Türkiye ırkçılığı

AGİT Zirvesi'nin 'ısınma turları', 54 üye ülkeden 3 bin kişinin katılacağı hükümet dışı örgüt toplantılarıyla başlıyor. Gündemde 'Yolsuzluk' ve 'İşkence' de var


       Dünyanın en büyük bölgesel güvenlik örgütü olan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) İstanbul zirvesine gidecek süreç, 54 üye ülkeden gelen "hükümet dışı kuruluşlar"ın (NGO) yarın yapacağı ilk toplantıyla başlıyor. 17 - 19 Kasım'da yapılacak yüzyılın son büyük zirvesine, devlet ve hükümet başkanları ile temsil edilecek 54 üye ülkenin yanı sıra, AGİT nezdinde "Akdeniz ortağı" statüsünde altı ve "gözlemci" konumunda da iki ülke olmak üzere toplam 62 ülke katılacak.
       54 ülkeden 170 kuruluşun yaklaşık üç bin temsilciyle katılacağı NGO'ların toplantısı Çırağan ve Hilton otellerinde yarın başlayacak. Örgütün merkezinin bulunduğu Viyana'da 10 gün önce "AGİT Gözden Geçirme Konferansı" adı verilen toplantılar başladı. Konferansın son üç gününün yapılacağı İstanbul'da NGO'ların ana gündem maddelerini "Yolsuzluk", "İşkence" ve "Çocukların zorla silah altına alınması" oluşturacak.
       Toplantılara üye ülkelerin delegasyonları da katılacak. Türkiye delegasyonu yarın, salı ve çarşamba günleri "ırkçılık" konusunu gündeme getirecek.
       11 - 16 Kasım arasında heyetler zirvede kabul edilecek belgelerin hazırlık çalışmalarını yapacak. "AGİT Komite Başkanlığı" 11 - 16 Kasım arasında Türkiye'ye geçecek. Hazırlık çalışmalarının ardından "Yüzyılın son zirvesi, zirvelerin zirvesi" olarak adlandırılan AGİT zirvesi 17 Kasım Çarşamba günü başlayacak, perşembe günü sona erecek.

5 bin kişi bekleniyor

       Son AGİT zirvesinin yapıldığı Lizbon'a 2 bin 335'i resmi heyet, 2 bin 139'u basın mensubu, 637'si yakın koruma, 2 bin 845'i diğer katılımcılar olmak üzere 7 bin 956 kişi akredite oldu, katılım 5 bin civarında sağlandı.
       İstanbul zirvesi için de akreditasyonların 7 bini bulması, 2 bin 500'ü resmi delege olmak üzere 5 bin kişilik bir katılım olması bekleniyor.
       Başbakanlık Basın - Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü yetkilileri zirveyi izlemek üzere bugüne kadar 530 yerli, 600'den fazla da yabancı gazetecinin başvurduğunu kaydettiler. Yerli ve yabancı gazeteci sayısının artması, ABD'den 150, Yunanistan'dan da 50 gazetecinin zirveyi izlemesi bekleniyor.

Hillary, Nazmiye Hanım'la çay içecek

       Zirveye katılanların eşleri 18 Kasım'da Topkapı Sarayı, Sultan Ahmet Camii ve Ayasofya'yı, 19 Kasım'da da Kapalı Çarşı'yı gezecekler. ABD Başkanı Clinton'a eşlik etmesi beklenen Hillary Clinton'ın Ankara'da Nazmiye Demirel ile Köşk'te çay içmesi planlandı. Eşinin Ankara programının Anıtkabir ve TBMM bölümüne katılacak olan "first lady"nin kadın hakları savunucusu bir derneği ziyaret etmesi ya da Ankara'nın önde gelen kadın öğretim üyeleriyle bir araya gelmesi öngörülüyor.

42 otel ayrıldı, MİT devrede

       Zirve, Çırağan Sarayı'nda yapılacak. Saray yakınındaki Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nda basın merkezi kurulacak, basın toplantıları burada yapılacak. Çırağan yakınındaki yedi otelde (Hilton, Swissotel, Conrad, The Marmara, Ceylan İntercontinantal, Divan) resmi heyetler kalacak. Basın mensupları ile NGO temsilcileri için de 35 otel ayrıldı.
       Dışişleri başkanlığındaki "İcra Sekreteryası"nın hazırlık çalışmalarında İçişleri, Ulaştırma, Turizm, Kültür bakanlıkları, MİT ve Gümrük müsteşarlıkları, TRT, AA, Büyükşehir Belediyesi, Basın - Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü ile sürekli koordinasyon sağlanıyor.
       Zirvenin konaklama, ulaşım, konferans hizmetlerini IKON, SETUR, VIP ve VİSİTUR'un oluşturduğu İSEVV adlı konsorsiyum yürütecek.

Okullara tatil, trafiğe yasak

       Zirve nedeniyle Beşiktaş, Beyoğlu ve Şişli ilçelerindeki 128 ilk ve orta dereceli okul 17, 18, 19 Kasım'da tatil edilirken, merkezi Çırağan olan "Konferans Vadisi" trafiğe kapatılacak. ABD Başkanı Bill Clinton'ın 900 korumasıyla birlikte 1300 kişilik ekiple katılacağı zirve için helikopterle güvenlik denetimi yapılacak. Çırağan Sarayı'na bakan noktalara özel nişancılar yerleştirilerek denizden de önlem alınacak.
       Yedi otele giriş için özel güvenlik kartları bastırılırken, Dışişleri Çırağan Sarayı'na ek olarak dört X - Ray cihazı ile altı kapı dedektörü ithal etti. Saray, 28 kamera ile 24 saat izlemeye alındı.

Temel belge 'İstanbul Şartı'

       İstanbul zirvesinden şu belgeler çıkacak:
       1- İmzalanması durumunda "İstanbul Şartı" olarak anılacak Avrupa Güvenlik Şartı, AGİT'in yeni yüzyılda üstleneceği işlevleri şekillendirecek, 2000'li yılların Avrupa güvenlik modelini tanımlayan bir belge olacak.
       2- Bölgesel konuların ele alınacağı "ortak bildiri"de Çeçenistan, Kosova ve Yukarı Karabağ sorunlarının ele alınması bekleniyor. Ermenistan Devlet Başkanı Rober Koçaryan'ın dün, Karabağ sorununun görüşmelerini askıya aldıklarını açıklaması, bu konudaki umutları zayıflattı.
       3- Üyelerin birbirlerine savunma planlamaları konusunda bilgi vermesi, olağandışı askeri gelişmeler için bilgi değişimi, askerler arasındaki temasların arttırılması gibi savunmada şeffaflık uygulamalarını içeren Viyana belgesinin yeni biçimi kabul edilecek.
       4- Doğu Bloku çökmeden önce 1990'da imzalanan ve beş silah kategorisinde indirim öngören Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvet Anlaşması (AKKA)'nın yeni koşullara uyarlanmış şekli imzalanacak.

İstanbul'da AGİT alarmı

       Zirve boyunca, üç ilçedeki birçok güzergah trafiğe kapatılacak. Trafiğe kapatılacak güzergahlar şunlar:
       - Taşkışla Caddesi (Taşkışla Mete Kavşağı'ndan, Açıkhava Tiyatrosu istikametine Taşkışla Caddesi trafiğe kapatılacak. Bu istikamet yerine, Mete Kavşağı, Divan Kavşağı, Cumhuriyet Caddesi ve Nişantaşı güzergahı kullanılacak).
       - Harbiye Orduevi - Hilton Oteli (Valikonağı caddesi kullanılacak).
       - Valikonağı - Abdi İpekçi caddesi (Nişantaşı kavşağı, Valikonağı altbaşı ve Rumeli caddesi istikameti kullanılacak).
       - Bayıldım Caddesi (Maçka Maden Fakültesi ışıklardan, Spor caddesine gelen trafik Dolmabahçe yönüne verilmeyecek. Teşvikiye caddesi, Nişantaşı istikameti kullanılacak)
       - Spor caddesi - Swissotel (Teşvikiye, Nişantaşı istikameti kullanılacak).
       - Çırağan Caddesi (Ortaköy Dereboyu caddesi, Balmumcu istikameti kullanılacak).
       - Dolmabahçe Caddesi (Kadırga altbaşı, stad arkası, Mete kavşağı, Divan kavşağı, Dolapdere veya Cumhuriyet caddesi istikameti kullanılacak).

       'Lirik bir tarih şovu' ile perde açılacak
       17 Kasım akşamı İstanbul Devlet Opera ve Balesi, Lütfü Kırdar Salonu'nda "Lirik bir Tarih Şovu" adlı müzikal gösteriyi sergileyecek. Ardından Dışişleri Bakanı İsmail Cem konuk heyetler için bir davet verecek. Zirve 18 Kasım sabahı başlayacak. Başbakan Bülent Ecevit, Konferans Merkezi'ndeki Bellini Restoran'da öğle yemeği verecek. Zirvenin öğleden sonraki bölümünün ardından Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel Swissotel'de bir akşam yemeği verecek. 19 Kasım'da öğle saatlerindeki kapanış töreninin ardından gerçekleştirilecek basın toplantısıyla zirve sona erecek.

       Clinton tekneden mesaj verecek
       ABD Başkanı Bill Clinton'ın dört gün sürecek ziyareti Ankara, İzmir ve İstanbul'u kapsayacak. Clinton, 15 Kasım'da Ankara'da yapacağı resmi temasların ardından İstanbul'a, daha sonra İzmir'e geçecek. Clinton, İstanbul'da Ayasofya, Sultanahmet Camii ve Dolmabahçe Sarayı'nı gezecek, İzmir de Efes ve Meryem Ana'ya gidecek. Dışişleri yetkililerine göre, Clinton'ın her iki şehirde yapacağı ziyaretlerin Türkiye açısından milyonlarca dolarlık reklama bedel olmasının yanı sıra ABD Başkanı'nın İstanbul Boğazı'nda yapacağı tekne turu "Boğazlardan petrol geçemez" mesajına zemin sağlayacak. ABD Başkanı'nın Fener Rum Patrikanesi'ni ziyaret etmesi, Rum, Yahudi ve Ermeni toplumu liderleriyle biraraya gelmesi de öngörüldü.

       Zirve içinde zirve
       * AGİT zirvesinden bir gün önce Karedeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü zirvesi gerçekleşecek.
       * Zirve sırasında Türkiye'nin de dahil olduğu Güneydoğu Avrupa İstikrar Paktı zirvesi planlanıyor.
       * AB Troikası'nın Norveç, İzlanda ve EFTA ülkeleriyle toplanması öngörülüyor.
       * Devlet ve hükümet başkanları, başta AB'ninkiler olmak üzere, ikili görüşmeler yapacak. Dışişleri Bakanı İsmail Cem 19 Kasım'da AB'li muhataplarına yemek verecek.
       * Sorun çıkmazsa, Bakü - Ceyhan boru hattı anlaşması imzalanacak.
       * AGİT temsilcileri Çeçenistan gözlemlerini zirve sırasında açıklayacak.
       * Azeri ve Ermeni cumhurbaşkanları bir araya getirilecek.

       San Marino 'iki kaptan'la katılacak
       San Marino, zirveye "iki kaptan"la katılacak tek ülke olacak. İtalya toprakları içinde Avrupa'nın en eski cumhuriyeti olan San Marino'nun büyüklüğü yaklaşık 35 kilometrekare, nüfusu 25 bin. Bu ülkeyi minikliğinin yanı sıra dünyanın geri kalanından ayıran tek özelliği iki devlet başkanıyla yönetilmesi. Ülke, 1906'dan beri "Büyük Konsey" ve "Devlet Konseyi" adlı iki organın denetiminde. 60 kişiden oluşan Büyük Konsey "yasama", Devlet Konseyi de "yürütme" organı konumunda. Dört yılda bir seçimle yenilenen iki konsey, "devlet başkanlığı" yapmak üzere altı ayda bir "kaptan" adı verilen iki kişi seçiyor.

En kıdemli lider Demirel

AGİT'in temeli Helsinki Nihai Senedi'nin imzalandığı 1974'te atıldı. Senedi Türkiye adına dönemin Başbakanı Süleyman Demirel imzaladı. Soğuk Savaş döneminde varılan uzlaşma ile bir yandan Doğu Bloku'nun sınırları tanınırken, diğer yandan bu ülkelerdeki insan hakları ihlallerine müdahale olanağı sağlandı. 35 üyeyle "Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı" adıyla yaşama geçen oluşum, 1990'dan sonra "örgüt" kimliği kazandı, üye sayısı 55'e yükseldi.
       AGİT, Kanada'da Vankuver'den Rusya'da Vladivostok'a uzanan bir alanda "dünyanın en büyük bölgesel güvenlik örgütü"nü oluşturuyor. Uluslararası politikaya yeni bir boyut kazandıran AGİT'in en önemli özelliği "normatif davranış ilkeleri" geliştirmesi oldu. 1970'li yıllarda uluslar arasında tabu olan insan hakları, AGİT'le meşru bir tartışma konusu haline geldi. Egemen eşitlik, sınırların dokunulmazlığı, barışçı çözüm, temel özgürlüklere saygı, halkların kaderlerini belirleme hakkı AGİT'in temel ilkelerini oluşturdu. AGİT, bu ilkeler yönünde uluslararası politika için silahların kontrolü, önleyici diplomasi, güven arttırıcı önlemler, seçim gözlemciliği, ekonomi ve çevre güvenliği gibi konular üzerinde faaliyet gösteriyor.
       Hukuki değil, siyasi bir süreç içeren AGİT yılda bir kez dışişleri bakanları, iki yılda bir de devlet ve hükümet başkanları düzeyinde toplanıyor.

Yugoslavya zirvede yok

       55 üyeli AGİT'in, ilişkisi askıya alınan Yugoslavya dışında kalan 54 üyesinin tamamı, devlet ya da hükümet başkanı düzeyinde ve dışişleri bakanlarının eşliğinde zirveye katılacak. Bu ülkeler şunlar:
       Türkiye, ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Almanya, İrlanda, İspanya, İtalya, Portekiz, İsviçre, Lüksemburg, Avusturya, Hollanda, Danimarka, Norveç, İsveç, Kanada, Bosna - Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya, Hırvatistan, Romanya, Slovakya, Slovenya, Yunanistan, Kıbrıs Rum Kesimi, Beyaz Rusya, Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Litvanya, Ukrayna, Macaristan, Moldova, Letonya, Estonya, Finlandiya, Andorra, Vatikan, Liechtenstein, Malta, Monako, San Marino, Tacikistan, Makedonya, İzlanda, Arnavutluk, Ermenistan, Belçika.

Üye olmayan katılımcılar

       Zirveye, üye olmamalarına karşın "Akdeniz ortakları" grubunu oluşturan İsrail'in Başbakan düzeyinde, Mısır, Tunus, Fas, Cezayir ve Ürdün'ün de dışişleri bakanlarıyla katılmaları bekleniyor. Japonya ve Kore de zirveye "gözlemci" gönderecek.
       AB Dönem Başkanlığı'nı yürüten Finlandiya'nın Cumhurbaşkanı ile Başbakanı birlikte gelecekler. Rusya'dan, Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in hastalığı nedeniyle Başbakan Vladimir Putin'in gelebileceği kaydedildi.
       Türkiye'nin resmen tanımadığı Güney Kıbrıs Rum Yönetimi heyeti de, Glafkos Klerides başkanlığındaki heyetle "özel vize" ile İstanbul'a gelecek.

BM, AB ve NATO da var

       BM Genel Sekreteri Kofi Annan, NATO Genel Sekreteri George Robertson, Avrupa Komisyonu Başkanı Romano Prodi, Balkanlar İstikrar Paktı Özel Koordinatörü Bodo Hombach da zirveyi izleyecek.