Ecevit: Apo İtalya'da

       BAŞBAKAN Bülent Ecevit'in PKK lideri Abdullah Öcalan'ın İtalya'da olduğunu açıklaması Ankara'da şok yarattı. Ecevit'in dün bir televizyon programı öncesinde "Bu sabah (dün sabah) aldığım bilgiye göre Öcalan, büyük olasılıkla İtalya'da" açıklamasının ardından Ankara'da yoğun bir trafik başladı.
       Açıklamanın hemen ardından İstanbul'da bulunan İtalya'nın Ankara Büyükelçisi Massimilano Bandini, Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı. Aynı saatlerde Ecevit de MİT Müsteşarı Şenkal Atasagun'la Başbakanlık'ta görüştü.
       Milliyet'in güvenilir kaynaklardan edindiği bilgiye göre, Öcalan'ın İtalya'ya döndüğü bilgisi Ankara'ya dün sabaha karşı geldi. İtalya'dan gelen bilgi açık kanallardan, diğer bir deyişle diplomatik kanallardan değil, istihbarat kanallarından Ankara'ya ulaştı. Resmi bir bildirim yapılması yerine, gayriresmi bir bilgi akışı gerçekleşmiş olması Öcalan'la ilgili istihbaratın doğruluğu konusunda soru işaretleri doğurdu.
       Daha önce "Apo'nun gündemden düşürülmesini" isteyen Başbakan Ecevit, TRT'deki "Pazar Panorama" programı öncesinde gazetecilere yaptığı açıklamaya "Apo'yu gündemden düşürmüşsünüz, ama yine gündeme geliyor" diye başladı. Ecevit, "Bu sabah (dün sabah) aldığım habere göre, büyük bir olasılıkla yine İtalya'da, ama İtalya'ya kalmak üzere mi gitti, İtalya'dan başka bir yere mi geçecek, nereden nasıl geldi? Bunları henüz bilmiyoruz" dedi.
       Öcalan'ın kendisine yer bulmakta zorluk çektiğini kaydeden Ecevit, "Pazar Panorama" programında soruları yanıtlarken şu görüşleri dile getirdi:
       "Yer bulmakta zorluk çekmeye de devam edecektir. Bu da ona, hak ettiğinden bir hayli hafif de olsa bir cezadır. Bazı Avrupa ülkeleri, Avrupa'ya gelmeden önce uzaktan kendilerini sokmayan bir yılan durumundaki Apo'ya ve onun temsil ettiği bölücü terör hareketine destek oluyorlardı. Fakat yılan kendi ülkelerine girme durumuna gelince, böyle olasılıklar ortaya çıkınca, hepsi kapılarını kapatmaya başladılar. Onun için Apo, sığınacak yer bulmakta çok güçlük çekecektir."
       Ecevit, programın ardından "İtalya'ya nereden geldi" sorusu üzerine şu görüşleri dile getirdi:
       "Hiçbir ayrıntıya sahip değilim. Benimkisi oldukça güvenilir kaynaklardan edinilen bir duyum. Gerçek şu ki dünyada kendine kucak açacak yer bulamıyor. Sürekli saklanma, sürekli şaşırtıcı haberler yayınlama ihtiyacını duyuyor. Ben bu durumda onun terör örgütü üzerindeki etkisinin de giderek zayıflayacağına inanıyorum. Kendisinin de zaten sinirli konuşmaları bunu gösteriyor. Böylelikle ben PKK hareketinin Avrupa'daki siyasallaşma sürecinin de gerileyeceğine inanıyorum."

       Ankara, dün gün boyunca Öcalan'ın İtalya'ya döndüğü bilgisini netleştirmeye çalıştı. İtalyan hükümeti'nin resmi açıklaması ise "Apo'nun İtalya'da olmadığı yolundaydı."
       Ecevit ise Roma'dan yapılan açıklamaya ilişkin olarak, "İtalya Hükümeti'nin hangi sözüne inanılır, hangi sözüne inanılmaz bilmiyorum. Bu konuda İtalya'nın bize doğru bilgi vermediği bir gerçek. Fakat bizim kaynağımız güvenilir bir kaynak" dedi. Başbakan, "kaynak" hakkında bilgi vermekten kaçındı.
       İtalya'dan ayrıldıktan sonra Rusya'ya geçtiği öğrenilen, ancak bu ülkede olduğu resmi kaynaklarca doğrulanmayan Öcalan'ın İtalya'da nerede olduğu açıklanmadı.
       Akşam saatlerine gelindiğinde Ankara'nın hala elinde, geldiyse İtalya'ya nereden geldiği, nasıl geldiği ya da kimler aracılığıyla geldiği bilgisi bulunmuyordu.
       Üst düzey bir Dışişleri yetkilisi Öcalan'ın İtalya'da bulunduğu bilgisini, "Üzerinde ciddi olarak durmamızı gerektirecek kadar ciddi" diye nitelendirdi. Yetkililer, İtalyan mahkemesinin 24 Şubat'ta Öcalan'ın mülteci statüsünü almaya ehil olup olmadığına karar vereceğini hatırlatarak, Öcalan'ın İtalyan kamuoyunda yeniden lehine bir hava yaratmak amacıyla bu ülkeye dönmüş olabileceğini söyledi. Diğer bir senaryo ise şöyle dile getirildi:
       "İtalyanlar biraz zaman kazanabilmek amacıyla Öcalan'ı bir süreliğine ülke dışına çıkartmış olabilirler. Bu süre içinde Apo'yu gönderebilecek bir ülke ile müzakereler tamamlanmış olabilir. Apo, İtalya'dan Libya ya da Güney Afrika gibi bir ülkeye geçiş yapabilir."

       PKK liderinin yeniden İtalya'ya döndüğü yolundaki bilginin Ankara'ya ulaşması üzerine yapılan çok yönlü değerlendirmede, Öcalan'ın İtalya'yı başka bir Avrupa ülkesine geçmek için kullanacağı görüşü ağırlık kazandı. İstihbarat birimleri "Öcalan İtalya'dan hiç çıkmamış olabilir" değerlendirmesinin doğru olmadığını, PKK liderinin geçtiğimiz cuma gününe kadar Rusya topraklarında olduğunun kesinlik kazandığını kaydettiler.
       Öcalan'ın İtalya'dan çıkışı sonrasında görevdeki hükümetin PKK liderinin bir daha kesinlikle İtalya'ya gelmeyeceği yönündeki açıklamasını dikkate alan istihbarat birimleri Öcalan'ın Avrupa'da yeni "adres" peşinde olduğu görüşünü ortaya koydu.
       Öcalan'ın, örgütün Avrupa kadrolarının "yerleşik bir adres" bulamamasına tepki gösterdiği, bu kadroları tasfiye ederek yenileme kararı aldığı, bunun için de bir Avrupa ülkesini tercih ettiği belirtiliyor. Apo trafiğinde ortaya çıkan yeni isim Sırbistan.
       Gelişmeleri, üst düzey bir yetkili, Milliyet'e şöyle değerlendirdi:
       "PKK lideri Yunanistan, Güney Afrika, Rusya ve Ermenistan'da uzun süreli kalış modeli başarılı olamayınca kendisine yeni adres belirlemek zorunda kaldı. Hem siyasi açılım, hem de örgüt kadrolarının kuvvetli olduğu Avrupa'da kalıcı bir adres bulmak isteyen Öcalan'ın bu amaçla Sırbistan'a geçmeyi planladığını düşünüyoruz. Bu ülkenin hava sahasının kapalı olması da bu olasılığı kuvvetlendiriyor. Bu olasılık, İtalyan hükümetinin açıklamasıyla çakışıyor."

       APO'nun İtalya'da olduğuna ya da İtalya'ya dönmüş olduğuna; konuyu yakından izleyen İtalyan kaynaklarının hiçbiri ihtimal vermiyor.
       İtalyan Dışişleri Bakanlığı'ndan yüksek düzeyli bir diplomatın yorumu şöyle:
       "Kaynağı henüz açıklanmayan bu istihbarat; İtalyan hükümetini Apo'nun nerede olduğuna dair kesin bir açıklama yapmaya itmek amacıyla ortaya atılmış olabilir. İtalyan hükümetinin `Apo'yu İtalya'dan uzaklaştırmak' için gösterdiği gayretin tek amacı vardı: O da Türkiye ile patlak veren krize son vermek. Aksi takdirde niye böyle bir egzersize girişelim? İki ülke arasında yaşanan bu tatsız episodun üstüne PKK liderinin akabinde İtalya'ya dönmesi, krizi büsbütün alevlendireceği gibi İtalya'nın uluslararası düzeyde inandırıcılığına da tamiri mümkün olmayan bir darbe vurur. Bizim açımızdan bunun hiçbir mantığı yoktur..."
       Bu yorumun hemen ardından görüşlerine başvurduğuuz Türkiye'nin İtalya'daki avukatı Profesör Augusto Sinagra'nın yaptığı değerlendirme nitekim çok ilginç:
       "Roma, Apo'nun İtalya'dan ayrılış biçimi ve bindiği uçağın uçuş planı hakkında tam ayrıntılı bilgi vermediği sürece, İtalyan hükümeti temsilcilerinin yaptığı hiçbir açıklamaya inanmamız için neden yok. Hükümet üyelerinin şimdiye dek yaptığı tüm açıklamalar: `Apo burada yok' demekten ibaret. Bunun ötesinde bir bilgi vermiyorlar. Biliyorsunuz ben ilk günden itibaren Apo'nun İtalya'dan ayrılıp ayrılmadığına ilişkin kuşkularımı dile getirmiştim..."
       Öcalan'ın 16 Ocak'ta "Rusya'ya gittiği" yolundaki haberlerin hemen ardından basına yaptığı ilk açıklamalarda Sinagra: "Apo'nun Moskova'ya gittiğine inanmıyorum. İtalya'dan hiç çıkmamış olması ve hala İtalya'da olması ihtimali dahilinde. Roma Ciampino Havaalanı'ndan kalkan tüm uçaklar, yurtdışına mı gidiyor?" demişti.
       Buna karşın Dışişleri Bakanı Dini ve Apo ile İtalya'dan "gönüllü kaçışın" pazarlıklarını yapan Başbakanlık Müsteşarı Marco Minnitti, PKK liderinin İtalya'dan ayrıldığına ilişkin olarak kesin açıklamalar yapmış; Minniti ayrıca Apo'nun ilerki tarihlerde İtalya'ya geri dönmesi olasılığına ilişkin iddiaları da çok açık ve kesin bir dille yalanlamıştı.
       Türk - İtalyan ilişkilerinden Apo gölgesinin kalktığını ifade eden Dış Ticaret Bakanı Piero Fassino ayrıca 24 Ocak'ta "Milliyet"e verdiği söyleşide açıkça "Öcalan'ın İtalya'dan ayrılması, iki ülke arasındaki ilişkileri bunalıma sokan bir döneme nokta koymamızı sağlıyor" demiş ve Adalet eski Bakanı Hasan Denizkurdu ile Juventus maçı vesilesiyle geldiği Türkiye'de görüşen bakan, sözlerine şöyle devam etmişti:
       "(Mümkün olan tek çözüm) Öcalan'a sınıra dek eşlik edip, sınır dışı etmekti. Türkiye ile yaptığım temaslardan edindiğim izlenim Türkiye'nin de bu seçeneği mümkün tek çözüm yolu olarak gördüğü şeklindeydi..."
       Tüm bu açıklamalardan sonra Apo'nun İtalya'ya herhangi bir şekilde dönmesi ya da İtalya üzerinden bir geçiş yapması; içinden çıkılması imkansız bir skandal anlamına gelir. İtalyan kamuoyundan da büyük tepki alacak olan benzeri bir gelişmeyi, Roma'daki diplomatik kaynaklar skandalın da ötesinde "İtalyan yönetimi açısından maliyeti çok yüksek bir budalalık olur" şeklinde değerlendiriyorlar.