Deprem vanasını kim takacak?

MEHMET DEMİRKAYA İstanbul


İstanbul’da doğalgaz dağıtımını yapan İGDAŞ, olası bir depreme hazırlıklı olmak için abonelere, deprem titreşimleri başladığı anda gazı kesecek vanaları takmayı zorunlu hale getirdi. Halbuki bir deprem anında gazı kesecek vanaların altyapı yatırımları içine dahil edilmesi gerekmiyor mu? Bir depremde gazın kesilmesi İGDAŞ’ı değil de neden sadece aboneleri ilgilendiriyor? Üstelik Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, kesintisiz ve güvenli gaz vermeyi taahhüt eden İGDAŞ’ın deprem vanalarını takmayarak, bu taahhütünü yerine getirmemiş durumuna düşeceğini söylüyor.
Deprem vanalarını kim takacak? İGDAŞ’ın doğal gaz konusundaki sorumluluğu nereye kadar? Aboneler ne yapabilir? İstanbul’da yaklaşık bir buçuk milyon aboneyi ilgilendiren sorunu tartışmaya açtık.

Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şube Sekreteri Zeki Aslan

Abonelere yüklenilmesi ciddi bir vurgundur

İGDAŞ abonelerine kesintisiz, sürekli ve güvenli gaz vermeyi taahhüt etti. İGDAŞ, hiçbir kamu kuruluşu tarafından denetlenmeyen bir yapıya sahip. Denetim yapılmadığı için abonelik bedelini istediği gibi artırabiliyor. Bir daire için bugün abonelik ücreti 175 milyon. Buna gerekçe olarak da altyapı harcamalarını gösteriyor. Ama altyapı içinde olması gereken otomatik gaz kesicisini yani deprem vanasını da takmak istemiyor.
Doğalgaz konusunda ulusal bir politika izlenmiyor. Bu konuda Türkiye’de bir standart yok. Deprem nedeniyle otomatik gaz kesiciler gündeme geldi. İstanbul deprem bölgesinde olduğuna göre altyapı neden buna göre oluşturulmuyor?

Bina içinde vana olur mu?

Deprem vanaları binaların içine konmak isteniyor. Böyle şey olmaz. Gaz kesicisi binanın dışında olmalı. Bina içindeki vana bir işe yaramaz. Dışında olacaksa o zaman servis kutularına konulmalı. Bunun masrafı da, altyapı giderlerine bağlı olarak İGDAŞ tarafından karşılanmalı. Abonelerin bu konuda dava açmasının yolu açıktır.
Doğalgaz abonelerine ek olarak getirilmek istenen yük ciddi anlamda bir vurgundur. Kullanılacak olan deprem vanasının menşei de belli değil. Haksız bir kazanç elde edilmek isteniyor. Burada bir rant var.
İGDAŞ ulusal düzeydeki meslek kuruluşlarıyla diyaloğa girmiyor. Doğal gaz ile ilgili projeler diğer illerde, ilgili meslek odalarından vize edilerek geçer ama bir tek İstanbul’da bu yapılmıyor. Ulusal ölçekte bir denetim mekanizması mutlaka oluşturulmalı. Biz sadece Makina Mühendisleri Odası denetlesin demiyoruz. İlgili kuruluşların temsilcilerinin yer alacağı bir kurul olmalı diyoruz.

İGDAŞ Halkla İlişkiler Müdürü Yusuf Adıgüzel

Deprem vanası İGDAŞ’ı ilgilendirmiyor

Konunun İGDAŞ ile bir alakası yok. İstanbul birinci derecede deprem kuşağında olan bir il. Dolayısıyla depreme karşı önlemlerin alınması gerekir. İGDAŞ kendi üzerine düşen bütün önlemleri alıyor. Ancak servis kutusundan sonrası vatandaşa aittir. Vatandaşın kendisinin üstlenmesi gereken bir cihaz bu. İGDAŞ’ın takması mümkün değil. Vatandaş kendisi takacak İGDAŞ sadece bunu kontrol edecek. TSE’si var mı buna bakacak.
1997 yılından beri bu cihazın takılması vatandaşlara tavsiye ediliyordu. Ama deprem olduktan sonra hassasiyet daha da arttı. İGDAŞ, üç yıldır tavsiye ettiği şeyi şimdi zorunlu hale getirdi. Durum budur.
Aslında servis kutusunun da gaz kesme özelliği var. Ama gaz kesici bu cihazın esprisi şu: Binada ciddi bir hasar meydana gelmese de, borularda ufak tefek çatlaklar ve dolayısıyla gaz sızıntısı olabilir.
Kolayca fark edilmeyecek bu gibi durumlara karşı deprem vanası takmak gerekiyor. Ama büyük bir depremde örneğin boru kopmalarında, ani gaz düşüşü ve yükselişlerinde zaten servis kutusu gazı kesiyor.
Cihazın işlevi yavaş sızıntıların yaratacağı tehlikeyi ortadan kaldırmak.
Deprem vanalarının imal, ithal, satış ve fiyatlandırılması İGDAŞ’ın görev ve sorumluluk alanı dışında. Deprem vanalarının alınıp takılmasında İGDAŞ hiçbir şekilde sorumluluk sahibi olmadığından rant elde etmesi söz konusu değil.
Değişik ülkelerden ithal edilecek olan bu cihazların fiyatları piyasa koşullarına göre belirlenecektir.
nBir buçuk milyon doğalgaz abonesi bir buçuk milyon cihaz anlamına gelmiyor. Apartmana ya da siteye bir tane takılır.
Doğalgaz tesisatını yeni kuranların, deprem vanasını takmaları sağlanacak. İki yıl içinde de tüm doğalgaz kullanıcıların bu vanaları taktırmaları gerekecek.