Karne korkusu nasıl atlatılır?

10 Soru - 10 Cevap Karne korkusu nasıl atlatılır?
Öğrenme zorluğu çeken çocuklar tembel ya da geri zekalı zannediliyor
AYŞEGÜL AYDOĞAN

13 milyon öğrencinin karne alarak yarıyıl tatiline girmesi, "karne sendromu"na dikkatleri çekti. Her sene, "başarı"lı olamayan çocuklar evden kaçmadan tutun da intihara kadar giden tepkiler gösteriyorlar. Psikiyatrist Dr. Kerem Doksat ile "karne sendromu"nu konuştuk.

1 - Karne alan çocuğun psikolojisi nedir?
Karne ve diploma, bir emek sonucunda zahmetle elde ediliyor. Aileler ve yakınlar da almış gibi oluyorlar. Devamsızlığı olan, çalışmayan, notlarından emin olmayan çocuk için karne alma adeta bir kabus.

2 - Bu kabus kendini nasıl gösteriyor?
Çocuğun kapasitesi vasat, ailenin beklentileri çok yüksekse sorun çıkıyor. Çocuk elinden geleni yapsa da, çok başarılı olamadıysa aile bundan dolayı çocuğa kızıyor, onu kınıyor. Bir başka durum da çocuğun kapasitesi iyi ancak, aile ilgisizse ortaya çıkıyor. Bir de kapasitesi olan ama bir şekilde tembellik yaptığı için kötü not getiren ve bunun karşılığında ailesinden tepki gören çocuklar var. Aileden istediği tebriği alamayan, duygusal ihmale uğrayan çocuk, üzülür ve güven problemi yaşar. Bu ilerde ortaya çıkacak değişik sorunlara yol açar.

3 - Nedir bu sorunlar?
Sevgi ve ilgi eksikliğiyle büyüdükleri için, ilerde ya aşırı ilgi gösteren, ya da ilgisiz davranan kişiler oluyorlar. Ya çocuğunu boğacak kadar üstüne düşüyor, ya da hiç aldırış etmiyorlar.

4 - Notları kötü olan ve bu yüzden intihara teşebbüs eden çocuklar da var. Bu nasıl oluyor?
En çok intihar edenler ergenler ve erken gençlik dediğimiz dönemdekiler. Yani "teen - age" dediğimiz 13 - 19 yaş gurubu ve 25 yaşa kadar süren dönemdekiler. Özelikle okul başarısızlığı, yalnızlık, arkadaş ilişkilerinde başarılı olamama, küçük düşme gibi sebepler intiharlar için tetikleyici oluyor. Depresyon, manik depresif ve şizofreni gibi pek çok ruhsal hastalığın ilk patladığı dönem, bu dönem. İntihar teşebbüsleri, genellikle okul dönüşü saatlerinde eve geldiklerinden bir süre sonra ya da yolda oluyor.

5 - Bunda cezalandırılacağı korkusu ya da cezalandırılma da etkili değil mi?
Çocuk hakarete uğruyorsa, gururu inciniyor. Henüz benlik, kimlik duygusu oturmadığı için, intihara kadar giden davranışları gösteriyor. Maalesef her yıl karne dönemlerinde bunu yaşıyoruz.

6 - Ailenin yaklaşımı nasıl olmalı?
Kötü karne getirmesi halinde bile çocuğa ilgi ve sevgi gösterilmeli. Dayak, ceza, şiddet, tehdit kesinlikle kabul edilemez. Ancak, bazı haklardan mahrum edilebilir. Örneğin, tatilini kısıtlama, başarılı olursa kendisine alınacağı vaadedilen hediyeyi almama gibi. Hiçbir terbiye sisteminde ve çağdaş psikolojide dayağın yeri yok. Ailelerin dikkat etmediği en önemli nokta, çocuklarında bir öğrenme problemi olup olmadığıdır.

7 - "Öğrenme problemi"ni biraz açar mısınız?
Bizim "disleksi" dediğimiz çocuktaki öğrenme güçlüğüdür. Bazı çocuklarda beyinsel gelişme bozukluğu olduğu bilimsel olarak kanıtlandı. Ama bu, zeka geriliği anlamına gelmiyor. Hatta bazıları üstün zekalı dahi olabiliyor. Mesela müzik, matematik, yazma konusunda sorunlar yaşıyor. Özel olarak beyinlerin o bölgesi iyi gelişmiyor.
Ciddi öğrenme zorluğu çekiyorlar. Bazı çocuklar bu yüzden tembel, geri zekalı zannediliyor. Zekası normal hatta parlak olsa da... Beklenilen performansı gösteremedikleri için, "sen tembelsin, beceriksizsin" mesajının çok verilmesi çocuğun tembelliği benimsemesine ve buna inanmasına yol açıyor. "Ben madem beceriksizim, o halde niye uğraşıyım" düşüncesine sığınıyor.

8 - Psikiyatrik yardım çocuğun bu durumdan kurtulmasına yardımcı olmaz mı?
Mutlaka psikiyatrik müdahale gerektiriyor. Bazı nöropsikolojik testlerin yapılması gerekir. Bazen bir iki sene, bazen de 6 ayda beynin o bölgesini geliştirici birtakım terapilerle ve egzersizlerle bu problem büyük ölçüde çözülebiliyor.

9 - Okul idaresine düşen görevler neler?
Ailelerin, okulun danışman psikoloğu ya da rehber öğretmeniyle ilişki kurması lazım. Ancak bizde rehberlik sistemi doğru dürüst oturmadı. Her okulda yok. Halbuki çok önemli, çocuğun boşalabileceği, derdini anlatabileceği bir sistem bu.

10 - Karne vermenin şeklinde bir sorun yok mu?
Var. Dünyanın karneden ibaret olmadığını bilmek lazım. Öğretmenlerimiz ay sonunu getiremiyorlar. Böyle bir ortamda nasıl huzur içinde bir eğitim verilebilir ki!



ENTELLEKTÜEL BAKIŞ