Sevda Boduroğlu - Aydın
Aydın yolunda, zeytin ve incir ağaçlarıyla, pamuk tarlalarının arasından ilerlerken, baharın muhteşem güzelliğini içimize sindiriyoruz. Ve "efeler diyarı" Aydın'daki politikanın içine atıyoruz kendimizi.
Milliyet olarak, Turtel Otel'de siyasi parti temsilcilerini buluşturan bir
yemek veriyor, ANAP, DSP, CHP, DYP ve DTP'nin il başkanları ve yöneticileri ile bazı milletvekili adaylarını bir araya getiriyoruz. Milliyet İzmir Bürosu'ndan Yılmaz Soytürk, Çağlayan Bilgen ve Münir Koçarslan'ın da katıldığı yemekte, Aydın'ın sekiz milletvekilinin partiler arasında nasıl paylaşılacağı en fazla tartışılan konu oluyor. Bir de, bölgenin "İsmet Abi"si İsmet Sezgin'in alacağı oyların, DYP'yi nasıl etkileyeceği...
Menderes damgası
Menderes'in memleketi Aydın, bir dönem Demokrat Parti'nin kalesi olarak bilinen bir kentti. 1950'li yıllarda Menderes ve DP adıyla bütünleşen Aydın, 1960'lı yılların sonuyla, 1970'li yıllarda Demirel'li AP'nin kalesi oldu. DP ve AP dönemlerinden sonra, 1980'lerde ANAP, 1990'larda ise DYP egemenliği geldi. Kırat'lı DYP, 1991'deki seçimlerde ANAP'a karşı 4-2 üstünlük sağladı. 1995'te DYP'nin milletvekili sayısı üçe düştü. ANAP ise yine iki milletvekilliğinde kaldı. Bu seçimde en iddialı parti, Aydın'ın bu muhafazakar geçmişine güvenen ANAP...
İsmet Abi'nin önemi
Aydınlılar için en önemli politikacı, kuşkusuz İsmet Sezgin. Aydınlılar, "İsmet Abi" diyor da, başka şey demiyor... Bu nedenle, merkez sağın kalesi Aydın'da gözler Demokrat Türkiye Partisi'ne (DTP) çevrili.
DTP Genel Genel Başkan Yardımcısı Sezgin, bu seçimde özellikle "DYP'nin kabusu" durumunda. Çünkü, Sezgin, Aydın'da en ağır darbeyi eski partisi DYP'ye vuruyor. DTP'nin barajı aşması halinde, merkez sağın oylarını böleceği ve Aydın'dan bir milletvekili çıkarabileceği görüşü hakim. DTP'nin baraja takılması durumundaysa, ortada kalacak koltuğun, DYP veya ANAP'a geçebileceği belirtiliyor. DTP milletvekili adayı Adnan Çukur, "İsmet Sezgin Refahyol'dan ülkeyi kurtarmak için kurucusu olduğu DYP'den ayrılarak önemli bir görev yaptı. Halk bunun farkında. Aydın'da barajı aşacağız" diyor. Ama, DTP Türkiye genelindeki barajı aşamazsa, Türk politikasının en güçlü isimlerinden Sezgin meclise gidemeyecek.
DYP'de atama depremi
Aydın, DYP'nin eğilim yoklaması depremiyle sarsılan illerden biri oldu. Parti sandığından birinci sırada çıkan, Özer Çiller'in "Turban yolsuzluğu davası"ndaki avukatı Erguven Yakan, safdışı edildi. İlk sıraya Ali Rıza Gönül, ikinci sıraya da Çiller'in "sağ kolu" Nahit Mehteşe getirildi. Bunun üzerine, partinin il ve bir çok ilçe örgütünde istifalar birbirini izledi. Örgüt moral açıdan çökerken, toparlanma için, "özel ekip" oluşturuldu. "Refahyol" koalisyonunun götürdüğü puanlar da düşünülürse, DYP'nin kentte 1995'ten kalan "iki koltuğu" da riske girmiş görünüyor.
ANAP'ın tombalası
ANAP, Aydın'da ilk kez adaylarını belirlerken tabana danışıp, örgüte güven verdi. Coşkuyu yakalayan delegeden, partinin etkin isimleri Cengiz Altınkaya ve Yüksel Yalova'ya eşit oy çıktı. Kura sonucu Altınkaya birinci, Yalova ikinci sırada yer aldı. ANAP "sessiz çoğunluğun" oylarına göz dikerken, Aydın'ın "birinci partisi" olmayı hedefliyor. ANAP İl Başkanı Mustafa Tatlıbaş, "Hedef üç milletvekili" diyor. Ancak Sezgin faktörünün DYP'nin oylarını böleceği, bu nedenle dört milletvekili de çıkarabilecekleri görüşündeler. Bu gerçekleşirse, ANAP'ın ilk dört adayı Cengiz Altınkaya, Yüksel Yalova, Tevfik Sarpkaya ve Önder Nalıncı TBMM'ye gidecek.
DSP'nin kozu zeytin
Genel Başkan Bülent Ecevit, Aydın'da da DSP'nin en büyük
seçim kozu. Ecevit'in "dürüst lider" ve "devlet adamı" imajını öne çıkaran DSP'liler, iktidar nimetlerini de ortaya sürmüş durumda. Zeytinyağına "10 cent primle" üreticinin yüzünü güldüren DSP, kırsal kesimden de oy geleceği inancında. Aydın'da liste başına bir kadın adayı sadece DSP'nin koyması da, "artı"ları çoğaltmış görünüyor. Devlet Hastanesi'nin eski başhekimi, milletvekili Sema Pişkinsüt'le kadın oylarına göz diken DSP, sandıkta patlama sinyalleri veriyor. DSP il örgütünün iki yıldır kapalı olduğu Aydın'da, iki ay önce kurulan örgüt de iddialı. Aydın köylüsü "Artık Ecevit diyor", görüşünü savunan DSP İl Başkanı Mehmet Işık, üç veya dört milletvekili çıkaracaklarını savunuyor.
CHP'nin zor seçimi
Aydın'dan geçen dönem bir milletvekili çıkaran CHP, bu kez seçimin "sönen yıldızı" gibi görünüyor. CHP İl Başkanı Hulusi Şahinci, bir aydır koltuğunda. Hakim nezaretinde önseçim yapan tek parti olduklarını vurgulayarak, "Baraj endişemiz yok. Çünkü solu temsil eden tek partiyiz. Aydın'da hedefimiz iki milletvekilliği" diyor. Ancak diğer parti temsilcileri, ülke genelindeki barajı aşsa bile, CHP'ye Aydın'da fazla şans tanımıyor.
FP'yle MHP sessiz ve derinden
Önceki seçimden bir milletvekilliği çıkaran FP, bu kez de kapı kapı dolaşarak, "bire bir" ikna yöntemini tercih ediyor. Seçim startı verilmesiyle, FP Akdeniz ve Marmara'dan "ithal ettiği" deneyimli propagandacı kadınlarla Aydın'a çıkartma yaptı. Eski RP'li milletvekili Muhammed Polat'ı listenin birinci sırasına alan FP'nin "yerini koruyacağı" görüşü ağırlıkta. PKK'ya tepki oylarını hedefleyen MHP'nin barajı aşması halinde, bir milletvekilliği elde edebileceği belirtiliyor.
Koltuklar nereye?
Aydın'da konuştuğumuz vatandaşlar, sivil toplum örgütü temsilcileri ve partililerden edindiğimiz izlenim, DYP'nin, İsmet Sezgin'li DTP'nin de etkisiyle oyunun çok düşeceği yolunda. Bu durumdan kazançlı çıkacak parti ise ANAP. Sekiz milletvekili çıkaracak olan Aydın'da, ANAP'ın üç veya dört milletvekilliğini alacağı tahmin ediliyor. Yıldızı
yükselen DSP'nin de, iki milletvekilliği garanti görünüyor. ANAP üçte kalırsa, DSP'nin milletvekili sayısı üçe çıkabilir. DYP'nin bir milletvekili çıkarmasının beklendiği kentte, kalan bir milletvekilini de barajı aşarsa MHP'nin, aşamazsa FP'nin alacağı tahmin ediliyor.
Yerel Seçimler
Aydın Belediye Başkanı Hüseyin Aksu, bu seçimde yine ANAP'ın adayı ve çok iddialı. "Hedefim rekor oy alarak belediye başkanı seçilmek" diyen Aksu, Türkiye'de ilk kez Aydın'da kurulan "Kent Bilgi Bankası" ile gurur duyduğunu belirtiyor.
Aksu'nun en güçlü rakibi olarak ise, DYP adayı, diş hekimi Galip Keçelioğlu gösteriliyor.
DSP'nin adayı emekli öğretim üyesi Yaşar Güngör, Aksu'yu en ağır eleştirenlerden. Başkan Aksu'nun yasa tanımadığını öne süren Güngör, kentteki tarihi dokunun tahrip edildiğini öne sürüyor.
Aydın'da belediye başkanlığına aday olan tek kadın, CHP'li emekli öğretmen Sema Vurgun. "Benim referansım öğrencilerim ve velileri" diyen Vurgun, Aydınlı kadınların oylarına talip.
İli: AYDIN
İlçeleri: Merkez, Bozdoğan, Buharkent, Çine, Didim, Germencik, İncirliova, Karacasu, Karpuzlu, Koçarlı, Köşk, Kuşadası, Kuyucak, Nazilli, Söke, Sultanhisar, Yenipazar.
Nüfusu: 899.980
Milli Gelirden Aldığı Pay: 3042 USD
1995 ve 1999 Seçmen Sayısı: 537.695 / 577.041
1995'te Seçime Katılma Oranı: %90.15
1995'te Partilerin Aldığı Oy Sayısı ve Oranı: DYP 135.591 (%28.8), ANAP 105.204 (%22.4), DSP 75.510 (%16.1), CHP 48.533 (%10.3), MHP 41.197(%8.8), RP 40694 (%8.7), HADEP 15.071 (%3.2), YDP 2.230 (%0.5), MP 1.727 (%0.4), YDH 1.669 (%0.3), İP 1.005 (%0.2), YP 512 (%0.1).
1995'te Seçilen Milletvekilleri ve Partileri: Nahit Menteşe (DYP), İsmet Sezgin (DYP), Ali Rıza Gönül (DYP), Cengiz Altınkaya (ANAP), Yüksel Yalova (ANAP), Sema Pişkinsüt (DSP), Muhammet Polat (RP), M. Fatih Atay (CHP).
18 Nisan'da Çıkaracağı Milletvekili Sayısı: 8
KEŞFETYENİ