Eğimli arazinin yanlış sürülmesiyle toprak kayıp gitti. Göçün yaşandığı Bursa’nın Yağcılar köyüne TEMA - Lions işbirliği hayat verecek
Sıra sıra kerpiç evlerin saçaklarında oturan peştamallı, al yazmalı kadınlar ve bastonlarına dayanmış ak sakallı yaşlılar... Diğer yanda, minik çıplak ayaklarda naylon ve lastik ayakkabı giyen çocuklar ve allı pullu yazmalarla gülüşen genç kızlar...
Saatler süren yolculuktan sonra toprağa değen ayaklarımız sanki bizleri zaman tüneline sokmuştu. Ak sakallı Erozyon Dede’nin ardından yürüyenler, toprakla bütünleşmiş nasırlı elleri sıktıkça, Fakir Baykurt’un öykülerine doğru adeta zamana yolculuk yapıyordu.
Burası, ne Afrika’da bir kavim ne de Güneydoğu’da bir köydü. Türkiye ekonomisinin kalbi Marmara Bölgesi’nde, üstelik tekstil ve otomotiv sanayi ile ülkenin en zengin illerinden Bursa’ya 66 kilometre uzakta, Keleş ilinin Yağcılar Köyü’ndeydik.
Köyde, (TEMA’nın dört kişilik aileyi baz alarak yaptığı araştırmaya göre) kişi başına düşen yıllık ortalama gelir 40 milyon lira. Hane sayısı 1979 yılından bugüne 150’den 100’e düşmüş, köy nüfusunun üçte biri büyük şehirlere göç etmiş.
Erozyonla gelen açlık
Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) Başkanı Hayrettin Karaca, köyün ekonomik tablosunun bu kadar karanlık olmasını şöyle açıklıyor:
“Arazinin eğimi
yüzde 20-70 arasında değişiyor ve tarıma çok uygun değil, kireçsiz ve kahverengi orman toprağından oluşuyor. Eğimli arazilerin yanlış sürülmesi erozyona neden olmuş. Köy yeterli su kaynaklarından yoksun. Köyde, 3 bin 400 dekar alanda kuru tarım yapılırken, 44 dekar alanda sulu tarım yapılıyor. 700-800 dekar arazi ise sahipleri göç ettiğinden dolayı işlenmiyor."
Lionslar yardıma koştu
‘İnsanın doğduğu yerde karnı doymadıkça, ne açlık sona erer, ne de göçün önüne geçilir’ sloganıyla yola çıkan TEMA, Bursa İli Lions ve Leo Kulüpleri ile, Yağcılar Köyü için işbirliği içine girdi. Erozyonun köylerde yarattığı yoksulluğu gözlemleyen Bursa Lions Kulüpleri, TEMA Vakfı’ndan yardım istedi. Bölgede araştırma yapan TEMA, öncelikli olarak altı ayrı köy için proje hazırladı. Altı köy içinde en yoksul köy olan Yağcılar’ı seçen Lionslar, iki yıldır düzenledikleri Lions Şenliklerinden elde ettikleri geliri bu projeye aktardılar. Bursa Leo Kulüpleri’nin de projeye destek çıkması ile örnek alınan Yağcılar ve devamında ise diğer köyler yoksulluktan ve dolayısıyla göçten kurtulacak.
Bursa Lions ve Leo Kulüpleri’nin bağışladığı 30 bin
dolar yardımla başlatılan Bursa Keleş Yağcılar Köyü Kırsal Kalkınma Amaçlı Erozyonu Önleme Projesi çerçevesinde köye beş bin kilo Korunga tohumu ekilecek. 51 çiftçi ailesine 3 bin 150 kongar tohumu dağıtıldı. Arıcılık kurslarında başarı gösteren 24 çiftçinin her birine beşer kovan olacak şekilde 120 adet arılı kovan verildi. Sulama havuzlarının yapılması için çalışmalar başlatıldı. Tekirdağ bağcılık Enstitüsü teknik elemanları ile demonstrasyon bağ tesis yapılması konusunda ortak çalışma başlatıldı.
Okul 14 kilometre uzakta
345 kişilik sürekli nüfusun 225’i 55 yaşın üzerinde kadın ve erkekten oluşuyor. İlkokulu var ama öğretmeni yok. Bu nedenle 50 çocuk taşımalı sistemle her gün 14 kilometre uzaklıktaki Keleş’e gidip geliyor. İlkokuldan sonra okuyan çok az. Yağcılar’dan mezun olup okuyan dört kişi var. Bunlardan üçü öğretmen bir de İl Jandarma Komutanı olarak görev yapıyor.
Osmanlı imparatorluğu döneminde pekmezi ve şırasıyla ünlü olan köyde 200 dekar üzüm bağı bulunuyor. Ancak gelir getirmediği için köylü iki yıldır bağların bakımını dahi yapamıyor. Arazi çilek yetiştirmeye çok uygun ancak sulama sistemi yok. Şimdi onlar çevre köylerde yevmiyesi 2.5 milyon liraya çilek topluyor.
60 büyükbaş, 510 küçükbaş, 100 de kümes hayvanı mevcut. Hayvancılık ancak kendi ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte çünkü mera yok. Köylü daha çok çevre köylerde çalışarak geçimini sağlıyor.
Erozyon Dede köyde
Nilüfer Turizm sponsorluğuyla düzenlenen Erozyonu Önleme Projesi Basın Gezisi’ne, 77 yaşındaki TEMA Vakfı Başkanı Karaca, Lio ve Lions Kulübü yetkilileri ve üyeleri, Keleş Kaymakamı ve basın mensupları katıldı. En zengin sofraları, tarhana çorbası ve fasulyeden oluşuyordu. Güneşten kavrulmuş yüzlerinde tebessüm, mavi gözlerinde umut vardı. Heyecanla dinlediler Erozyon Dede’yi. ‘Bu projeye sahip çıkıyor musunuz?’ dedi onlara. ‘Evet’ dediler hep birlikte. Nilüfer Çayı köyün üst kısmından geçiyordu. Ama onlar toprakla gibi susuzluktan kavrulmuşlardı. Yıllardır, uzanacak bir devlet eli beklediler ama Erozyon Dede ile Lions ve Leo Kulüpleri’ni buldular karşılarında. ‘İki depo tamam ama yetmez ki gölet gerekli. Nilüfer Çayı aha burda’ diyordu 67 yaşındaki Davut amca. Valiyi beklediler gölet istemek için. Ama nafile. Çaldıracak bir şeyleri yok ama, ‘Allaha şükür hırsızlık yok terör yok’ diyerek bir lokma ekmeğe şükrediyorlar. Ama televizyon... O, çocuklarına farklı bir dünya gösteriyor. İşte bunun için devleti yanıbaşlarında hissetmek istiyorlar.
Lionslarda ilk ortak etkinlik
Bursa Keles Yağcılar Köyü Kırsal Kalkınma Amaçlı Erozyonu Önleme Projesi’nin başında Bursa İpek Lions Kulübü’nün gelecek yılki dönem başkanı Erengül Bilenser var. Bilenser bu projeye yüreğiyle sarılanlardan. İki yıldır Bursa’da düzenlenen Lions Şenlikleri’nden elde edilen geliri, bu projeye aktarmak için uğraş verdiğini anlatan Bilenser, “Lions Kulüpleri yardım kulübü değil fikir kulübüdür. Türkiye’de ilk kez iki kulüp bir araya gelerek ortak etkinlik elde ettiği yüklü miktarı bir projeye aktarıyor. Bu köyü kalkındırmak hepimizin insanlık görevidir. Bursa gibi bir kentin köyleri yoksul olmamalı. Köye götüreceğimiz parasal yardım ancak onların kısa dönemli ihtiyaçların karşılardı. Oysa biz bugün ileriye dönük, sürekliliği olan projeye ilk adımı attık. Daha çok desteğe ihtiyacımız olacak. Bu ilk adım. Zor da olsa başaracağımıza inanıyorum" diye konuştu.
