil olmak üzere tüm üyeler bunu imzalamışlardır. İrtica ile ilgili bilgileri ve belgeleri orada kişilere sundular. Bütün duyarlı kurumları bilgilendirmek ve dikkatlerini çekmek için yaptılar. Bu da Anayasa sınırları içerisinde olan bir girişimdir. TSK anayasanın hükümlerini belki biraz zorlayan, ama asla anayasayı çiğneyen bir davranış içerisinde olmadı. Postmodern darbe olduğuna katılmıyorum. Bu bir darbe girişimi değildir. Türk Silahlı Kuvvetleri bunu her zaman ki gibi yapmak zorunda kalmıştır. Ben Temmuz başlarında bakanlıktan ve partimden istifa ettim. Çünkü Refahyol iktidarının devamının ülkeyi bir rejim sıkıntısına doğru götürdüğünü gördüm. Siyasetçilerde farkına varır ve duyarlılığını göstermek için partiden istifa ettik. Girişimimiz Silahlı Kuvvetlerin gösterdiği duyarlılığa paralel bir duyarlılıktı. Asker bu girişimde bulunmak zorunda kalmıştır."

Abdullah Gül (Fazilet Partisi Kayseri Milletvekili)
Postmodern bir darbedir 28 Şubat süreci demokratik nizama fiili bir müdahaleydi. Ama müdahalenin şekli nasıl oldu derseniz? Bunu en iyi Cengiz Çandar özetledi. Demokrasinin tamamen değil ama kısmen askıya alındığı bir dönem oldu. Çeşitli operasyonlarla demokratik bir şekilde şeçilmiş ve güvenoyu almış hükümet düşürüldü. Onun yerine yine operasyonlarla taşeron bir hükümet, taşeron bir bakan getirildi. Bu postmodern bir darbedir. Bu dönemin Türkiye’de bir ara dönem olduğunu en iyi anlamak için dış basın Türkiye’yi nasıl işledi ve dünyayı nasıl tanıttı ona bakmak bile yeter. Türkiye’de müdahalenin olduğu fiili bir dönem vardı. Yapılan şeyler, mevcut anayasa, mevcut kanunlar çerçevesinde yorumlanırsa yanılgıya düşeriz. Bu dönemin dış politika, iç politika güvenlik meseleleri ve ekonomik boyutu vardır. Hangisinin kimi nasıl etkilediği açık net yazılabilir. Orada bir gerçek vardı ki bugünkü yolsuzlukların, kirliliklerin, banka skandallarının hepsinin yerleştiği ve cesaret aldığı bir dönemde olmuştur. O dönemde laiklik elden gidiyor, cumhuriyetin temel nitelikleri tehlike altında gibi laflarla istismar edilmiş ve gayri meşru yapılanma ortaya çıkmıştır.

Salim dervişoğlu (Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı)
Yasal bir reaksiyon T ürk Silahlı Kuvvetleri’nin esas felsefesinde, ülkeye bakışında Atatürkçülük ön plandadır. Antilaik haraketlere karşı daima bir hassasiyet Türkiye’de olmuştur. Çeşitli örnekleri var geçmişte. Türkiye o dönemde çeşitli emarelerle antilaik, kökten dinci bir sisteme meal davranışlar içinde olunca tedbirler alınması gereğini ortaya çıkardı. Bu nasıl olsun? dendi. MGK bunun için var. Rahmetli Güven Erkaya önderliğinde diğer arkadaşlarıyla konuşarak bildiğiniz şekil ortaya çıktı. MGK üyeleri sadece askerler değil ki, siyasiler de var. Herkesin oturup altına imza attığı bir tavsiye kararı ortaya çıktı. Bu gayet yasal bir reaksiyondur. Antilaik haraketlere, kökten dinci niyetlere karşı gösterilmiş olan yasal platformlardaki bir reaksiyondur. Eskiden de vardı. İleride de olacaktır."

Toktamış Ateş (Öğretim Üyesi)
Darbe ama yasaya uygun! O günden itibaren geçilen 3 yıl boyunca sürekli yinelediğim üzere; 28 Şubat haraketi bir darbedir. Ama postmodern bir darbe midir? Yoksa modern bir darbe midir? Onu bilemeyeceğim. Bunun anayasa ile bağlantısına gelince; eğer sizin anayasanız silahlı kuvvetlere, ülkeyi iç ve dış düşmanlara karşı korumak ve kollamak görevini veriyor ya da bu görevi veren yasaları öngörüyorsa o zaman anayasaya aykırı bir durum olduğunu söylemekte pek kolay değildir.



ENTELLEKTÜEL BAKIŞ