"Allah, Hafız, Beşşar"

Suriyeliler, üç gündür Esad'ın cenazesinin bekletildiği hastane ve şehir meydanında gösteri yapıyor. "Allah, Hafız, Başar" en çok atılan slogan


Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad, bugün Şam'daki törenlerin ardından doğduğu yer olan Kırdaha köyünde toprağa verilecek. Geçen cumartesi kalp krizinden ölen Esad için ülkede yas devam ederken, başkentte cenazenin beklediği hastaneyle törenin yapılacağı meydan, Suriyelilerin akınına uğradı.
Başkent Şam ve çevre illerden gelen büyük çoğunluğu Alevi binlerce Suriyeli, Esad'ın cenazesinin bekletildiği Al - Shaami Hastanesi önünde ve şehrin en büyük meydanı olan Umaviye meydanında sürekli gösteri yapıyor. İş yerlerinde, okullarda ve mahallelerde örgütlenip pankartlar ve Esad posterleri eşliğinde Umaviye'ye gelen Suriyeliler, üzüntülerini gösterdikleri yürüyüşleri eşliğinde "Allah, Hafız, Başar", "Ölmedi yaşıyor", "Allah'ın sevgilisi Hafız", "canımız, kanımız Hafız'a veda" sloganı atıyor.
Suriyeli kadınlar, siyah giyinmeye özen gösterirken, erkekler de kollarına ve başlarına siyah bant taktı. Umaviye'de ve şehrin diğer yerlerine asılan pankartlarda ise "Hafız cennete", "gözümüz yaşlı, kalbimiz kırık", "Başar: Babanın bayrağı sende", "seni seçiyoruz Başar" yazıları yer aldı.
Gösterilerin yapıldığı Umaviye meydanıyla bu meydanı hastaneye bağlayan yola onar adım arayla yerleştirilen askerler de ölen devlet başkanlarının posterlerini göğüslerine yapıştırarak nöbet beklediler.
Kamu kuruluşları, dükkanlar ve evlere hem Esad'ın hem de yerine geçmesine kesin gözüyle bakılan küçük oğlu Başar'ın fotoğraflarını asan Suriyeliler, sabahın erken saatlerinden akşama kadar sürdürdükleri gösterilerde de enaz ölen liderleri kadar Başar lehine tezahüratta bulundular.

Rıfad'a tutuklama emri

Hafız Esad'ın 1983'te geçirdiği kalp krizi sırasında askeri darbe yaparak iktidarı ele geçirmek isteyen kardeşi Rıfat ise ülkede istenmeyen adam ilan edilmiş durumda.
Ülkeye girişi yasak olan ve yıllardır Fransa'da yaşayan Rıfat'ın cenaze törenine gelmeyi planladığı yönünde spekülasyonlar Şam'da kulaktan kulağa fısıldanıyor. Buna karşılık devlet televizyonundan dün yapılan açıklamada, Rıfat'ın olası sürpriz dönüşü durumunda, güvenlik güçlerinin görevlerinin gereğini yapmaya hazır oldukları duyuruldu.

Gün boyu Kur'an

Esad öldüğünden bu yana Suriye'de tüm camilerde Kuran okunuyor. Devlet televizyonunun iki kanalıyla radyolarda da saat başı verilen haber bültenleri dışında tamamen Kuran yayını yapılıyor. Ülkede yiyecek içeçek satan dükkanlar haricinde her yer yas nedeniyle kapalı durumda.

Çifte tören

Bu sabah Al - Shaami Hastanesi'den çıkarılacak olan cenaze bir top arabasına konarak, halkın gece gündüz gösteri yaptığı Umaviye meydanından geçirilecek. Dünya liderlerinin katılacağı ilk cenaze töreni Esad'ın Şam şehrini tepeden gören sarayında gerçekleşecek. Burada yaklaşık 5 saat yurt dışından gelen misafirlerin ve Şam halkının ziyareti için bekletilecek cenaze daha sonra havayoluyla Türkiye sınırına 1.5 saat uzaklıktaki Lazkiye'ye şehrine taşınacak. Cenaze, Lazkiye Havaalanı'ndan, Esad'ın doğduğu Kırdaha köyüne yine bir top arabasıyla taşınacak. Saat 16.30'daki ikindi namazından sonra Esad'ın cenazesi 6 yıl önce bir trafik kazasında ölen büyük oğlu Basil'in yanına gömülecek.

Bir günde albaylıktan orgeneralliğe

Cumartesi günü babası öldüğünde ne Baas partisinde ne siyasette ne de ordu da önemli bir koltuğa sahip olmayan küçük oğlu Başar Esad, son üç gün içinde büyük bir hızla zirveye doğru yol aldı. Cumartesi günü Esad'ın ölümünün ilan edilmesinden sonra olağanüstü toplanan Suriye Parlamentosu ilk iş olarak 40 olan devlet başkanı seçilme yaşını Başar'ın şu andaki yaşı olan 34'e indirdi. Esad'ın ölümünden sonra Devlet Başkanlığına vekalet eden Abdülhalim Haddam, pazar günü "albay" rütbesindeki Başar'ı "orgeneralliğe" terfi ettirdi. Suriye'de bugüne kadar orgenerallik rütbesini taşıyan tek insan Hafız Esad'dı. Ülkenin Savunma Bakanı Mustafa Tılas, Korgenerallik rütbesinden yukarı çıkamıyor.
Önümüzdeki günlerde toplanması beklenen Baas partisi kongresinde de Başar'ın parti liderliğine getirilmesine kesin gözüyle bakılıyor.

Barak’tan yeni lidere güvence

DIŞ HABERLER SERVİSİ
Hafız Esad’ın ölümünden sonra, ilk başsağlığı mesajı yayınlayan liderler arasında İsrail Başbakanı Ehud Barak var! Garip görünse bile, Barak, İsrail’in baş düşmanı Suriye’ye, Kudüs’te yayınlanan bir bildiriyle üzüntülerini ve sempatisini iletti. Barak, Hafız Esad’ın aleyhinde İsrail’de yapılan konuşmaların da, hükümeti bağlamadığını belirtmeye özen gösterdi.
Barak bu jestiyle Başar’a bir zeytin dalı uzatmak niyetinde görünüyor.
Dün de İsrail Başbakanı, ABD Başkanı Clinton, Ürdün Kralı Abdullah ve Mısır Başkanı Mübarek ile telefonla görüşerek, İsrail’in Suriye’yi güç durumda bırakabilecek (özellikle Lübnan’da) hiçbir davranışta bulunmayacağını bildirdi. Barak, Şam’ın benzer bir güvence vermesini beklediğini de belirterek bu liderlerin bu yönde katkılarını istedi.

Clinton gitmeyince Putin de vazgeçti

CENK BAŞLAMIŞ Moskova
Esad’ın ölümünden sonra Moskova - Şam ilişkilerinde ilk rahatsızlık, cenaze töreninde Rusya’nın temsil düzeyi konusunda ortaya çıktı.
Kremlin kaynakları, Devlet Başkanı Putin’in, bugün başlaması gereken İspanya ziyareti nedeniyle Şam’a gidemeyeceğini bildirdi. Ancak bazı gözlemciler, Putin’in cenaze törenine katılmamasının asıl nedeni olarak, ABD Başkanı Bill Clinton’ın Suriye’ye gitmemesini gösteriyor. Şam’da yine de Putin’in son dakika sürprizi yapabileceği beklentisi sürüyor.

Chirac’ın üç nedeni var

MİNE KIRIKKANAT Paris
Fransa’nın, Esad’ın cenaze törenine “devlet başkanı" düzeyde katılan tek Avrupalı ülke olmasının üç önemli nedeni var. Fransa’nın ilgisi, Suriye’nin eski bir Fransız sömürgesi olmasından kaynaklanıyor. İkinci olarak; Fransa, Ortadoğu’da söz sahibi olma iddiasını Suriye ile yakınlığı sayesinde rahat sürdürebiliyor. Her batılı ülke gibi Fransa da, Ortadoğu da bir ata oynayarak petrole yakın olmak istiyor.
Batı dünyası bu ülkeye silah satımında mesafeli dururken; Fransa, Rusya ile birlikte bu ülkenin başlıca silah kaynaklarından biri oldu. Hatta Fransa, bu ülkeye bir dönem, isabet yeteneği oldukça yüksek olan Exocet füzelerinden çok sayıda sattığı için ABD’nin tepkisini çekmeyi göze aldı.

Esad’a en çok İran üzüldü

DIŞ HABERLER SERVİSİ
Esad’ın ölümüne en çok, Ortadoğu’daki yakın müttefiki İran üzüldü.
Ölüm haberi “Müslümanlığın büyük savaşçısı ve direnişçisi öldü" başlıklarıyla duyurulurken, yapılan yorumlarda “Esad’ın ölümü Suriye için olduğu kadar İran için de büyük kayıptır. Hamaney ona çok değer verirdi" ifadeleri kullanıldı. Siyasi yorumcular da, Tahran’ın Suriye’ye desteğinin aynı şekilde süreceğini ifade etti.

Batının gözü üç generalde

ZAFER ARAPKİRLİ Londra
Esad’ın, ölümünün ardından gözler, oğlu Başar’ın askerlerle ilişkilerine çevrildi. Esad’ın üç önemli generali Şam Garnizon Komutanı Ali Douba, Lübnan’daki birliklerin başındaki General Rüstem ve General Gazi Kenan’ın, Başar’a, babasına gösterdikleri itaatı sürdürüp sürdürmeyecekleri merakla bekleniyor.
The Independent gazetesinde yer alan yorumda, bu üç komutanın gizli servis, özel kuvvetlere ve karşı casusluk faaliyetlerine tam anlamıyla komuta ettikleri belirtildi.

ABD, yumuşak geçiş bekliyor

YASEMİN ÇONGAR Washington
Suriye ile son dönemde girdiği “barış için işbirliği" politikasını Esad’dan sonra da sürdürmeyi planlayan ABD yönetimi, iktidar değişikliğinin “askeri darbe ya da köklü iç karışıklıklar" yaşanmadan gerçekleşeceği tahmininde bulundu. Esad’ın cenazesine Dışişleri Bakanı Madeleine Albright’ı gönderen Washington, Başkan Clinton’ın Başar ’la yaptığı telefon görüşmesiyle de, yeni liderle diyaloğa ilk adımı da atmış oldu.
ABD’nin Ortadoğu Barış müzakerelerinden birinci derece sorumlu diplomatı Dennis Ross, Başar’ın babasının görevini devralma sürecinin “yumuşak geçişöle yaşanacağına inandığını söyledi.