Sevinmek ve yerinmek

KÜL-TÜR / Talat Halman


       Kültür ve sanat etkinliklerimiz, belki de hiçbir vakit, bugünkü kadar yoğun ve canlı olmamıştı. Yurt içinde ve yurt dışında, akla hayale gelebilecek her türlü yaratıcılık, ülkemiz insanlarının gücünü ele güne gösteriyor.
       "Türk Gibi Yaratıcı" söylemi, günden güne, parlak örneklerle anlam ve önem kazanıyor. Ne kadar sevinsek ve övünsek yeridir diyebiliriz göğsümüzü gere gere.
       Ama, öyle bozuk ve üzücü işler de oluyor ki yerinmemek elde değil. Şaşakalıyor insan: Bu kadar başarılı bir kültür çağında, bunca terslik, bunca gerilik nasıl olabiliyor? Havsala almıyor doğrusu.
       Harika festivaller
       İstanbul Uluslararası Film Festivali, ardından Tiyatro Festivali ve sonra Kültür ve Sanat Festivali açılıyor. Türkiye'nin yüzünü ağırtan, ulusumuzun adını dünya kültür haritasına yazdıran şenlikler... Gel gör ki, 1973'ten bu yana ilk kez, devlet payına düşen yüzde 10 - 15 dolaylarındaki ödemeyi yapmadı. Devletimiz nasıl bu kadar sorumsuz olabilir?
       Osmanlı kutlamaları?
       Depremler yüzünden 2000 baharına ertelenmiş olan "Osmanlı Devletinin Doğuşunun 70. Yılının Kutlanması" programları bir çırpıda iptal edildi. Neden? Ya da mazeret? Davet edilen 58 devlet başkanından sadece 18'i gelmeyi kabul etmiş. Benim bildiğim kadarı, asıl neden, elde fon kalmamış olması. Ne yazık ki, törenlerin iptalinin yanı sıra, enfes etkiler yapabilecek kültür ve sanat programlarından da vazgeçiliyor... Yazık.
       Koç Vakfı'na alkışlar
       Koç Vakfı, "Osmanlı Seramiğinin Görkemi" adını taşıyan bir sergiyi Paris'te açtı. Sergiyi gezenler, öve öve bitiremiyor. Suna ve İnan Kıraç'a, Sadberk Hanım Müzesi'ne ve Sevgi Gönül'e, Koç Vakfı'na alkışlar...
       Suna Korad'ın zaferi
       Türk operasının (ve dünya operasının) güçlü sanatçılarından Suna Korad, Bilkent Üniversitesi'nin Müzik Fakültesi'nde nefis genç sanatçılar yetiştiriyor. Geçen hafta, Suna Korad'ın öğrencileri olağanüstü başarılı bir konser sundular. Opera ve şan alanında yeni nesil için umutlarımız öyle güçlendi ki... Gelgelelim, bu üstün değerler mezun olduklarında iş bulabilecekler mi diye endişe içindeyiz.
       Hortlayan sansür?
       Sansür hortladı mı? Hayır. Hiç ölmemişti ki! En yeni yüzkarası, Muhsin Ertuğrul'un Tunç Yalman'a gönderdiği mektuplardan oluşan "Tunç İki Gözüm" başlıklı kitaba Şakir Eczacıbaşı'nın yazdığı enfes önsözün bir devlet kuruluşu tarafından yayımlanmaması... Bu sabotaj kime karşı yapıldı acaba? Muhsin Ertuğrul'a mı, Yalman'a mı, Eczacıbaşı'ya mı? Komünist propagandası mı var kitapta ya da önsözde? Bölücülük mü? Sansür denen Sansar yaşıyor ve yaşatmıyor. Bu sabotajların sorumluları kimdir? Kültüre, sanata, özgürlüğe, demokrasiye karşı eylemlerini sürdürecekler mi?
       Dost 30/ Genco Erkal 40
       Genco Erkal, Türk tiyatrosunun içerde ve dışarda göğsünü kabartan zaferlerle dolu 40 sanat yılını tamamladı. Onun yaratı yaşattığı Dostlar Tiyatrosu 30 yaşında... Genco Erkal ve Dostlar, kültürümüzün mutlu bir talihidir. Daha nice onyıllara.
       Hititli Güterbock
       Hans Güterbock öldü. 91 yaşındaydı. Hitit dilinin, edebiyat ve kültürünün önde gelen birkaç bilgininden biriydi, yaşayanların en büyüğü. 1936'da Nazi Almanyasından ayrılarak Ankara Üniversitesi'ne gelip Hititolojiyi kurmuştu. 1948'e kadar Dil - Tarih Coğrafya'da kaldı. Türkçesi çok akıcıydı. 1949'dan beri Chicago Üniversitesi'nde önemli çalışmalar yaptı. "Hitit Sözüğlü"nü hazırlayanların başındaydı. Bu Hitit Tanrısı'nın göçüşü, bilim için, bizim için büyük bir kayıp... Ve ne yazık ki, kendisiyle birkaç kere dertleştiğimiz gibi, Türkiyemiz Hitit çalışmalarını yeterince desteklemiyor. Sekiz yıl önce "Milliyet"teki köşemde bu konuyu ele almıştım. O zaman, Kültür Müsteşarı olan Prof. Emre Kongar, eksik olmasın, hemen harekete geçmişti. Ama, Hitit araştırmalarına devlet desteği yine tavsadı, yavaşladı. Hitit uygarlığı, tüm eserleriyle, yalnız Türkiye'dedir ve biz o hazineyi ihmal ediyoruz. Nasıl yerinmez insan?