Kolesterolde ilaç riski

Kalp damar hastalıklarında önemli bir risk faktörü olan kolesterolün nasıl düşürüleceği medyada hayli geniş yer bulan bir tartışma.
Hekimler kalp krizlerinden ölümlerin Türkiye ve dünya sıralamasına bakarak, yüksel kolesterolün ilaçla düşürülmesini savunurken magazin sayfalarında ‘ilaç kullanmadan’ kolesterol ve tansiyon sorunlarını çözen gıda rejimleri öneriyorlar. Bu yayımların okurlarda kafa karışıklığı yarattığı bir gerçek.
Öte yandan kalp krizi riskini azaltmaya yönelik ilaçların şeker hastalığına yol açtığına ilişkin bulgular da tereddüdü artırıyor.
Milliyet’in okurları bu açıdan daha şanslı durumdalar. Clevland Clinic hekimlerinden Dr. Murat Tuzcu, kalp sağlığıyla ilgili özel bir sayfa hazırlıyor. Pazartesi günleri yayımlanan köşesinde bilimsel veriler sunuyor.
Tuzcu, Geçen haftaki yazısı da “kolesterol ilacı riskleri”ne ayrılmıştı.
Sayfanın hazırlanmasında Milliyet okurlarının da katkısı büyük, Tuzcu’ya gönderdikleri e-mail’ler üzerinden kalp, damar rahatsızlığı olan benzer durumdaki kişilerin sorularına da yanıt olanağı sağlamış oluyorlar.

Okurdan gelen itiraz
Yücel Seven de bu okurlarımızdan birisi, 8 Mart tarihinde Milliyet Okur Temsilcisi’ne ilettiği mesaj Murat Tuzcu ile görüşmemize vesile oldu. Seven’in dikkatini çektiği konular 15 Mart tarihli sayfaya da ilham verdi. Tuzcu, “emekle hazırlanmış yazıların dikkatle okunarak eleştirilmesinden duyduğu memnuniyeti”, Yücel Seven üzerinden Milliyet okurlarına iletiyor. Seven’in görüşleri şöyle:
“Prof. Murat Tuzcu imzalı, ‘Kolesterol ilaçlarında risk var mı?’ başlıklı yazıyı kolesterol ilacı kullanıcıları olarak eşimle birlikte dikkatle okuduk. Özellikle son günlerde duyduğumuz kolesterol ilaçlarının şeker hastalığı riskini artırdığı yönündeki haberlerden sonra Milliyet gibi ciddi bir gazetede bu riskin sadece binde 2 olduğunu okumak bizi rahatlattı doğrusu. Ancak yazıyı dikkatle tekrar okuyunca sözü edilen araştırmada belirtilen riskin binde 2 değil 20/22 yani yüzde 9 olması gerektiği sonucuna vardık. Araştırmayı aslından okuyunca () haklı olduğumuzu gördük.
Bu bir hesaplama hatası olamaz, çünkü araştırma sonuçları çok açıkça belirtilmiş. Riskin yüzde 9 olduğu açıkça telaffuz ediliyor.
Kolesterol ilaçlarının Türkiye’de sıklıkla kullanıldığını ve yalnızca kalp hastalığı olanlara değil, kolesterolü 200‘ün, yaşı da 50’nin üzerinde hemen herkese önerildiğini biliyoruz.
Bu ilaçların faydaları zararlarına kıyasla çok daha fazla olabilir. Ancak yüzde 9 da -özellikle binde 2 ile karşılaştırıldığında- azımsanmayacak bir risktir.”

Dr. Murat Tuzcu’nun yanıtı
Dr. Murat Tuzcu’nun yanıtı şöyle:
“Yapıcı eleştiriniz için teşekkür ederim. Sözünü ettiğim yazı, Lancet’te bu yılın başında Sattar ve arkadaşlarının yayımladığı makale. Bu araştırmada 13 statin çalışmasına katılmış 91 bin 140 hastanın yarısına bir çeşit statin ilacı diğer yarısına plasebo verildi.
Statin verilenlerin (yaklaşık 45 bin 570 kişi) 2226’sında diyabet oluştu, yüzde 4.9 veya binde 49. Plasebo almış olanlarda ise 2052 kişide diyabet görüldü (yüzde 4.50 ya da binde 45) Fark binde 4. Mutlak riskte binde 4’lük bir artış var. Binde 2 benim de sonradan fark ettiğim bir yazım hatası.
Yüzde 9 risk artışına gelince bu roletif risk artışı. Mutlak risk artışı belirtilmezse çok yanıltıcı olabilecek bir yöntem. Bir örnek vererek açıklayayım:
Diyelim ki statin alan 45 bin 570 kişinin 20 bininde burun kanaması görüldü, plasebo grubunda 18 bin 200 olarak bulundu. Roletif risk yüzde 9 ama 1000 statin alan hastanın 39’unun bu ilaç nedeniyle burnu kanamayacak demektir.
1000 kişide fazladan 4 kişinin yan etkiye maruz kalması nerede, 39 kişinin maruz kalması nerede. Halbuki ikisi de yüzde 9 risk artışını temsil ediyor. Kaldı ki ben yazıda risk binde 2 artıyor demedim. Fazladan diyabet olma riski binde 2 dedim.”