Hızlı oyun ve pratik oyuncular

Hazırlayan: Tunç ALANKUŞ Ünlü BBC 1980 yılında Londra'da TV için bir satranç turnuvası düzenleyerek çığır açmış. Maçlar hızlı tempoda oynandığından ilgi çekmiş ve hatırı sayılır miktarda izleyici bulmuştu. Yarı final maçında Danimarkalı Larsen'le karşılaşan Hollandalı Donner aldığı yenilgi sonrası şikayetçiydi: "Larsen hile yaptı ve beni kandırdı." Gerçekten de Larsen eşit bir oyun sonunda hiçbir kazanç konumu olmadığı halde taşlarını gelişigüzel oynatmış - durumunda zayıflık yaratmadan - ve bir anlık dalgınlığa düşen rakibini kandırmıştı. Donner ketenpereye gelmişti açıkçası. Yıllar geçti, hızlı satranç popülerleşti ve parasal açıdan bir geçim kaynağı haline geldi. Satranç centilmenlerin oyunuydu, nasıl oynanırsa oynansın - hızlı veya yavaş - öyle kalmalıydı. Ama "pratik oyuncular" rahat durmadılar, satranç hızlandıkça ve para getirdikçe yaratmadan kazanmanın yollarını aradılar. Ve ne yazık ki buldular. Efsanevi ABD'li Dünya Şampiyonu Fischer'in "fikirleri öldürüyor" dediği 5 dakikalık satranç (yıldırım) artık satranç dünyasına hakim gibi. Süratin kazanç için en belirleyici faktör olabildiği hızlı satranç da kendi ustalarını hızla üretiyor günümüzde. Örneğin 24 yaşındaki "yıldırım uzmanı" Vladislav Tkachiev 5 dakikalık satranç için 10 maddelik bir "kurnazlık kılavuzu" yayınladı bile. 1) Yıldırım turnuvalara girmeden önce saate basma tekniğinizi geliştirin. Kendinizi saniyede 1 hamle yapacak duruma getirin. 2) Saatin siyahın sağ tarafında olması gerekir. Bunu asla unutmayın. Oyun sonunda gelişigüzel hamleler yaparak rakibin saate uzak olan elini saatten uzak yerlere çekin ve ona zaman kaybettirin. 3) Saate en etkin ve doğru biçimde basma idmanı yapın. 4) Karışık pozisyonlarda en iyi hamleyi aramak yerine taşlarınızı yeniden gruplandırın. 5) Zamanınız kötüyse mat etmek yerine rakibinizin tüm taşlarını alarak beraberliği garantiye alın. Vezir fazlayken başka bir vezir çıkarak zaman kaybetmeyin. 6) Yıldırımda şah kapmak serbest, unutmayın. 7) Kesin beraberliklerde rakibinizi hataya zorlayacak sözde tekrar hamleleri yaparak onu kandırın. 8) Zamanınız iyiyse asla rakibinizin temposuna uymayın, hamleler dizisiyle onu şaşırtarak zaman kazanın. 9) Açılışta kontrolü kaybetmeyin. 10) İçgüdünüze güvenerek doğal oyununuzu oynayın. Normal şartlarda (2 saat 40 hamle) oynanan satranç karşılaşmaları sonucunda ancak 33. sıraya (2648 rating) yükselebilen Tkachiev dünya şampiyonu olabilir mi bilemeyiz. Bildiğimiz Fischer'in yıldırımda da rakiplerine fark attığı. 5 dakikalık oyunda 3 dakikadan fazla zaman kullanmayan Bobby'nin yıldırımı da fikirlerle doluydu. Örneğin R. Keene Şah - Hint açılışı kitabının önsözüne ideal Şah - Hint partisine örnek olarak Fischer'in yıldırımda oynadığı eşsiz partiyi koymuştu. Korchnoi - Fischer Dünya Yıldırım Şampiyonası, Yugoslavya, 1970 1. d4 Af6 2. c4 g6 3. Ac3 Fg7 4. e4 d6 5. Fe2 0 - 0 6. Af3 e5 7. 0 - 0 Ac6 8. d5 Ae7 9. Ad2 c5 10. a3 Ae8 11. b4 b6 12. Kb1 f5 13. f3 f4 14. a4 g5 15. a5 Kf6 16. bxc5 bxc5 17. Ab3 Kg6 18. Fd2 Af6 19. Şh1 g4 20. fxg4 Axg4 21. Kf3 Kh6 22. h3 Ag6 23. Şg1 Af6 24. Fe1 Ah8!! 25. Kd3 Af7 26. Ff3 Ag5 27. Ve2 Kg6 28. Şf1 Axh3 29. gxh3 Fxh3+ 30. Şf2 Ag4+ 31. Fxg4 Fxg4 32. terk Fischer - Petrosian Buenos Aires, 1971 1. e4 c5 2. Af3 d6 3. d4 cd4 4. Ad4 a6 5. Fd3 Ac6 6. Ac6 bc6 7. 0 - 0 d5 8. c4! Af6 9. cd5 cd5 10. ed5 ed5 11. Ac3! Fe7 12. Va4! Vd7 13. Ke1! Va4 14. Aa4 Fe6 15. Fe3 0 - 0 16. Fc5 Kfe8 17. Fe7 Ke7 18. b4! Şf8 19. Ac5 Fc8 20. f3 Kea7?! 21. Ke5! Fd7 22. Ad7! Kd7 23. Kc1 Kd6 24. Kc7 Ad7 25. Ke2 g6 26. Şf2 h5 27. f4 h4 28. Şf3 f5 29. Şe3 d4 30. Şd2 Ab6 31. Kee7 Ad5 32. Kf7 Şe8 33. Kb7 Ab4 34. Fc4 terk